Een groot deel van de Franse adel wilde wel naar zoiets als een constitutionele monarchie. Jean-Jacques Rousseau had veel invloed aan het hof dat hij zo haatte. Ook de koning zelf voelde er wel voor. Lodewijk XVI wenste niemand een leven als het zijne toe. Zijn schaarse vrije momenten zat hij op het dak van het paleis van Versailles en bespiedde geamuseerd de hofbedrijvigheid beneden. Hij was een dikke, nerveuze man, die liefst in simpele kleren liep. Volgens Caroline Hanken een Koningin Juliana avant-la-lettre. Een ander staatsbestel? Een revolutie? Het eindigt ermee dat alles anders moet, en ook iedereen moet anders. In haar onderduik in Bordeaux hoort Lucy de la Tour du Pin dagelijks de korte tromroffels waarna de guillotine valt. Wie deugt? En wie maakt dat uit? Robespierre zuivert, in naam van een nieuwe wereld. Komisch détail: Lucy ontkomt op het nippertje naar het Amerikaanse schip, maar haar trouwe zwarte bediende Zamor is bij het aan boord smokkelen van haar spullen iets te vlijtig geweest: in Boston wordt een piano aan land getakeld. Ze verkoopt hem.Maandag 11 december na 21.00 is Caroline Hanken te horen in de Avonden.

Hij heeft ook zelf gezegd dat ze met zijn jeugd te maken hadden. Dat formuleerde hij zo: 'ik denk dat ze als gevaarlijke planten ontspruiten aan de rand van afgronden'.De paardenbel bij Magritte rinkelt nooit. Roept eerder stilte op. Waarmee het raadsel intact is gebleven.

En dag later in de Avonden Arnon Grunberg naar zijn Kafka-leeservaring gevraagd. Hij noemde een stuk dat begon met ongeveer de woorden 'Zwei Gegner bedrängen Ihm' dat zijn lerares hem op school te lezen gaf. Niels Bokhove vond het: 17 januari 1920, in een octavo schrift: 'Er hat zwei Gegner, der Erste bedrängt ihn von rückwärts vom Ursprung her, der Zweite verwehrt ihm den Weg nach vorne. Er kämpft mit beiden. Eigentlich unterstützt ihn der Erste im Kampf mit dem Zweiten, denn er will ihn nach vorne drängen und ebenso unterstützt ihn der Zweite im Kampf mit dem Ersten, denn er treibt ihn doch zurück. So ist es aber nur teoretisch, denn es sind ja nicht nur die 2 Gegner da, sondern auch noch er selbst und wer kennt eigentlich seine Absichten?'

 Hiernaast een paar van de besproken plaatjes. Kafka krabbelde vaak in de marges van brieven of manuscripten en zijn vriend Max Brod verzamelde al vroeg zijn tekeningetjes. De huidige erfgename van Max Brod, Ilse Esther-Hoffe in Israël, heeft vast nog meer tekeningen, maar ze 'is lastig'. Van het 'Kafka-mannetje' met de lange ledematen dat op veel omslagen voorkomt waren totnutoe zes varianten bekend, maar in dit boek brengt Bokhove een nieuwe, zevende, een soort 'penseur' á la Rodin.Ook de beelden uit Kafka's jeugd komen voorbij. In zijn gymnasium hing een plaat van de 'Alexanderslag', die Alexander de Grote leverde bij Issos. Kafka komt er later vaak op terug.Wat hing er in zijn kamer aan de muur? Een ploegende boer van de Tsech Hans Thoma traceerde Bokhove. Waarom? Geen idee. Verder achterhaalde hij een erotische 'Maenade' (een Bacchante) waarvan Kafka een afgietsel had besteld. Geen toeval, hij was ook geabonneerd (samen met Max) op twee pornografische tijdschriften: 'Opale' en 'Amethyst', uitgegeven door Franz Blei.

 Beide vrienden waren geïnteresseerd in beeldende kunst. In 1910 en 1911 waren ze in Parijs en bezochten het Louvre en het Palais de Versailles. En in het Musée Carnavalet zag hij een schilderij dat grote indruk op hem maakte van Jean Huber: Voltaire, die uit bed stapt en terwijl hij zich aankleedt - op één been - een inval dicteert aan zijn bediende. De schilder Titorelli in 'Het Proces' moet haast een ideaal vertegenwoordigen: als hofschilder had hij direct toegang tot de hoogste instanties.

