Chang en Voge

Net Art

Tate Online in Londen bracht ter gelegenheid van de Frieze Art Fair - in de Tate Gallery - afgelopen najaar een website met werk van YOUNG-HAE CHANG HEAVY INDUSTRIES uit Seoul. Bestaande uit de Koreaan Young-hae Chang en de Amerikaan Marc Voge (actief sinds 2001). Beiden wonen in Seoul. Internet poëzie maar dan heel anders en zeldzaam effectief. Wim Brands maakt me attent.Wat gebeurt hier? Ze gebruiken het medium schermpje zelf, een beetje als een oude projector. Zodat de vorm herinnert aan filmexperimenten uit de surrealistische tijd (Bunuel).

Tekst zonder plaatjes is het. En dat werkt. Je realiseert je opeens weer wat lezen is en hoe bijvoorbeeld je leestempo de opgenomen inhoud beïnvloedt.Poëzie. Of zoals T.S.Eliot formuleerde: 'Poetry is communicated before it is understood'. En daarbij ook nogeens uitzonderlijk geestig. Het duo werd ook geïnterviewd. Nou ja. Dat resulteerde in een hilarisch werkstuk dat THE ART OF SILENCE heet en gebaseerd is op een keus uit de gestelde vragen. Ze gebruiken hun gewone mix van geanimeerde zwart/wit typografie, jazzy muziek en humor en bekijken de markt voor internationale eigentijdse kunst met de blik van de kunstenaar. Duur 13 minuten, 52 seconden. http://www.yhchang.com/

groep: de Schweizer Bundesrat, uiterst rechts - voor ons links - de ernstige Doris Leuthard. Wie is de iets te vlotte vrouw in het midden?
Zoek de belangrijke man, hij kan niet ver zijn.
het individu: Bundesrätin Doris Leuthard (Volkswirtschaft), de minister van Economische Zaken.

Groepsfoto's

Als Alex Mol verheugde ik me in de VPRO-gids op de trapfoto op Huis ten Bosch. En bladerde in een Franse regionale krant, met achterin de groepsportretten die er altijd staan, van een basketbalteam, een werkgroep kastelenonderhoud of de vrijwillige brandweer. Hoe formeren de anderen zich rond de belangrijke man en het mooie meisje?

Bij ons bestaan groepsportretten nauwelijks meer, zei ik behalve de schoolklas, het voetbalelftal en het kabinet. Heel het idee groep is verdacht geworden. Natuurlijk, ze worden nog gemaakt, omdat het er nu eenmaal bij hoort, bij de opening van een bedrijfsvestiging of na een survivalweekend. Maar o wee! Achter schijnbare eendracht kolken de ambities. Ralph Aarnout, Groninger, een tijdlang correspondent voor de Avonden in Wenen stuurt er eentje uit de Zwitserse 'Weltwoche' van afgelopen week. Een portret van de Schweizer Bundesrat. En vraagt zich af 'Zouden we in Nederland niet ook eens die kant op moeten?' Vragen. Waarom staan ze zo? Wie naast wie? Wie in het centrum, wie aan de rand? Wat gaf de fotograaf voor aanwijzingen. Wie glimlacht. Waarom? Meer groepsfoto's!

Frank Starik op het podium
Dan Geesin
Dan Geesin, 'Fat Head'

Zingende kunst

De eerste zg. 'Toekenning 032' van het Fonds BKVB (Fonds voor beeldende kunsten, vormgeving en bouwkunst) in 2007 gaat nogal verrassend naar vijf zingende beeldend kunstenaars. Te weten: Dan Geesin, David Haines, Jeroen Offerman, Wouter van Riessen en F.Starik. Zij exposeren films, foto's en schilderijen, dragen voor en maken er muziek bij op Brouwersgracht 276 in Amsterdam.

Dan Geesin (1970) vertelt verhalen met installaties, tekeningen of muziek, maar ook in film. Zijn nieuwe CD Fat Head, waarvan al nummers in de Avonden te horen waren is tijdens Toekenning 032 voor het eerst te beluisteren. Komisch-melancholische melodietjes op een trapharmonium, met klaagliederen, vol autobiografische elementen. Frank Starik 1958) ontwikkelde zich van fotograaf (La Photographie égoiste) tot dichter, zanger, omgevingskunstenaar en organisator. In de vroege jaren negentig exploiteerde hij het Starik Museum van kleine werken. Zijn bekendste project 'De eenzame uitvaart' noemt hij een langzaam kunstwerk, waarbij iedere dode een nieuw hoofdstuk schrijft in het grote boek van de vergetelheid. En ja, Starik zingt ook.Toekenning 032 is vandaag, 10 januari geopend met performances van Dan Geesin, Wouter van Riessen en Starik.Extra concerten zijn er donderdag 18 januari as. om 20:30 met oa. Dan Geesin (wereldpremière van 'Fat Head') en op 22 februari om 20:30 met Wouter van Riessen.

