het rinkelding in ''Bleu''
Sarphatipark, Koninginnedag
het meisje in vergroting. nu wel erg Binoche.

Juliette Binoche?

Kijken hoe ze kijkt. Zo vergaat het je met Juliette Binoche, schreef ik op 11 april. Ik had haar net als weduwe gezien in Kieslowski's 'Bleu'.In die film komt steeds maar een raadselachtig stukje interieur voor. Een - hoe moet je het noemen - rinkelding van blauwe stukjes namaakglas. Het hangt boven haar tafel. Ze gaat er met haar vingertoppen langs, bedachtzaam. Of misschien gedachteloos.

Nu zat ik op Koninginnedag even uit te blazen op een bank in het Amsterdamse Sarphatipark toen ik zomaar opeens dat geluid terughoorde. Het geluid van het rinkelding.Aan de overkant van het pad stond een donker meisje met een zonnebril iets te betasten dat nogal leek op het ding uit de film. Het zelfde materiaal, zonder twijfel. Wat was dit? Ik begon foto's te maken. Daarna liep ik er op af en nam het in mijn handen. Tinkeltinkel. Het zelfde geluid. Onmiskenbaar. Ik keek om me heen. Het meisje was verdwenen. En nu, een dag later, kijk ik naar de foto's en denk, ze lijkt ook wel erg op Juliette Binoche.

Kasteel Groeneveld, augustus 1970

Sly & The Family Stone

Geloof het of niet, maar in juli as. zal Sly Stone weer in Europa optreden. Sly is na jaren drugsproblemen terug. Hij speelt in Gent (14 juli), Helsinki (20 juli) Parijs (23 juli, Olympia). Wieweet meer nog.Zijn eerste Europse toernee sinds 1973.De keer dat ik hem meemaakte zal me heugen. Augustus 1970, laatste uitzending van het tv-programma Piknik, het 'klein Woodstock' van de VPRO. Een hele tv-trein met cameramensen, kabelsjouwers en verbindingsmannen stond die zondagmiddag klaar op het gras achter Kasteel Groeneveld in Baarn voor de repetitie en de soundcheck. Ik was erbij als presentator en muziekaandrager. Geen Sly.

Sly, de grote vernieuwer, samen met James Brown degeen die de funky ritmes had gebracht. Weg met de sloffende bas-drums combinaties. Funk bracht beweging. Maar die middag geen Sly. Driftig bellen, de band was gesignaleerd op Schiphol waar ze met hun busje een aanrijding hadden veroorzaakt. Waarna ze nog waren gezien op de Amsterdamse wallen. 's Avonds stonden ze er toch. En speelden - ongesoundcheckt - live. Er bestaan veelgevraagde bootlegs van. Zegt Arno Konings. Die het weet want hij en zijn broer Edwin zijn bezig met een boek over Sly Stone. 'THANK YOU - the story of Sly & The Family Stone', te verschijnen in 2009.Deze foto komt in het boek, met nog wat Piknik bijzonderheden. Ik beteuterd, Sly met mondharmonica, zeer opgewekt.

Erna Kramer
Erna en Anton Heijboer in de jaren '50

Erna Kramer

Gisteren, koninginnedag, was Erna Kramer op bezoek in de Avonden-studio om te praten over haar boekje 'Anton Heijboer 1952-1959, het verzonken leven.' Erna Kramer was in die jaren getrouwd met Heijboer. Op haar vijftiende zag ze hem door de straat fietsen en zei tegen haar moeder dat ze met die man zou trouwen en een kind krijgen. Dat gebeurde. Zij was het ook die de relatie tenslotte verbrak.

 Jaren in Haarlem en Ijmuiden. Ze gingen om met oa. Godfried Bomans en Harry Mulisch. Het boekje is geschreven als een open brief aan Heijboer. Om hem te herinneren aan die vroege jaren. Een rijkdom aan détails. Je leert dat Heijboer uit geldgebrek etste op stukken zink die hij uit de dakgoot van zijn huisbaas sneed. Ook dat hij voor Erna kleren maakte, waaronder bijna ondraagbaar strakke zwarte broeken. Het staat er bondig. Zo bondig, dat je gaat denken aan wat er niet staat. Iets ervan vertelde ze aan Wim Brands en mij.

