In Oostende zag ik een bescheiden Kuifje-tentoonstelling. Hergé aan zee, beter. Met foto's uit zijn documentatie die nauwkeurig laten zien waar hij het duikerpak uit de Schat van Rackham van natekende, waar de duikboot van professor Zonnebloem vandaan komt en zo meer. Ook lag er een opgeslagen encyclopedie waarin het Haddock-scheldwoord Basjiboezoek verklaard wordt. In het Ottomaanse rijk waren Basjiboezoeks bedelaars die vanuit het binnenland in de hoofdstad kwamen. Vanaf de 18de eeuw diende ze in een soort vreemdenlegioen. Ze kregen geen soldij, oorlogsbuit was hun loon; ze hadden eigen leiders, eigen wapens.

 Tijdens de Krimoorlog (1854/55) toen Britten, Fransen en Turken tegen de Russen intervenieerden vochten de Basjiboezoeks aan geallieerde kant. Het waren vooral Albanezen, Koerden en Tsjerkessen. De geallieerde generaals probeerden ze in het gelid te krijgen, met soldij bijvoorbeeld. Maar dat wou niet lukken. Tegen de tijd dat Hergé aan Kuifje begon, was Basjiboezoek al een scheldwoord geworden.

Nietsvermoedend wandelde ik voorbij de Venetiaanse Gaanderijen aan de boulevard van Oostende en daar begon het. Ik keek het aan, hoorde de speekstalmeester en zijn Franstalige assistente en de geluidsreclames voor de sponsors. Wat me het meest verbaasde was het plezier bij de deelneemsters bij deze plaatselijke voorronde. 'Wij zijn lekker mooi.'Hoewel er een koel zeewindje opstak waren de deelneemsters niet te verslaan. Ze moesten in allerlei kleren van alles doen, alléén en met z'n allen. Ook toespraakjes houden. Dat duurde zo lang dat ik een eindje omging. Toen ik terugkwam waren ze aan de bikini's toe. De uitslag heb ik niet afgewacht, Ik had m'n keus toch al bepaald. Dat was nummer 6, Catherine Cossaer uit Schoten bij Antwerpen, een 20-jarige studente 'secretariaattalen'. Waarom? Natuurlijk, ze is mooi, maar als enige op een heel overtuigende manier ook nonchalant. Alsof ze door een vreemd toeval op dit podium verzeild was geraakt. Ze staat op de groepsfoto helemaal achteraan, of het haar weinig kan schelen wie wint. Ze valt soms uit haar rol. Een acteertalent. Zou ze gewonnen hebben?

Het maakte geen goed onderhouden indruk, maar dat zegt weinig in België. Over de unieke Wellington Hippodroom kom ik nog te spreken. Ik fotografeerde het, ook om de beeldengroep in de gevel. Als zo vaak zette het verhaal zich voort. In het plaatselijk museum - dat prachtig voormalig warenhuis - vond ik de volgende dag het ontwerp. Eronder stond 'Eenheid van de wereld door het postverkeer' (1953).Een titel die me opeens hevig ontroerde.Het bleek van Jozef Cantré, geboren in Gent in 1890 en daar gestorven in 1957. Hij was ook graficus en bevriend met oa. Frans Masereel. Zijn bekendste werk is het beeld van de socialist Edward Anseele in Gent. In de boeken heet het gevelbeeld trouwens eenvoudig 'De communicatiemedia'. Het postkantoor is van Gaston Eysselinck.

Wat me eraan doet denken dat ik het nieuwe - onbegrijpelijke - bankenbeleid in de Kennemerduinen vergat vast te leggen. Er staan er daar nog een paar van een ander (nieuwer) type met betonnen steunen, waarvan de zitplanken onlangs zijn vervangen. Maar de vele klassieke hout-met-metalen, groene parkbanken waarop ik het liefst zat te lezen zijn weggehaald. En vervangen door a. op hun kant gelegde boomstammen met een afgevlakt bovendeel en b. geverniste houten bankjes zonder rugleuning. NB. Eens wijdde Piet Schreuders een heel nummer van zijn blad 'The Explorer' aan de - nu in Ned. zo populaire - Engelse parkbank. Het kan altijd grondiger.