Tags: 
De werkplek van Dan Geesin
Beluister fragment
Piet Grijs
H.J.A.Hofland

Welingelichte Kringen over Hermans

Daags na het overlijden van W.F. Hermans, op 28 april 1995 hebben de Welingelichte Kringen uitgebreid daarbij stilgestaan. Radio-archivaris Nienke Feis vond de uitzending terug. Nu hier te beluisteren.

 Met Joop van Tijn, die bij hoge uitzondering een uitgeschreven In Memoriam voorleest, Henk Hofland, die met Hermans bevriend was en prachtig vertelt oa. over Hermans en zijn autorijgedragen Piet Grijs - Hugo Brandt Corstius - die bij WFH altijd 'Malle Hugo' heette, maar hier een gloedvol betoog neerzet over 'vaders en zonen' in de literatuur. Hermans als vader van schrijvend Nederland.

Bert Klunder (1956-2006)
Hans Dorrestijn

Bert Klunder

Op 14 juni 2006 stierf de cabaretier en regisseur Bert Klunder. In januari vorig jaar werd Bert ook al getroffen door een hersenbloeding in de pauze van zijn voorstelling 'Wie en wat er allemaal deugt; leuke dingen waar je overheen kijkt. Een vrolijke avond met Bert Klunder.' Ik leerde hem kennen als regisseur van Brigitte Kaandorp. Voor de VPRO-radio maakte hij met haar in '92-'94 het programma 'Brigitte Kaandorp is in gesprek' waarin Brigitte elke week met een gewone Nederlander in alle ernst praatte over de vraag 'waarom leven wij'. Later was hij regelmatig te horen in onze Music-Hall.

Hans Kik is momenteel bezig met een CD/DVD doos met het verzameld werk van Bert Klunder (1956). Met daarin vanzelfsprekend ook zijn solovoorstellingen. Maar helaas, de vijfde en laatste, die hij maar en keer of zes heeft gespeeld, ontbreekt. Nooit opgenomen, en het was zo mooi.Dit bleek de oplossing: afgelopen donderdag kwam Hans Dorrestijn naar de VPRO en 'deed' voor de microfoon 'Wie en wat er allemaal deugt; leuke dingen waar je overheen kijkt. Een vrolijke avond met Bert Klunder.' Als je het gehoord hebt weet je weer heel precies hoe een bord spaghetti kan staan voor al wat tegenvalt in het leven, wat bukken is en vooral wie Bert Klunder was.Dorrestijn deed Klunder niet na, hij 'souffleerde hem' zou je kunnen zeggen. Heel goed, heel geestig. Tegen de Boekenweek zal de Doos klaar zijn en is de voorstelling te horen op de radio. Tegelijk verschijnt dan ook het postume prozadebuut van Bert Klunder. Een roman met de vreemde titel 'Een lijk kan heus wel even wachten'.

Tags: 
Lucebert, zonder ttel (7 december 1981) 21x27 cm
Cyrille Offermans

Lucebert

 Vanmiddag was ik in Sittard bij de essayist Cyrille Offermans, die een monument heeft opgericht voor zijn levenslange held, de dichter en beeldend kunstenaar Lucebert (1924-1994). 'Vlek als levenswerk, Lucebert op papier' (Historische Uitgeverij) gaat over de tekeningen, zijn beste beeldende werk, volgens Cyrille. Sinds 2002 bracht Offermans vele dagen door in het voormalige atelier van Lucebert in Bergen. Daar is weinig veranderd, er liggen duizenden tekeningen, opgeborgen in dozen en grotendeels door bijna niemand gezien. In 'Vlek als levenswerk' staan er tientallen, paginagroot, in kleur afgedrukt. Wat zie je?