 Het verhaal over de dropveter is mooi. Bomans gaf een lezing voor het Leids Studentencorps, Erna mocht daar als vrouw eigenlijk niet binnen, tot Godfried zei dat anders de lezing niet doorging. Ze schrijft: 'Wij zaten op de eerste rij in de zaal van de sociëteit. Jij droeg een vlinderdasje bij je tweedehands smoking als we ergens naartoe gingen. Die avond was je vlinderdasje een dropveter. Tijdens de lezing begon je dat dasje op te eten. Godfried, die het in de gaten kreeg, trok zijn gezicht in steeds vreemdere grimassen in een poging om zijn lachen in te houden. Tegen het einde van de lezing was je dasje op.' Bomans kende Willem Elsschot. Over het bezoek - in De Panne aan de Belgische kust - aan Elsschot en zijn vrouw Fine vertelde Erna op de radio nog wat meer. In het boekje schrijft ze: 'Ik was nog een kind, zat erbij, volgde die gesprekken. Soms werd mij ook iets gevraagd. Ik vond dat ik veel leerde.'

Tags: 
Erna Kramer, Het verzonken leven
Beluister fragment

De Ontdekking van de Traagheid (2)

In het afgedankte katholieke schoolgebouw aan de Waterstraat in Den Bosch kwam ik 'Philippa' (1998) van Barbara Visser weer tegen. Ik kende haar van eens in Den Haag. En weer bleef ik eindeloos staren naar deze sublieme verkleedpartij.

Niet alleen de hoofdpersoon verkleedt zich steeds, zet pruiken op en af, ook het decor. Het Huis van Loon in Amsterdam is een zich verkledend huis. Met deuren op plaatsen waar toeschouwer of hoofdpersoon ze het minst verwachten en meubelstukken die tot leven komen.De vrouw om wie het spel draait is de werkelijke Philippa van Loon. Zespeelt drie rollen, evenzovele schijngestalen van zichzelf, in het huis waarin ze opgroeide. En zo doolt ze als een kind door een betoverd kasteel, zichzelf zoekend, soms dronken, dan dromerig of nerveus ,struikelend of zwevend door haar 17de eeuwse raadselhuis.

kerk die tot in de hemel reikt
de familie Lukács

De Ontdekking van de Traagheid (1)

Zo heet het geheel van filmvertoningen in Den Bosch, momenteel te zien in de Waterstraat op nummer 16 - om de hoek bij het Noord-Brabants Museum. Daar vertoont het kunstenaarsinitiatief KW 14 een schat aan korte films.

Ik zag er de nieuwe Broersen & Lukács. Nu is de beurt aan Margit, met haar eigen roots. Die van Persijn Broersen kwamen eerder aan bod in het Noord-Hollandse familie-epos 'De Broersens'.Het werd een filmverhaal van het leven van Margits grootvader L.L.Lukács (1900-1967). Een Hongaarse jood die vocht in de Eerste wereldoorlog en Hitler overleefde. Hij kwam naar Nederland, waar hij zijn Joodse identiteit geheimhield, zelfs voor zijn vrouw. En hij eindigde in Amstelveen, waar hij oa. voor de ANWB werkte. Zijn verhaal wordt in 'Geschriften L.L.' verteld. Door een vloeiende combinatie van trucage - een kerk wordt ongemerkt zo hoog dat hij tot in de hemel reikt - foto's en tekst ontstaat overtuigende filmliteratuur. Buiten de wetten van tv en bioscoop, buiten de ijzeren regels van plot en montage om. De wetten van de traagheid.

Marcel van Eeden
uit: ''Celia''

Marcel van Eeden

Liefst zou ik vlug weer eens met Marcel - elke dag een tekening sinds 1993 - van Eeden praten. In de zomer van 2001 was ik op zijn Haagse werkkamer. We hadden het over de wereld van voor zijn geboorte (1965) die hij aan de hand van foto's herschept, nog steeds, elke dag. Hoe ontwikkelt zich zijn parallel universum?

 Wat is er zo Haags aan Marcel van Eeden, vroeg ik me toen af, en nog. Hij werkt nu in Berlijn. Hagenaars gaan weg. Het gaat hem goed daar. Duitsers begrijpen zijn werk. Vanaf morgen exposeert hij zijn 147-delige serie 'Celia', zijn grootste werk totnutoe. Te zien in de Berlijnse galerie Zink in de Schlesische Strasse in de wijk Treptow, waar hij woont. In de Celia-serie zijn teksten verwerkt. Ook van voor 1965, van vier schrijvers: J. van Oudshoorn, Jack Bilbo, T.S. Eliot en Robert Walser. Een verband met de tekeningen is er, maar blijft ongrijpbaar. Ze doen denken aan de titels bij Magritte. In juni exposeert hij een nieuw groot werk in Tübingen, 'De archeoloog - de reizen van Oswald Sollmann'. De geleerde Sollmann trekt daarin - net als van Eeden zelf - van Den Haag naar Berlijn en bereist de Arabische wereld. Alles vóór 1965, dat spreekt.

