We aten bij de goedkoopste Chinees van Haarlem. Verschillende leden van de band kwamen voor het eerst bij een Chinees restaurant binnen. Het goedkoopste gerecht daar was Amerikaanse bami. Dat waren de restjes bami van de vorige dag, in de frituur gegooid. Met een gebalkken ei erover. We aten Amerikaanse bami. Amerikaanse bami in december 1970.Luister hoe het afliep.PS. Amerikaanse bami bestaat nog en is nog steeds het goedkoopste gerecht, oa. in Groesbeek.

Ik antwoordde: 'Het erge is dat je gedwongen wordt te treden in de geest die dacht 'leuk, voor de afwisseling'. Ik denk opeens aan het verhaal van W.F.Hermans in Een wonderkind of een total loss, waar de hoofdpersoon zijn oude moeder bezoekt in een tehuis, en zij is bezig iets lelijks te schilderen om de huispsycholoog een plezier te doen (p. 106). Maar dit is veel erger, want geheel uit vrije wil en bij vol bewustzijn gedaan.Betonman Willem van Dulmen reageert: 'Kijk, zo kan dat dus niet. Je kunt niet zomaar iemand die met de beste bedoelingen een reparatie heeft uitgevoerd in een hoek zetten. Dit soort betonstenen wordt namelijk regelmatig gestolen door tuinliefhebbers, jaja: liefhebbers. En als je dat gat open laat dan verstuikt iemand zijn voet. Dus wat doe je dan. Dan pak je wat je voorhanden hebt om het tijdelijk te repareren. Je meldt het aan je baas en die zegt, ach over 3 jaar gaat alles op de schop dus laat maar even zo.’

Niet om wat te zeggen, maar het zwijgen in 'Iklimler' is minder mooi. Het wordt zelfs erg ongemakkelijk als het intellectuele echtpaar (gespeeld door de regisseur en zijn vrouw) in heel klassieke ergernissen terecht komt. De vrouw moet haar kop houden en zich nergens mee bemoeien, vindt de man. Later, in gesprek met een geleerde vriend komt zo'n zelfde man-vrouw patroon naar boven. Alsof het in die kring vanzelf spreekt dat vrouwen hun plaats moeten weten. En dan schrijft Bas Blokker in Nrc-Handelsblad: 'Met een vlijmscherpe etsnaald kerft Ceylan de kroniek van een gefaalde liefde.'Hm.Wat die etsnaald betreft. Ik weet niet hoe vaak er al in stukjes over film of kunst van alles en nog wat is geëtst, meestal op netvliezen, maar wel iets te vaak.En kerven is het woord niet, dat doe je hooguit met een droge naald.

 De neogotiek waar hij in Europa (samen met de omstreden Franse restaurator Viollet-le-Duc) een voorman van was, blijft voor mij een ongrijpbare, enge hybride. De vormen en decoraties (het ambachtelijke in ere hersteld!) zweven tussen geïdealiseerde Middeleeuwen en de moderne tijd van staal en beton. Je kunt er griezelfilms in opnemen. Maar de slijtage is ook al zover dat de gezelligheid toeslaat en een Cuyperskerk een café kan worden.

 Die stijl. Halverwege handwerk en massafabrikaat. In wat mensen maken speelt altijd de geest van hun tijd mee, juist wanneer ze proberen daar onderuit te komen.Wat je afziet aan een afbeelding van een Romeinse soldaat of een Indianenopperhoofd is allereerst in welke tijd hij gemaakt is. Een Romein uit 1870 is niet te vergelijken met een Romein uit 1953.En zo wordt een heilige Theresia van Cuypers nooit een heilige Theresia uit 1500. Hoe katholiek de bouwmeester en zijn mannen ook waren, Gods zegen rustte niet op hun werk.'t Blijven dooie poppen met lege ogen.

 How did it start?' I was living in the Bijlmer, in the South-East of Amsterdam, in one of those suburban concrete houses. It was februari, it was extremely depressive, gray. And they had some kind of workshop at the Rietveld and I felt I didn't fit in into the idea of the workshop and I was sitting at home in my appartment. And all around me they were tearing down buildings and building new ones and there was a whole lot of digging and working and construction going on. I felt bored and tired and I had to do something. Something physical. Exhaust myself. And change something. Just to do something physical. Change the environment and myself with my own hands. In a shop called the Gamma I bought a shovel. And then I came back and dug the first hole. And I asked a friend of mine to record it, the action.'

 An important decision. To record it? 'Yes. I felt I should... I did'nt really have something like a a masterplan or a concept. I had to do this and I should record this.' So all of a sudden it became important? 'Yes like underlined. Registered.' How to pick a spot. Where?'I was living on the first floor and it was just down there, under the balcony.' Later meer

Wat zou er in zo'n doos zitten? Misschien, fantaseer ik, een afgedankt kinderzitje voor achterop de fiets, waar ze een familielid nog een plezier mee kunnen doen. Dat familielid ziet ze aankomen. Die had zelf allang een zitje gekocht. Mensen willen geen oude spullen voor nieuwe kinderen. Soms gaat zo'n man er - onder mijn raam - even bij zitten, op de bagagedrager van een willekeurige geparkeerde fiets. En hij blaast uit. Tien tegen een dat hij dan bukt om iets op te pakken. Het is morgen vuilophaal, er ligt een plankje, een snoer, of misschien een stuk touw. Dingen die altijd nog van pas kunnen komen. Bijvoorbeeld als je een oude stofzuigerdoos moet dichtbinden met een kinderzitje erin.