 Demonen? Gedrochten? Buren? Wie het ook zijn, ze kijken je aan, met oogjes. Elke dag zat Lucebert hier en werkte 'als een arbeider'. De zee heeft hij zelfs nooit gezien. Hij tekende wat bij hem opkwam, wat hij noemde zijn 'persoonlijke mythologie'. Naar wat klaar was keek hij nooit meer om. Een klassieke romantische kunstenaar in zijn atelier, zo ziet Offermans hem Nu ja, romantisch, niet van de hoogdravende soort. Toen hem in 1992 een eigen museum werd aangeboden weigerde hij. Hij vond dat in een museum juist werk van meerdere kunstenaars bij elkaar moet hangen. En wat die vlek uit de titel betreft, vlekken verdienen alle aandacht en respect. De mannen van de Cobra en de Vijftigers waren volgens Rudy Kousbroek 'allemaal op hun manier in meerdere of mindere mate poseurs'. Lucebert was de enige 'die beheerst leek door een onaantastbare authenticiteit', hij was 'niet te doorzien'. Maandag 8 januari na 21.00 uur is Cyrille Offermans te horen in De Avonden.

Tags: 
Vlek als levenswerk, Lucebert op papier
Beluister fragment
niet doen!

Briefgeheimen

Een nieuw project van Uitgeverij Nieuw Amsterdam heet 'briefgeheimen'. Het zou zonder de posterijen ook nooit uitgevoerd kunnen worden. Elke e-mail is te achterhalen, maar een goed uitgevoerde anonieme brief blijft altijd anoniem. Daarom mag de post nooit verdwijnen. Dit project aast op geheimen. Die dat ook zullen blijven als ze per post worden verstuurd.

Hoe maak je een geheim openbaar zonder dat uitkomt dat jij de onthuller bent. Lastig, zeker als er herkenbare personages in voorkomen, waaronder misschien de schrijver zelf. Hoe schrijf je zo'n geheim op, zonder dat het kwaad kan? En misschien het moeilijkste van al, als het eenmaal op de site, in de krant of in een boek staat, hoe hou je dan je ijdele mond? Hoe werkt het?Het geheim kan in woord en beeld vormgegeven worden op een briefkaart of in maximaal 300 woorden worden getypt, en vervolgens opgestuurd worden naar Briefgeheimen, op het gratis antwoordnummer 11903, 1000 VM in Amsterdam.Elke dag verschijnen er inzendingen op www.briefgeheimen.nl en NRC Next publiceert elke dag er een in de krant. Wekelijks overdenkt hoofdredacteur Wim Brands de inzendingen op de website van Briefgeheimen. www.briefgeheimen.nlEn najaar 2007 worden de mooiste verhalen een boek.

Pankaj Mishra
Ian Buruma
Alaa al Aswany, de schrijvende tandarts uit Caïro

Winternachten

Het internationale literatuurfestival Winternachten, komende week 10-14 januari in Den Haag, gaat grote onderwerpen niet uit de weg. Overheersend thema is de praktijk van het multiculturalisme.Zo zullen Ian Buruma, de Indiase schrijver Pankaj Mishra, religiedeskundige Gerrie ter Haar en Adriaan van Dis onder de kop 'Living Apart Together' praten over de omgang met religie in multicultureel Nederland (vrijdagmiddag 12 januari). Waarna 'de tien geboden voor multicultureel Nederland' worden gepresenteerd, die het resultaat zijn een serie debatten, in het afgelopen jaar door Winternachten en het Institute of Social Studies georganiseerd. Erg benieuwd wat daar uit komt.

De Winternachtenlezing 2007 komt ook van Pankaj Mishra, die geldt als de opvolger van V.S. Naipaul: over de invloed van globalisering op literatuur en de opkomst van 'McLiterature'.Verder is er kunst en literatuur uit Marokko en de vertaling van de controversiële Arabische roman Omaret Yacoubian van de schrijvende tandarts Alaa Al Aswany gepresenteerd, over het leven van de bewoners van een flatgebouw in Caïro. De schrijver praat met Michiel van Kempen.Ook is er een avond over de Antillen en Suriname als multicultureel voorbeeld voor Nederland. Kunnen we iets leren van de (ex?)koloniën? En nog veel meer.Vooraf, tijdens een besloten Schrijversconferentie buigen oa. Allard Schröder, Nukila Amal, Alaa Al Aswany, Fouad Laroui, Abdelkader Benali, Tsead Bruinja, Renate Dorrestein, Michiel van Kempen, Rustum Kozain en Laila Lalami zich onder leiding van Bas Heijne over fictie, engagement en satire in literatuur. Winternachten belooft veel.