Jean Dulieu: Ik weet de datum niet precies meer, maar ik kan me herinneren dat ik een tentoonstelling had in de Vara-studio van platen en zo. Toen zei een van de mensen daar dat 't leuk zou zijn de tentoonstelling te openen met een van de radio-uitzendingen van Paulus. Nou, uitstekend idee. Laten we dat vooral doen... Maar toen kreeg ik een uurtje later een nogal schijterig telefoontje: 'Eh, ja, we hebben nog in het archief gezocht, maar ze zijn er niet meer, ze zijn allemaal weg, allemaal gewist.' Ik neem aan dat dat uit zuinigheidsoverwegingen is geweest, want die banden kon je natuurlijk voor een tweede keer gebruiken. Maar 't is wel beroerd, er is niks van over.W.N.: Hoe was uw reactie?Jean Dulieu: Nou, ik schrok daar hevig van. Ik vond dat toch wel vervelend. Als je daar negen jaar aan gewerkt hebt en er is dan helemaal niets van over... Maar ja, niks aan te doen.H.v.V.: U heeft het zelf nooit bewaard?Jean Dulieu: Nee, nee, om te beginnen had ik geen bandrecorder de eerste jaren, dat kwam pas later. En dan ga je wel een paar dingen opnemen, maar die wis je dan zelf ook weer uit, want je gebruikt die bandrecorder voor repeteren en zo.H.v.V.: Hoe en wanneer bent u met die stemmen begonnen? Want dat is achteraf heel uniek, natuurlijk.Jean Dulieu: Dat is in Terschelling geweest, waar ik samen met een vriend een handpoppenspel had gemaakt van Paulus. En daarmee zijn we door het hele land getrokken. Zo'n honderd voorstellingen voor Het Vrije Volk.H.v.V.: En waren ze er toen meteen allemaal: Eucalypta, Oehoeboeroe...Jean Dulieu: Nou, niet allemaal, maar de hoofdfiguren waren er wel allemaal, ja.H.v.V.: Waar haalde u die stemmen vandaan? Waren die op mensen geïnspireerd?Jean Dulieu: Meestal wel, ja. Dat waren hetzij familieleden of kennissen of buren die een beetje vreemdsoortig stemgeluid hadden.H.v.V.: Hoeveel opnames maakte u voor een uitzending?Jean Dulieu: Eén.W.N.: Alles in één keer?Jean Dulieu: Ja, 't ging achtermekaar door.W.N.: Werd het niet overgedubd? Jean Dulieu: Nee hoor, nee. Alleen een heel enkele keer, als bijvoorbeeld Salomo en Paulus tegelijk aan het woord waren. Dan moest je natuurlijk eventjes van te voren een klein stukje tekst opnemen. En dan werd het eronder gedraaid.Daarna vroegen we luisteraars wie thuis nog opnamen had. Eén bron bleek rijk, de gepensioneerde apotheker De Jong uit Zaltbommel had vele tientallen Paulussen opgenomen van de draadomroep op zijn Philips 4-sporen recorder. Goede kwaliteit. Ze werden ze door de VPRO heruitgezonden en door Maurits Rubinstein op cassettes uitgebracht. In totaal bijna 300 afleveringen van de oorspronkelijke 750. Dulieu bleef op afstand. Alsof hij zich eens had neergelegd bij het verlies van zijn geesteskind en de wederopstanding van de radio-Paulus maar moeilijk kon inschikken. PS. Het intromuziekje van de radio-Paulus werd ooit gevonden door Kees Buurman en Van Oort, het heet 'Dance of an ostracized imp' (dans van een verbannen duiveltje) en is een stukje uit een compositie van de onbekende P.Curzon. Op 28 december na 21.00 brengt de Avonden een I.M. Jean Dulieu waarin het, naast veel meer te horen is.