 Borremans (1963) begon pas eind jaren '90 te exposeren. In 2005 brak hij door. Het SMAK in Gent bracht z'n eerste solo. Inmiddels exposeerde hij in Londen, Parijs, Hong Kong en hebben grote Amerikaanse musea werk van hem in hun collectie, maar wie kent hem in Nederland?

 Michaël Borremans komt uit Geraardsbergen en woont in Gent. Hij maakt gedétailleerde, surreële, grappige, soms gewelddadige verhalen. Een verteller. En die liggen altijd nog moeilijk in de beeldende kunst. Hij begon als graficus en fotograaf. Tekenen deed hij altijd al, bij wijze van dagboek. Hij werkt vaak naar oude foto's, soms zelfs op oud papier, zodat het lijkt of je in iemands privé archief doordringt. Zijn figuren lijken vaak intens verzonken in bezigheden en gedachten die ons ontgaan. Je kunt hem in z'n onderwerpkeuze en -uitwerking een beetje vergelijken met Marcel van Eeden. Hij vertrouwt de realiteit niet, zegt hij in een interview. Als kind vertrouwde hij de televisie al niet. Alles scheen daar fake. Hij geloofde ook niet dat Amerika echt bestond. Zijn eerste aankomst in New York was dus een teleurstelling. Beelden zijn bedrieglijk. Met nadruk wens ik een solotentoonstelling van Michaël Borremans in Nederland. Maar wie? Wie zou?

De beeldtaal van de Verlichting is voor de beschouwer van nu - zeker voor mij - vol raadselen. Samen met Claude-Nicolas Ledoux (1736-1806) en Etienne-Louis Boullée (1728-1799) hoorde Lequeu bij wat men noemt de 'architecture parlante'. Verlichtingsutopisten die het goed voor hadden met de mensheid. Van geen van de drie is veel gebouwd. Hoewel ze dat zelf niet zo zagen hoort hun werk eerder tot het rijk der utopische dromen. Hun tekeningen en gravures hebben - misschien juist door de pretentie van exactheid - een surreële kwaliteit.Hun werk komt steeds weer terug. Een verwant van deze drie was de Leidse hoogleraar en kunstverzamelaar Humbert de Superville, in 1770 in Den Haag geboren uit een aristocratische Frans-Zwitserse familie. Hij ontwierp in 1835 een enorm grote liggende leeuw, bedoeld om voor de kust van Katwijk in zee te plaatsen. Het ontwerp was gesitueerd in een woeste, nachtelijke zee.Nog in 2005 werd in Leiden een muziektheatervoorstelling aan hem gewijd waaraan oa. Paul Koek en Louis Andriessen meewerkten.

Arnon antwoordde woensdag 18 juli: "Ik hoorde dat je erg geschrokken op de radio had geklonken. Het gaat goed. Het ging eigenlijk meteen al goed. Ondanks wat lichte lichamelijke klachten. Kijk, iemand die je met een honkbalknuppel in zijn woning gijzelt en dreigt je te vermoorden en dat meent of lijkt te menen, dat is niet prettig. Dat deze man me niet binnen drie seconden vermoordde - wat hij had kunnen doen - betekent dat hij kennelijk aarzelde. Hij wilde me alleen een lesje leren. Dus kruip ik over de grond. Bovendien lijkt het me dat je iemand die over de grond kruipt als echte man minder snel zal neerslaan dan iemand die probeert terug te vechten. Wat doe je tegen een almachtige vijand? Je past je aan en probeert een weg naar buiten te vinden, zonder al te veel risico's te nemen."Dezelfde avond mailde ik terug: "Ja, ik schrok. Herinnerde me de paar keer mij zoiets overkwam. Mes, revolver (dat heette 'een gun'). Op het moment zelf was ik vrij coherent, achteraf werd de hele gebeurtenis een paar keer in detail afgerold en kwam de angst. Dat de man je niet meteen doodsloeg betekende dat er onderhandeld kon worden, zeg je. Klinkt helder, maar gaat uit van redelijk gedrag. Maar zo'n type kan om godweetwat - een verkeerd woord - in razernij ontsteken. De hondact was dus niet voor niks, denk ik. De hond wist hoe onberekenbaar het andere dier kan zijn. Misschien neem ik alles te ernstig op, maar ik haal opgelucht adem."Op vrijdag 20 juli besloot Arnon als volgt: "Ik had natuurlijk ook wel doodgeslagen kunnen worden. Denk ik. Maar iemand die het niet meteen doet aarzelt. Waarom zou je wachten, niet? Het gaat er wat de hond betreft vooral om dat je niet wilt terugvechten, er is geen eer aan jou te behalen. Ik geloof dat ik vrij nuchter ben. De eerste 24 uur hield ik de mogelijkheid open dat de jaloerse kok met zijn vrienden naar me toe zou komen, hij wist ongeveer waar ik woonde, toen dat niet gebeurde begreep ik dat hij daar te lui voor was. Voordeel is dat ik niet midden op straat door een volstrekt onbekende ben aangevallen maar in een huis dat ik vrijwillig had betreden, en dat ik achteraf natuurlijk niet had moeten betreden. Ik geloof in het algemeen dat angst plaats moet maken voor nieuwsgierigheid en dan komt er een moment dat je de angst gewoon vergeet. Dat heet geloof ik overmoed. Maar ik hield er geen rekening dat het meisje, die wist denk ik dat dit zou gebeuren, zo destructief zou zijn. Nogmaals je wordt altijd verraden door mensen die je denkt te kennen, dus door je eigen oordeel."En maandag 23 juli las Arnon het tweede deel van zijn verslag voor in de Avonden.