...Amsterdam...

Pieter Jan Kerstens (2)

Pieter Jan Kerstens, de maker van Zeer Korte Filmpjes blijkt in Valencia te zijn. Hij schrijft:

'De site ben ik begonnen om een triviale reden. Ik had een long distance relatie met een meisje van heel ver weg. Dit meisje dat ik in Amsterdam ontmoette had weinig respect voor de Nederlandse cultuur. Ze vond Amsterdam commercieel en eigenlijk cultuurloos. Hoewel ze allang en breed weer in Verweggistan zat, kregen we hier wel eens ruzie over. De relatie was niet vol te houden en ik begon het leven en de omgeving van Amsterdam te rapporteren, misschien om het haar onder haar neus te wrijven. Na een jaar heb ik haar mijn werk laten zien, ze vond het wel aardig en ik ging door.Ik ben er mee gestopt omdat ik weer inspiratie kreeg om te schilderen. Beide disciplines zijn erg tijdrovend.De verleiding is erg groot om precies de dag nadat ik vorig jaar stopte de draad weer op te pakken, in het geheim.'

il girone
aankomst in het heiligdom (1928), er is weinig veranderd

Oropa

'Alle trams rijden naar de hemel'. Na zo'n titel kan de roman alleen nog tegenvallen.

Deze reed van Biella, de oude textielstad onder de Piemontese Alpen, naar de heiligdom van Oropa, op meer dan 1100 meter hoogte. Dat heiligdom - een reusachtig gebouwencomplex onder een steile rotswand - heeft iets van Lourdes, maar mooier en hoog in de bergen. Je kunt er logeren. Jarenlang vervoerde de tram groepen pelgrims, elke dag de delegatie van een ander dorp. Zo hoort religie te zijn denk ik, genoeglijk, vanzelfsprekend, met eten en drinken, een mooie plek en Gods zegen.Boven, in het gebouw van het Santuario, ligt het eindstation.De tram reed van 1911 tot 1958. Dit is een liefdevol met de hand ingekleurde ansichtkaart.

droom aan het slot: geen van drieën slaapt alleen
daklozen in Kuala Lumpur bewonen een nooit afgebouwd betonskelet

Tsai Ming-liang

'I don't want to sleep alone' heet de nieuwe van de Taiwanese filmer Tsai Ming-liang. Zijn vorige 'Wayward cloud' zal me altijd bijblijven om de scènes waarin uitersten samenkomen, slapstick en gruwel. Het is snikheet, er is watertekort. De ernstige producenten van een pornofilm raken in moeilijkheden als kort voor de laatste opnamen de vrouwelijke hoofdrol, een dikke, speciaal ingevlogen hoer uit Hongkong opeens overlijdt. De film wordt afgemaakt, met een dode actrice.

Nu zijn we in Kuala Lumpur (Tsai komt oorspronkelijk uit Maleisië). Weer is het warm. Giftige rook waait over van bosbranden op Sumatra. Wat doen de mensen? Ze klampen zich aan elkaar vast. Steeds zie je de hoofdrollen lijf aan lijf. Beweging na beweging, gezichtsuitdrukking na gezichtsuitdrukking. In décors die voor ze moeten spreken, zelf zeggen ze vrijwel niks. Voor erotiek is de uitputting te groot, wat nog lukt is mekaar verzorgen, wassen, insmeren. Je moet wel denken aan de onmogelijke eisen die het Westen aan het lichaam van de medemens stelt. De ander geduldig aflappen, met een washandje, dat is wat je bij Tsai te zien krijgt. Het duurt en het duurt. Hier nog even, daar nog. Zo ben je bij elkaar. Zei Tsai Ming-liang tegen Dana Linssen in de Filmkrant: 'Als een beeld lang duurt kun je er de indruk mee wekken dat je de tijd kunt opheffen.'

Marleen Sleeuwits

De vijand van de foto is het al te uitgesprokene. Voor je het weet is het pittoresk, charmant, geestig of godweet een aanklacht.

Marleen Sleeuwits heeft zich gestort in het eigentijdse interieur. Niet het binnenhuisje. Wat ze zoekt zijn schijnbaar neutrale gangen en trappen in gebouwen. Naamloze plekken, maar er is iets mee. Wat? Er zit een onzegbare dreiging in.Nu te zien in oa. de MKgalerie in de Rotterdamse Witte de Withstraat.

Pagina's