...hondenliefhebber
Kehlmann signeert

Daniel Kehlmann

Vanavond in een vol Felix Meritis waar Arnon Grunberg de Duitse bestsellerschrijver Daniel Kehlmann interviewde. Een greep.

Er was kritiek op het aantal honden dat voorkomt in de boeken van Kehlmann. Daniel houdt erg van honden, zegt hij, als hij er een ziet aait hij hem en begint een gesprek met de hond.
Kehlmann vindt - net als Schopenhauer - 'Mitleid' de mooiste menselijke eigenschap. Waarbij bedacht moet worden, zegt hij, dat medelijden met je romanfiguren een verhaal om zeep kan helpen.
En verder:
In zijn bestseller 'Die Vermessung der Welt' (Het meten van de wereld) voerde hij een Belgische ambassadeur op, terwijl het land België in de tijd van hoofdpersoon Von Humboldt toch nog niet bestond. Daar kwamen zoveel brieven op - vertelt hij vol plezier - dat hij uit recalcitrantie de fout liet staan. Terwijl hij andere historische fouten in de volgende druk verbeterde.  
Over beroemdheid en zelfkennis: anderen, zegt Kehlmann, kennen je misschien beter dan je jezelf kent. Je zelfbeeld bevat ook al je fantasie over wat je denkt te kunnen zijn. Maar die ziet de ander niet.
Het is net als met de stem. Je denkt je eigen stem te kennen, die hoor je toch terwijl je praat, zij het 'van binnenuit'?
Maar, je echte stem blijkt dan het vreselijke geluid te zijn dat je te horen krijgt als je hem opneemt op een opnameapparaat.
Tenslotte kwam een verschil tussen de beiden aan het licht, Kehlmann is een Nabokov-bewonderaar. Ook omdat Nabokov vindt dat de lezer zich niet met de schrijver en zijn personages moet vereenzelvigen maar met de 'geest van het boek'. Arnon Grunberg ziet dat anders.
Misschien beter: is er niet zo bang voor.

Tags: 
Wim Brands interviewt Daniel Kehlmann
Beluister fragment

Robert Jasper Grootveld (3)

 Robert Jasper Grootveld maakte ik oa. mee toen hij in 1995 met een vlammende speech het boek van historicus Hans Righart 'De eindeloze jaren '60' ten doop hield. Ik had tussen de twee bemiddeld. Ze leven geen van beiden meer. In die tijd gaf Jasper me deze foto van zijn vroegere kompaan Johnny van Doorn (1944-1991). We spraken veel over deze wederzijdse vriend. De foto kwam uit zijn archief en is gemaakt door Cor Jaring, ergens in de jaren '60. Wat Johnny voor act uitvoert in dit vreemde kostuum weet ik niet.

 Jasper heeft de foto in plastic geplakt om hem te versturen. De post bezorgde hem piekfijn. Er staat op: 'in vriendschap geplastificeerd door R.J.Grootveld op 30 sept. 1995'.
Als vaak, ik zocht heel iets anders, vond deze foto.

 In de Grootveld-biografie van Eric Duivenvoorden wordt het verhaal verteld van de marsen die Robert Jasper en Johnny in de jaren '60 een week lang maakten op de stad Weesp, die immers eigenaar was van de toen nog volkomen groene Bijlmermeer.
Eric ontdekte dat ze mekaar niet heel goed begrepen: Johnny dacht dat Jasper tegen de bebouwing van de Bijlmer was, maar als vaker keek Jasper ver vooruit. Hij verwachtte zoveel toeloop naar het Magisch Centrum Amsterdam dat er nieuwe huizen bij gebouwd moesten worden. 

 

Rob Wijnberg (1)

De afspraak met de filosoof Rob Wijnberg (26) is in het café om de hoek. Aan de leestafel.

'Nietzsche en Kant lezen de krant' is z'n derde boek.
En ja, hij leest de krant met de twee filosofen bij de hand.
Nietzsche ('Er zijn geen feiten, slechts interpretaties') als vader van het postmoderne relativisme en Kant als held van al diegenen die menen dat er nog vaste grond onder hun voeten is.
Hij Rob, geen misverstand, is een 'postmodernist in hart en nieren', maar ziet de gevaren van nihilisme en desinteresse als er niets meer is om in te geloven.
In de televisiedemocratie ontmoeten politiek en journalistiek elkaar steeds meer in simplisme en vermaak. Dat ergert hem.
Maar hoe dan?
‘Dit boek is en bescheiden protest tegen deze ontwikkeling.’
Ik vraag hem, denk ik, maar eens plaats te nemen in de stoel van de koning-filosoof van Plato. Genoeg gedebatteerd, 't is crisis.

kardinaal Godfried Danneels
Erwin Mortier

Mechelse visioenen

Op 12 mei aanstaande is het 450 jaar geleden dat aartsbisdom Mechelen werd gesticht. Dat wordt drie maanden lang gevierd met een 'kunstenfestival' genaamd Stadsvisioenen. Afgelopen zaterdag begon deze gemeenschappelijke onderneming van de kerk en het stadsbestuur.

