voeten, ouder dan 13.

Mouchette

Mouchette - vliegje - was en is - misschien - een 13-jarig meisje uit de Caraïben dat in 2000 zelfmoord pleegde. Haar site wordt overlopen door insecten.

Waar woont ze, woonde ze? Haar site zegt Amsterdam. Best mogelijk.Maar ze schrijft vloeiend Engels en Frans. Geen woord Nederlands. Ze maakt liedjes die kreten of geluidjes zijn. Haar belangrijkste ontdekking: als je zegt dat je kunstenaar bent is wat je maakt vanzelf kunst. Ze kan er niet over uit. Ik ook niet.Misschien vindt ze het niet erg als ik nog wat blijf rondneuzen, op zoek naar degeen die Mouchette bedacht heeft. Wat een site!

August der Starke (1670-1733)
de veren.
het bed. beddegoed hangt nu tegen de muren

Verenkamer

Alleen de Barok kan Duitsland redden. In Dresden, in de Vrijstaat Sachsen is sinds 2003 weer de beroemde Verenkamer van het jachtslot Moritzburg weer te bezichtigen. Ik geneerde me niet en ging. Om uitzinnigheid te zien waarbij de burgerpraal van deze tijd verbleekt.

Exotische vogelveren waren in de 18de eeuw in de mode. Verenwerker, of hoe heette het? was een handwerk. In Frankrijk kon je 'Plumasier' van je vak zijn. De maker was Nicholas Le Normand, die in 1723 dit pronkbed verkocht aan keurvorst Friedrich August II von Sachsen in Dresden, beter bekend als August der Starke, tevens koning van Polen. De man die het Zwinger liet bouwen.In de jaren '70 verdween de kamer naar het depot. Het met echte veren bezette bed en de wandtapijten vielen uit elkaar, onder invloed van licht, stof, zwammen en insecten. Lastige restauratie. Honderdduizenden oorspronkelijke veren zijn met de hand stuk voor stuk gewassen, gedroogd en geïmpregneerd. Alleen al in het baldakijn 34.950 stuks. De sierlijke beddekwasten bestaan elk uit 50.000 veren. Slapen was lastig in dit bed. Er circuleert een getuigenis van een maîtresse van August dat het bed 'zo prikte als je onderlag'. Of dat zo is weet ik niet, je mag het Federbett niet aanraken. Waarschijnlijker is dat er niemand, noch August, noch een van zijn maîtressen (hij had 267 nakomelingen), ooit de nacht in heeft doorgebracht. Het diende voor representatie. De keurvorst ontving liggend in dit bed gasten.

Gerrit Krol

Gerrit Krol

Een zeldzaam boek, de nieuwe roman van Gerrit Krol 'Duivelskermis' . Al een jaar of zes heeft Krol de ziekte van Parkinson onder de leden. Gebrek aan dopamine veroorzaakt verstijving van ledematen of trillende handen en evenwichts- of spraakstoornissen. En meer. Om te kunnen functioneren krijgt je het dopamine vervangingsmiddel Levodopa. Maar dit heeft als ernstige bijwerking het scheppen van demonen.

Dat is wat de hoofdpersoon in 'Duivelskermis' overkomt.Hij leeft in een Jeroen Bosch-achtige wereld. Je realiseert je dat in de geest van ieder mens dat soort demonen sluimeren. Gerrit Krol laat zien hoe je met ze leeft. Een adembenemend avontuur. 'Ja, hier in de kamer.' Vrijdag was ik bij hem in Oudemolen, een eind onder de stad Groningen, om erover te praten. Een mooie dag. En dan praten over demonen. Over wat zich schuilhoudt tussen de twee boeken die op tafel liggen. Iets met oogjes. Of in de kelken van de bloemen op een divanovertrek. Want het is de mens eigen overal gestalten en ogen te zien, maar soms loopt dat volledig uit de hand. Hoe kun je tegelijk die ziekte hebben en er zo'n lichte, heldere en geestige roman over schrijven. Gerrit Krol heeft het klaargespeeld. Een mirakel. Maandag 4 juni na 21.00 is hij te horen in De Avonden

Tags: 
Avondlog - Gerrit Krol
Beluister fragment
René Viénet in 2007
kunstige ondertitel bij Timur Bekmambetov

Ondertitelkunst (5)

Meer afwijkende ondertitels. Hoe begon het? 'What's Up, Tiger Lily?', de eerste film van Woody Allen (1966), bestaat grotendeels uit stukken van een Japanse spionagefilm, waarvoor hij absurde dialogen schreef die door Amerikaanse acteurs (oa, Louise Lasser) werden ingedubd.De inzet werd nu het geheime recept voor een eisalade.