BIC is op zijn schreden teruggekeerd en heeft - zonder ophef - opnieuw het oude kauwbare plastic - of iets wat er aardig op lijkt - ingezet voor de Clic en de klassieke Cristal, het oudste, zeskantige model waarmee het in 1950 begon. De clip breekt niet meer!Maar ik blijf controleren op knaagbaarheid. Ook nog het losse dopje van de Cristal geprobeerd. Ideaal op tong. Ik kreeg meer BIC-wetenswaardigheden aangereikt. In 1965 werden de BIC-pennen als officieel schrijfmateriaal op de Franse scholen toegelaten. In Nederland heeft het iets langer geduurd. In de kunst kon ik verder weinig balpen vinden. Alleen bij Jan Fabre, die de blauwe glinsterinkt tot zijn handelsmerk heeft gemaakt. Ik zag zijn ingeïnkte badkuipen in het Museum In Oostende.

Naar dat project van de ambtenaar en architect Claude-Nicolas Ledoux (1736-1806) ben ik wezen kijken. Vooral ook naar de tekeningen en maquettes van zijn andere verzinsels. Wat Ledoux gebouwd heeft is niets bij wat hij verzonnen heeft. 'Functioneel' moest het zijn, maar tegelijk ook 'symbolisch'. Een 'architecture parlante'. Verbijsterd kijk je naar zijn idee voor een dodenstad. Een raamloos catacombencomplex rond een gesloten bol. Met alleen een lichtgat bovenin, zoals bij het Pantheon. Dit noemt Ledoux 'l'image du néant'. Groots, simpel, onmiddellijk herkenbaar in het landschap. Net als de enorme kanonnenfabriek met de vier piramidevormige smelterijtorens op de hoeken. En het eveneens in de vorm van een grote staande cirkel bedachte 'atelier des ouvriers destiné's à la fabrication des cercles'. Een cirkelfabriek?Het is nooit gebouwd. En dat lijkt me ook de essentie ervan. Superieure architectuur van de geest. In Arc-et-Senans zie je wat er van komt als een fractie wordt uitgevoerd. Alles wat de tekeningen oproepen wordt voor je ogen door al te echte steen vermorzeld.

Typisch, bij herlezing, op p. 49 van De donkere kamer komt de tekst woord na woord terug. Soms weet je heel precies wat je vergeten bent."'Ze zocht in haar tas, toen kwam er een schrijfinstrument tevoorschijn dat hem in verbazing bracht. Het leek op een vulpotlood, maar het schrift dat het voortbracht, zag eruit of het met inkt was geschreven.'Wat is dat voor een ding?' Hij griste het uit haar hand. Aan de spits toelopende uiteinde merkte hij een klein kogeltje op.'Dat is een ballpoint. Is dat zo bijzonder?''Die dingen bestaan hier niet. Gebruik het nooit meer! De Duitsers hebben dat nog niet uitgevonden. Ben je gek geworden?' "