Intussen had de kerk een optreden van de schrijver Erwin Mortier tijdens de Visioenen verboden, nu ja ontraden. Mortier had scherpe kritiek geuit op de woorden van kardinaal Danneels bij de uitvaart van Hugo Claus. Danneels noemde euthanasie na Claus' dood 'geen heldendaad'.
Daarop zegden Connie Palmen, Gerrit Komrij en Josse De Pauw af. Ook zij zouden optreden in een serie literaire 'Kanselredes' in Mechelse kerken.
Mortier. 'Je kunt hier niet in schipperen: de letteren leven bij de vrijheid en de vrijmoedigheid van het woord.'

Ik was in Mechelen en kreeg het boekje waarin staat wat het Visioenenfestival gaat brengen, tot 21 juni. Veel kermis en muziek, maar ook de tentoonstelling 'Geloven in Mechelen' en openstelling van het Aartsbisschoppelijk paleis, waar de privé verzameling 'eigentijdse religieuze kunst' van kardinaal Danneels te zien is, met daarbij door hem speciaal voor de gelegenheid geschreven 'meditaties'

Tags: 
niet Leven én werk maar Leven ís werk

Christophe Vekeman (3)

'Newsgate' is de niet erg gelukkig gekozen naam van de server in Hilversum waarheen ik mijn reportages van huis uit verstuur.

Zo ook de wandeling met Christophe Vekeman in Gent, die gisteren werd uitgezonden. Een wandeling langs de Leie en de literatuur, waaraan de laatste vijf minuten ontbraken. Oorzaak Newsgate.
Maurice Woestenburg fixte het vanmorgenvroeg. En hier is het complete verhaal in geluid.     

Christophe Vekeman
Beluister fragment
keerlus Kwartellaan
keerlus Markenseplein (Duindorp)

Keerlussen die wij gekend hebben

Er zijn plaatsen waar je buiten de tijd kunt treden. Neem de keerlussen van tramlijnen. De plaatsen waar het eindpunt van een tramlijn bijna ongemerkt verandert in een beginpunt.

De conducteur zegt 'einde van deze rit, iedereen uitstappen'.
Waarna hij de bestemmingsaanduiding in het voorhoofd van de tram - liefst met de hand - wijzigt van zeg Markenseplein in Staatsspoor, want we zijn in Den Haag.
En zich naar het huisje begeeft waar hij en zijn collega's koffie drinken uit een thermoskan bij een laatste boterham uit een trommeltje. Tot het tijd is voor de volgende rit.

Wim de Bie stuurde deze keerlusfoto's. Van het Markenseplein (welke keerlus er nog is) en de Kwartellaan (welke keerlus niet meer bestaat).
Allebei gelegen onderaan het duin.
Weer treft hoe de strengheid van de architectuur   
van de portiekwoningen harmonieert met het ontwerp van de trams. Het was ernst, in onze jeugd.

Nummer zes
Nummer vier

Guido van der Werve (2)

Guido van der Werve (1977) speelt de hoofdrollen in zijn films zelf, met een schijnbaar onbewogen gezichtsuitdrukking als Buster Keaton, de man die blijft proberen dat waarvan wij weten dat het niet kan.Van der Werve heeft bruinrossig haar en een bleke huid. Hij ziet er kwetsbaar uit, altijd.

In de Hallen van Haarlem zijn drie films van hem te zien die alledrie over zijn gemankeerde muzikale carrière gaan.
De titel van het drieluik zou ook kunnen zijn 'Hoe Guido van der Werve geen concertpianist werd'.
Het moet zijn grote droom geweest zijn. Hij deed piano aan het Conservatorium.
Toen de muziektop er niet in zat werd het de Rietveldacademie, en een vervolg aan de de Rijksacademie.

In zijn film Nummer vier zit de tekst: 'I don't want to get involved in this, I don't want to be part of this, talk me out of it'. Hij speelt piano op een vlot, midden in een meer.
In nummer zes wordt het succesverhaal van de Steinway vleugel verteld, terwijl zo'n vleugel zijn bovenhuis wordt binnengetakeld.
En ja, de droom gaat in vervulling. Als Assepoester speelt hij één keer Chopin, begeleid door een symfonieorkest dat zomaar opeens in de kamer zit.

de verstoorde kluizenaar: J.D.Salinger
Christophe Vekeman

Christophe Vekeman (2)

Wat hebben Carson McCullers, Joseph Heller, J.D.Salinger, Gontsjarov, F.M.Dostojevski, Gogol, J.K.Huysmans, Lodewijk van Deyssel, Jan Arends, Freddy de Vree, W.F.Hermans en Gerard Reve gemeen?