Het vervangen van dialogen in Japanse en Chinese film is rond 1970 een tijdje mode geweest. Woody Allen was niet de eerste. Het kan natuurlijk ook door ondertiteling. Sarah Hart vond filmpjes van de situationist René Viénet - die ze ooit in Parijs zag - terug op Internet. Viénet heeft een Chinese kungfu film voorzien van gekke dialogen. 'La dialectique peut-elle casser des briques?' (1972) werd in zijn versie een komische confrontatie tussen de proletariaat en de bureaucratie. Daarna heeft hij nieuwe ondertitels gemaakt bij een Japanse pornofilm. Dat werd: 'Une petite culotte pour l'été' (1974). Allebei te zien.Dezer dagen maakt de Russische regisseur Timur Bekmambetov ondertitelkunst. Engelse ondertitels krijgen in zijn nieuwe film 'Dnevnoy dozor - Day watch' een eigen ondersteunende functie naast Russische dialoog.

Joris Kwast
Giacometti

Beeld, oog, brein

 Nog steeds zijn we gewend, ook onder invloed van de fotografie, de werkelijkheid weer te geven in drie dimensies, met behulp van het centraal perspectief, zoals dat in de Renaissance werd ontwikkeld. Maar eigenlijk klopt dat niet zo met hoe wij kijken.

 De schilder Joris Kwast legt in zijn boekje 'Beeld, oog, brein' - dat hoort bij de gelijknamige tentoonstelling in het Scheveningse Beelden aan Zee - uit hoe kinderen een stoel tekenen. Kinderen puzzelen tot ze de makkelijkste en tegelijk meest kenmerkende weergave hebben. Bij een stoel is dat van opzij. Weergeven kan op veel manieren. En het oog is geen meetinstrument. Wat wel? Alberto Giacometti zei eens: 'Tot mijn ontzetting werden mijn beelden vanaf 1940 steeds kleiner (...) Ik herinner me dat ik uit mijn hoofd een vriendin die ik liefhad net zo wilde modelleren als ik haar op de Boulevard St.Michel had gezien. Ik wilde haar ongeveer 80 cm groot maken, Nu, om het kort te houden, ze werd zo klein dat ik geen details meer kon aanbrengen. Ik stond voor een raadsel. Onverbiddelijk krompen al mijn figuren tot een hoogte van een centimeter. Eén druk met de duim en hup, weg figuur.' 'Beeld, oog, brein' is nog te zien tot 17 juni.

Tags: 

Lichtdoorlatend beton

 Willem van Dulmen wijst op een verbazende ontwikkeling.

 Sinds september 2006 is het betaalbaar te produceren. Hoe 'lichtbeton' werkt? Lichtgeleidende elementen worden in het beton verwerkt. Er is een revolutie op komst in de architectuur.Stel je voor, donkere ruimten worden licht. Zelfs meters dikke constructies zien eruit als Japans rijstpapier. Bekijk een site. Daar wordt de vinding in video gedemonsteerd. Klik op het lampje.En maak kennis met de uitvinder.

's ochtends om vier uur, eerste bel
derde jaar op kostschool (17 jaar oud)
verderop staat een stofzuiger
het poortgebouw

Friedrich Nietzsche (2)

Op een paar kilometer van Naumburg ligt het oude Cisterciënzer klooster Schulpforta. Hier was de kostschool gevestigd waarvoor Nietzsche op z'n 14de, in 1858 een beurs kreeg. Een eliteschool die al veel beroemdheden had afgeleverd. Tot 1864 bezocht hij deze Pruisisch-protestantse, militair georganiseerde 'schoolstaat'.

Alleen op zondagmiddag mocht hij zijn moeder en zusje even zien. De rest van de week was het voor vijven opstaan en om half zes ochtendgebed, waarna de werkdag pas eindigde 's avonds om negen uur.Maar er werd ook aan sport gedaan, aan muziek en theater. En Fritz had het er op den duur redelijk naar zijn zin. Weg van zijn moeder, dat beviel niet slecht, hoewel hij zich ook liet verwennen met dingen als chocoladepoeder voor in z'n ochtendmelk.Het terrein ziet eruit als een Engelse Boarding School, heel geschikt om een film als The Browning Version op te nemen. En ja, er is nog steeds een landbouwopleiding gevestigd. Kantoormeubelen en naamplaatjes in middeleeuwse krochten.Deze kruisgang, deze kerk, hier liggen de voetstappen. Hij was elke winter wel een keer zwaar verkouden. Hoofdpijnen had hij en reumatische klachten. Weinig andere klachten. Hij was een beetje dik. Verder zeer bijziende.Toen hij er van af kwam sprak en las hij vloeiend Latijn en Grieks en probeerde ook in die talen te denken. Gymnastiek lag hem niet. Een erg mooie beschrijving komt van jeugdvriend Paul Deussen. Eens, toen het in de gymnastiekles zijn beurt was voor een brugoefening loste hij dit zo op. Met een geconcentreerde uitdrukking op zijn gezicht liep hij doodgemoedereerd tussen de leggers van de brug door, waarop hij zijn oefening had moeten uitvoeren. Na deze actie trok hij en gezicht of hij een heldendaad verricht had. De jonge Nietzsche had gevoel voor humor.

zoons willen niet deugen
het huis, het huis
de Huppert-blik

Isabelle Huppert

Ze doet filmsterren na, dacht ik tenslotte, na het zien van de foto's en video's van Isabelle Huppert in het Haagse GEM.Dat kan ze dus ook nog.Kijk, daar doet ze Deneuve en daar Garbo en daar Marilyn.Maar hoe doe je het?