Omdat in mijn Innere Emigration België een belangrijke vestigingsplaats aan het worden is abonneerde ik me subiet. En kreeg dit terug: 'Waarde landgenoot en trouwe Belgieker,Wij appreciëren uw hoogwaardige interesse voor de flamboyante levensstijl van het Hof en hun entourage.Elke week plaatsen we een nieuwe homevideo op onze site over het reilen en zeilen van ons landje.Blijf ons dus volgen via www.tvbelgiek.beWij groeten u,(w.g. Albert)

Met oa. een hectische rit met een Moldavische buschauffeur in Denemarken, het verhaal van Na’ima al-Misriyya, een vergeten zangers uit de jaren '20 het platentijdperk van de oriëntaalse muziek, verteld door haar achterkleindochter, experimentele 'shaken photos', een film over 20.000 witte konijnen achterstevoren vertoond, een observatie in Zwitserland en veel meer. Samengesteld door Aleya Hamza en Julia van Mourik. Wie zondag in Caïro is en wil meedoen, mail found@lost.nl of bel 012 712 8973.Hopelijk tot zondag.'

 Daarna rijgen scènes zich aaneen en komen personages steeds weer in andere hoedanigheden het verhaal binnen. Prachtige karakters. Monumentaal is de stofzuigerverkoper die bij de A.A. loopt: 'Mijn auto is mijn beste vriend' (maar hij raakt hem kwijt) en na een terugval in de drank met zijn onverkoopbare stofzuiger twee dronken treiteraars de hersens in slaat. De leraar zien we terug in het voorgeborchte, de halte van de ondergrondse waar de alcoholisten samenhokken. Er eindigt veel in Frozen Land, banen, relaties, en eenzaamheid, werkloosheid, ouderdom wachten. Eerst de drank en dan de dood. Je kunt in Finland vaak geen as verstrooien boven water want dat is bevroren. En alcohol is er de belangrijkste doodsoorzaak. Louhomies is geen Kaurismäki. Hier geen opluchting door absurde meligheid en rock'n roll. Wel een ernst en oprechtheid, die me achterlieten met een vreemde opluchting. Het is gezien.

Nieuw is dat de Radioboeken in samenwerking met de Nederlandse Wereldomroep zullen worden vertaald in het Frans, Engels, Spaans en Indonesisch. Ze kunnen straks worden beluisterd in Afrika, Noord- en Zuid-Amerika, Azië en Europa.Hoe droef de Nederlandse Publieke Omroep in elkaar zit leert steeds weer de vergelijking met Vlaanderen, waar niet aleen een tweede tv-net bestaat dat 's avonds intelligent mag programmeren maar ook op de radio een echte culturele (muziek en gesproken woord) zender bestaat. Steeds meer Nederlanders weten Klara te vinden.Je mag hopen dat onze Concertzender (weldra Radio 6?) komend jaar tot zoiets mag uitgroeien. Een zender die ook werkelijk een meneer of mevrouw is.

'Een verregende, natte oktoberdag. In de gangen van het verzekeringsgebouw brandde het licht. Kafka's kantoor leek een schemerig hol. Hij zat diep voorovergebogen aan zijn schrijftafel. Voor hem lag een open geslagen octavovel grijsachtig wit papier. Hij had een lang, geel potlood in zijn hand. Toen ik naar hem toe ging legde hij het potlood op het papier dat met nonchalant gekrabbelde tekeningen van bizarre figuurtjes was bedekt.'Tekent u?'Kafka lachte verontschuldigend. 'Nee! Dat is maar geknoei.''Mag ik het zien? Ik stel -zoals u weet- veel belang in tekeningen.' 'Maar dit zijn toch geen tekeningen die ik aan iemand kan laten zien. Het zijn absoluut persoonlijke en daardoor niet te ontcijferen hiërogliefen.'Hij nam het blad papier en frommelde het met beide handen tot een prop in elkaar, die hij in de papiermand naast het bureau gooide.'Mijn figuurtjes hebben geen goede, ruimtelijke proporties. Ze hebben geen eigen horizon. Het perspectief van de figuren, wier omtrek ik tracht vast te leggen, ligt vóór het papier, aan de andere, botte, kant van het potlood - in mijzelf.'