Hun werk staat vrijwel compleet on de boekenkast van Christophe  Vekeman in Gent.
Hoe uiteenlopend hun geschiedenissen ook zijn, allemaal waren ze, zijn ze eenlingen, voor wie het schrijven noodzaak was. Als mogelijke ontsnapping aan de eenzaamheid. 
En dat terwijl de meesten van hen weinig verwachtten van de medemens, hun lezer.
Schrijven, waarom toch?
Om met het door Vekeman geciteerde karakter Franny, uit Franny en Zooey van J.D.Salinger te spreken: 'Ik ben al dat ego, ego, ego gewoon spuugzat. Mijn eigen en dat van Iedereen. Ik ben het gewoon zat dat iedereen iets wil bereiken, iets bijzonders, iets bijzonders wil doen en zo, een interessant iemand wil worden. Het is walgelijk - walgelijk. (...) Ik word er ziek van dat ik niet de moed heb om een absolute niemand te zijn.'
Na 1965 heeft Salinger (1919) niets meer gepubliceerd. Hij leeft als een kluizenaar. Het schijnt dat er manuscripten op zijn planken liggen. Maar, hij is een uitzondering.

Ik liep met Christophe Vekeman langs de Leie, in de zon. Onze wandeling is komende maandag horen in de Avonden.

'She's foreign you know'
...erg beweeglijk

Het bed van John en Yoko

 Het idee was goed. En grappig. Zolang iedereen in bed blijft kan het nooit oorlog worden.Daar moet je niet te veel over zwammen. Wat nu wel weer gebeurt.

 In maart 1969 zaten Jan Donkers en ik aan het bed van John & Yoko in kamer 902 van het Amsterdamse Hilton Hotel. Van wat we toen uitzonden - live -  is weinig bewaard. Twee stukjes. Eentje waarop Lennon ''Don't let me down'' zingt. En een fragmentje, waarin John en Yoko in het Hilton vragen van luisteraars beantwoorden. Immers, de voorwaarde van John om een uur live radio te doen was dat luisteraars vragen zou kunnen stellen. Dat kon toen nog niet rechtstreeks. 
 Jan Donkers en ik zaten aan het bed. Peter Flik was in Amsterdam achter de schermen en verzorgde de verbindingen. Jan Haasbroek zat in Hilversum, waar de vragen van luisteraars werden verzameld. Die gaf hij door aan Donkers en mij. Dat ging per koptelefoon. Ik kreeg dus een vraag door en stelde hem - vertaald - aan Lennon en Ono.
 

 Wat me vooral bijbleef was het gedrag van John, die veel te levendig was om in bed te blijven liggen. Hij sprong - in zijn onderbroek - maar heen en weer door de kamer. Op zeker moment pakte hij zijn gitaar en zong het refrein van het liedje waar hij mee bezig was: ‘Don’t let me down’. Met lalala op de plekken waar tekst moest komen die hij nog niet verzonnen had.
Ondertussen entertainde hij maar door. Zei over Yoko - als die iets sufs had gemompeld - ‘She’s foreign you know’. Ono bleef keurig onder de dekens. Op de achtergrond een grijs Buitenveldert.
Wat ik ook nog voor me zie: zijn ogen, een heel uitzonderlijke kleur, ik zou zeggen hazelnoot. 

 ps. Nee, de VPRO van toen was zuinig met bewaarkosten van band. Bijna alles is weg. Nienke Feis heeft iets op haar Archieflog staan. En meer tekst staat in het boekje In bed met John en Yoko, uitgave Nijgh & Van Ditmar 2009.

 

Tags: 
Norman Mailer in 1949
Christophe Vekeman in 2007 in de studio

Christophe Vekeman (1)

Na drie romans en een verhalenbundel ligt er van Vekeman een boek dat een rondgang door zijn boekenkast biedt. 'Leven is werk' gaat over schrijven. En leven. Ik zal hem er vrijdag naar vragen als ik hem spreek, in Gent.

Al lezend schoot me een scène te binnen die Norman Mailer beschrijft in zijn 'Advertisement for myself'. Een vergelijkbaar boek.
De schrijver Mailer maakt een romantische wandeling met een verovering. Aangekomen op het romantisch hoogtepunt ontspint zich een romantische dialoog tussen hen beiden.
Waarbij de schrijver Mailer niet kan nalaten te denken 'prachtig, dit moet ik meteen noteren, straks ben ik het kwijt'.
Op tijd schiet hem te binnen dat het meisje met wie hij daar zo innig omstrengeld staat het niet prettig zal vinden als hij op dit kardinale moment z'n bloknoot trekt en aantekeningen gaat maken.' 
Innerlijke tweestrijd.
U raadt de afloop.
Mailer haalt z'n boekje tevoorschijn en begint te schrijven.
Van de relatie komt niets terecht.

ps. Dit uit ’t hoofd, het boek is even onvindbaar.

Pagina's