Jean Dulieu in de VARA-studio (1959)
'geen kabouters meer'

I.M. Jean Dulieu (1921-2006)

De laatste keer dat ik de tekenaar, schrijver, musicus (violist bij het Concertgebouworkest) en performer Jean Dulieu (Jan van Oort) sprak vroeg ik of hij nog tekende. 'Ja, bomen, de natuur,' zei hij. En toen, met een zucht: 'Maar geen kabouters meer.' Het was in het programma over de radiogeschiedenis 'De radiovereniging', dat ik samen met oa. Arend Jan Heerma van Voss maakte in de jaren 1989 en 1990 en dat ervoor gezorgd heeft dat de radio-opnamen van Paulus de Boskabouter weer boven water kwamen, want ze bleken weg. Op 11 maar 1989 belden we voor het eerst met Dulieu.

Jean Dulieu: Ik weet de datum niet precies meer, maar ik kan me herinneren dat ik een tentoonstelling had in de Vara-studio van platen en zo. Toen zei een van de mensen daar dat 't leuk zou zijn de tentoonstelling te openen met een van de radio-uitzendingen van Paulus. Nou, uitstekend idee. Laten we dat vooral doen... Maar toen kreeg ik een uurtje later een nogal schijterig telefoontje: 'Eh, ja, we hebben nog in het archief gezocht, maar ze zijn er niet meer, ze zijn allemaal weg, allemaal gewist.' Ik neem aan dat dat uit zuinigheidsoverwegingen is geweest, want die banden kon je natuurlijk voor een tweede keer gebruiken. Maar 't is wel beroerd, er is niks van over.W.N.: Hoe was uw reactie?Jean Dulieu: Nou, ik schrok daar hevig van. Ik vond dat toch wel vervelend. Als je daar negen jaar aan gewerkt hebt en er is dan helemaal niets van over... Maar ja, niks aan te doen.H.v.V.: U heeft het zelf nooit bewaard?Jean Dulieu: Nee, nee, om te beginnen had ik geen bandrecorder de eerste jaren, dat kwam pas later. En dan ga je wel een paar dingen opnemen, maar die wis je dan zelf ook weer uit, want je gebruikt die bandrecorder voor repeteren en zo.H.v.V.: Hoe en wanneer bent u met die stemmen begonnen? Want dat is achteraf heel uniek, natuurlijk.Jean Dulieu: Dat is in Terschelling geweest, waar ik samen met een vriend een handpoppenspel had gemaakt van Paulus. En daarmee zijn we door het hele land getrokken. Zo'n honderd voorstellingen voor Het Vrije Volk.H.v.V.: En waren ze er toen meteen allemaal: Eucalypta, Oehoeboeroe...Jean Dulieu: Nou, niet allemaal, maar de hoofdfiguren waren er wel allemaal, ja.H.v.V.: Waar haalde u die stemmen vandaan? Waren die op mensen geïnspireerd?Jean Dulieu: Meestal wel, ja. Dat waren hetzij familieleden of kennissen of buren die een beetje vreemdsoortig stemgeluid hadden.H.v.V.: Hoeveel opnames maakte u voor een uitzending?Jean Dulieu: Eén.W.N.: Alles in één keer?Jean Dulieu: Ja, 't ging achtermekaar door.W.N.: Werd het niet overgedubd? Jean Dulieu: Nee hoor, nee. Alleen een heel enkele keer, als bijvoorbeeld Salomo en Paulus tegelijk aan het woord waren. Dan moest je natuurlijk eventjes van te voren een klein stukje tekst opnemen. En dan werd het eronder gedraaid.Daarna vroegen we luisteraars wie thuis nog opnamen had. Eén bron bleek rijk, de gepensioneerde apotheker De Jong uit Zaltbommel had vele tientallen Paulussen opgenomen van de draadomroep op zijn Philips 4-sporen recorder. Goede kwaliteit. Ze werden ze door de VPRO heruitgezonden en door Maurits Rubinstein op cassettes uitgebracht. In totaal bijna 300 afleveringen van de oorspronkelijke 750. Dulieu bleef op afstand. Alsof hij zich eens had neergelegd bij het verlies van zijn geesteskind en de wederopstanding van de radio-Paulus maar moeilijk kon inschikken. PS. Het intromuziekje van de radio-Paulus werd ooit gevonden door Kees Buurman en Van Oort, het heet 'Dance of an ostracized imp' (dans van een verbannen duiveltje) en is een stukje uit een compositie van de onbekende P.Curzon. Op 28 december na 21.00 brengt de Avonden een I.M. Jean Dulieu waarin het, naast veel meer te horen is.