Op Taxi Tales vond ik het verhaal van de 'Sheddies', de schuurtjesjesmannen. Volgens Bob verbergen zich overal ter wereld mannen in van die doe-het-zelf schuurtjes voor hun 'nagging' (vert. vitten, sarren, zaniken, treiteren) echtgenotes.Maar nu is er een kentering, in Australië timmeren doe-het-zelvers grotere, gemeenschappelijke schuren waar de mannen niet langer in hun eentje maar groepsgewijs kunnen boren en zagen. En de schuurtjesbeweging groeit snel. De Sheddies, zoals ze genoemd worden zijn meest gepensioneerde oudere arbeiders. Opeens hebben ze vrienden, kunnen gereedschap delen. Ze doen zelfs reparaties voor tehuizen. Er is al een eerste sociologische studie naar de Sheddies. 'Het is een mythe dat deze mannen niet praten,' zegt de onderzoeker. In de Sheds wordt boven het gezaag en gehamer uit soms zelfs lachen gehoord. Voor de knutselaar in de Nederlandse literatuur verwijs ik naar het intens droevige verhaal van de wrakke - cadeau gekregen - werkbanken in De God Denkbaar van W.F.HermansBegin te lezen op pagina 11.

Duitse kunstenares Isa Genzken (1948) woont in Berlijn.Ze maakt beelden, installaties, films, schilderijen, wat niet al. Met hout, gips, epoxyhars en vooral ook plastics en kunststoffen, maar ook met alledaagse gebruiksvoorwerpen.Zo reageert ze op haar omgeving. En zo kwam deze betonnen wereldontvangers (1987) tot stand. Ze zei eens: 'Een sculptuur moet een zeker verband met de realiteit hebben.' Toch komt er uit deze radio's geen geluid.

 Zijn eerste drie zijn 'reisboeken' waarin hij zich tegelijk door de tijd, steden en landschappen beweegt. En monumentjes en monumenten opricht voor wat de geschiedenis vergat. Daarbij gebruikmakend van raadselachtige illustraties. Sebald was altijd aan het fotograferen en plaatjes aan het verzamelen. Er is een heel archief van bewaard.Hij werd in 1944 in het Allgäu bij de Oostenrijkse grens geboren maar ontvluchtte Duitsland al jong. Wel zou hij steeds over het lot van zijn vaderland blijven schrijven. Hij overleed in december 2001 bij een auto-ongeluk. Uit een brief aan Ria van 17 juni 2000. Het werk waar hij op doelt is zijn roman Austerlitz. 'Things here are more up than down. (...) I am still turning my grindstone. I hope to be through the worst of a scheme of work (which has now occupied me for two years) by the end of the summer. If I'm born again it will be as a mole, I think. I hope that you are well and unchanged....'.

 Ria vertelt hoe gelukkig hij toen was dat de Universiteit hem een geheel jaar vrij zou laten nemen. Een sabbatical om een nieuw boek af te maken. Intussen is hij wereldberoemd. De Amerikaanse Susan Sontag koestert hem als een ware literaire grootheid. Iets wat Sebald onder vrienden 'geen onverdeeld genoegen' noemde. Hij was een sociaal mens ('Als je hem uitnodigde kwam ie altijd. Altijd. Nog nooit iets afgezegd'), maar in zijn schrijven overheerst de eenzelvigheid. Ria: 'Max was iemand die het leed van de hele wereld op z'n schouders meedroeg. Hij kon daar luchtig over doen en grapjes over maken, maar hij leefde heel zwaar.'Sebald kwam uit de bergen en wist van paddestoelen. Samen hebben Ria en hij paddestoelen gezocht en gebakken. In zijn laatste brief, van 22 november 2001, 14 dagen voor zijn dood vroeg hij haar een Nederlandse proefvertaling van Austerlitz na te zien. En nee, die was niet goed.En nu dan die radioserie waarin W.G.Sebald eens goed bij het Nederlandse lezerspubliek wordt geïntroduceerd.

Of beter het verhaal van iemand die met een geheim door het leven gaat.Zo heeft hij de afgelopen maanden in een serie verhalen geschetst hoe een dorp bestaat uit zijn geheimen. Bij elkaar een ijzingwekkend - en overtuigend - beeld van het leven op een Veluws dorp. Wanneer komt daar een boekje van? Het verhaal van komende week - weet ik door omstandigheden - is dat van een zwerver die de kunst van het bedelen verstaat.De manier waarop hij dat doet is zo dwingend dat je hem wel iets moet geven.Zijn geheim? Hij was eens orkestleider.