Al lopend over de Statenlaan probeerde ik me voor te stellen hoe ik elke spier in m'n gezicht, elke nuance in m'n motoriek zou kunnen besturen. Onmogelijk!Wie weet er hoe ie eruit ziet?Zie haar in de video's van Bob Wilson, vanuit meerdere standpunten, met zichzelf, met haar verschijning spelen. Sublieme masturbatie. In eentje trekt ze allerlei kostuums aan en verzint hoe zo'n jurk wil dat ze erin beweegt. De spiegel moet haar beste vriendin zijn. Werkt ze ook met video? Vast.Daarna zag ik de Waalse film 'Nue proprieté', waarin ze de alleenstaande moeder van twee oncontroleerbare jongens van in de twintig speelt. Isabelle Huppert, nu 53, is een broeierige, grote vesten dragende Waalse. Met - opeens - een vriend.Hoe goed die film is weet je pas een dag later. Iedereen heeft zijn eigen gelijk en belang. De jongens kunnen het leven niet aan. Hun moeder is hun laatste houvast. En die besluit op te houden met moeder zijn. Ze wil het huis verkopen.Wat eigenlijk niet kan.Het verhaal begint niet met overzicht, het eindigt ermee. Er is geen taal, niemand weet hoe te spreken of te zwijgen. Wie praat zegt het verkeerde of begint aan het verkeerde eind. Zo ontstaan oorlogen.

Autobahn, bij Raststätte omg. Erfurt

Hoe Duits? (1)

In Duitsland mis ik mijn exemplaar van 'How German is it?'. Niet bij me, waar ik dit boekje het meest nodig heb. Eerst deze foto. Ohne Worte.

Dan een gebeurtenis.In het centrum van Naumburg houdt een forse heer mijn auto tegen. Ik open het raam.'Daar heeft u twee overtredingen gemaakt,' zegt hij op een toon vol ingehouden woede. 'Ten eerste is het hier eenrichtingverkeer. En ten tweede is uw linker koplamp kapot. Minstens 70 Euro.' Hij draagt een colbertje. Ik vraag hem of hij van de politie is. Nee, hij wil me alleen op mijn overtredingen wijzen. Ik bedank hem. Ik zal de lamp laten maken, zeg ik. En ik keer om.In m'n spiegel zie ik zijn gebalde vuistPas later begrijp ik wat hij wilde: excuses.

Hundertwasser

Wat zag Willem Frederik Hermans in Hundertwasser?Ik denk dat hij van de naam hield. Iemand met zo'n naam kan bij Hermans geen kwaad. Al heette hij eigenlijk Stowasser.In Magdeburg zag ik zijn Groene Citadel (2005). Dat complex doet het meest denken aan luilekkerland. Torens van speculaas en marsepein, gedecoreerd met tegel- en glasscherven.

Wilhelm Friedensreich Hundertwasser (1928-2000) preekte: 'De rechte lijn is goddeloos en amoreel', waarmee hij bedoelt dat andere lijnen moreel superieur zijn en dat Gods zegen erop rust. Gebouwen uit rechte lijnen zijn 'gevangenissen voor de menselijke ziel'. Hermans schreef het verhaal 'Hundertwasser' dat gaat over de onvermijdelijkheid van kunst in al z'n verschijningsvormen.De echte Hundertwasser zei: 'Ik wil bewijzen hoe eenvoudig het is het paradijs op aarde te creëren.' En dan komt het heilzame groen. Het groeit uit zijn ramen, zijn huizen zijn een soort kazematten. Wonen met gras boven je hoofd is bij Hundertwasser het hoogste en groen het middel tegen alle kwalen (eens is hij bijna overleden aan z'n eigen brandnetelsoep).Een oude hippie, hoe wou je hem anders noemen? Het centrum van Magdeburg bestaat voor een groot deel uit DDR-beton, wel wat opgevrolijkt en bijgekleurd, net als de resten oudbouw, maar er was iets nodig om van de brokstukken een geheel te maken. Hundertwasser vond de remedie.Pal tegenover de vroeggotische Dom staat nu zijn droom. Beneden zijn winkeltjes en café's, mensen hangen uit de ramen. Het is er gezellig. Dat kan. De Groene Citadel is om twee binnenplaatsen gebouwd. Uit geen enkel raam zie je twee andere ramen met dezelfde vorm. Het gebouw wordt medebewoond door zg. 'boomhuurders', wat betekent dat op veel plaatsen in het gebouw bomen groeien waarvoor de huurders van het naastbijzijnde appartement de zorg hebben.

Pagina's