Trenet in Montreal, 1946
Charles Trenet komt een paar keer voorbij in Kuifje, ook in Het Zwarte Goud, waar de motor van de auto 'Boum'' doet.

Charles Trenet

Ik ben met de vleeswagen naar Parijs gereden om het Museum van Moderne Kunst te zien en zit, 17 jaar oud, laat in de middag aan de Seine in het gras. Ik drink een fles van de goedkoopste wijn -plastic hoedjesdopje met zilverpapier erover - en wacht op het wonder, het meisje.

Maar ik val in slaap.En word wakker in het donker, van feestelijke muziek die van een verlichte rondvaartboot schalt. Charles Trenet, 'Je chante.'Helle zon gaat vloeiend over in nacht vol vuurwerk. Ik ontwaak in een hiernamaals.En nu, zoveel jaar later zoek ik de tekst op en ontdek de onverwachte sleutel. Le fou chantant, de zingende vagebond vindt niets te eten, verliest zijn geloof in het leven. En hangt zich op. Je chante!Je chante soir et matin,Je chante sur mon cheminJe chante, je vais de ferme en châteauJe chante pour du pain je chante pour de l'eauJe coucheSur l'herbe tendre des boisLes mouchesNe me piquent pasJe suis heureux, j'ai tout et j'ai rienJe chante sur mon cheminJe suis heureux et libre enfin.Je chanteMais la faim qui m'affaiblitTourmenteMon appétit.Je tombe soudain au creux d'un sentier,Je défaille en chantant et je meurs á moitié"Gendarmes,Qui passez sur le cheminGendarmes,Je tends la main.Pitié, j'ai faim, je voudrais manger,Je suis léger... léger..."Au poste,D'autres moustaches m'ont dit,Au poste,"Ah ! mon ami,C'est vous le chanteur vagabond ?On va vous enfermer... oui, votre compte est bon."Ficelle,Tu m'as sauvé de la vie,Ficelle,Sois donc bénieCar, grâce à toi j'ai rendu l'esprit,Je me suis pendu cette nuit... et depuis...Je chante !Je chante soir et matin,Je chanteSur les chemins,Je hante les fermes et les châteaux,Un fantôme qui chante, on trouve ca rigoloJe couche,Parmi les fleurs des talus,Les mouchesNe me piquent plusJe suis heureux, ca va, j'ai plus faim,Heureux, et libre enfin!

overwelving
de ondergrondse loop van de Zenne
buiten de stad (Zuid-Oost)
de Zenne, hartje Brussel

Verdwenen rivier

Brussel ligt aan een rivier, maar je ziet hem niet. Onder de grond stroomt de Zenne, grofweg van het Zuidstation naar de Beurs en vandaar staduitwaarts naar het Noorden. Vervuiling veroorzaakte een cholera-epidemie in 1865, waarna de rivier werd overwelfd. Er boven kwamen grote boulevards, de Zuidlaan, de Anspachlaan, de Adolphe Maxlaan en de Emile Jacqmainlaan. In de oude bedding van de Zenne, bij de Beurs, werd in de jaren zeventig de metro aangelegd.

Het water had bijzondere eigenschappen. Het roze kersenbier dat Kriekenlambiek heet (waaraan de stripheld zijn naam dankt) kan alleen gebrouwen worden uit water van de Zenne, met toevoeging van krieken uit de Zenne-vallei. Er bestaan schilderijen van de benedenstad rond het St.Goriksplein (de Place St.Gery die op een eilandje lag) waarop Brussel een klein Venetië lijkt. Een moerasgebied. Er waren meerdere armen, een grote en een kleine Zenne. Er is een actiegroep "ZenneSenne", die ervoor ijvert de Zenne weer open te leggen. Maar voorlopig is hij nog zo vervuild dat hij een paar jaar geleden - tussen Brussel en Vilvoorde - in brand heeft gestaan, en de brandweer het Zennewater moest blussen. Geert van Istendael schreef: Al is de stroom dan stinkend afgedropen, lees deze regels niet als doodsbericht. De tijden wisselen. Ooit zal het tij verlopen, ooit komt de Zenne weer aan het zonnelicht.

Pagina's