Bij mooi weer zat hij hier op het balkon.Het is sinds de 'Wende' een mooi klein museum. Heldere teksten, veel foto's. De ochtend dat ik kwam was er verder niemand. In de DDR-tijd werd het huis verwaarloosd. Nietzsche was immers door het Nazi-regime omhelsd, hij deugde niet. Hier ging hij naar de Lagere School en het gymnasium tot hij op z'n 14de een beurs kreeg voor de elite kostschool in Schulpforta, een paar kilometer verderop.Nietzsche heb ik pas echt leren kennen door de biografie van Curt Paul Janz (1976). Een prachtige introductie tot leven en werk.Het zich losmaken zijn bigotte moeder en zijn dweepzieke zusje is de domineeszoon niet gelukt. Door zijn ziekte (vermoedelijk gevolg van syfilis) moest hij terug naar huis. Naar dit huis. En daar zat hij, machteloos, de filosoof met de hamer. Terwijl zijn zuster zijn werk begon te censureren. Wat nog tot hem doordrong is niet bekend.

 Ik was in Naumburg en vond deze beschrijving: 'Uta trekt met haar rechterhand de kraag van haar mantel op tot halve gezichtshoogte, alsof ze zich beschermen wil, waardoor lange, loodrecht tot haar voeten reikende gewaadplooien ontstaan, terwijl de linkerhand de mantel tegen het lichaam aan trekt.

 'Beschermt Uta zich tegen te kou? Of huivert ze voor iets anders? De beeldhouwer is onbekend, maar hij behoort tot de allereersten in Duitsland die vorsten menselijke trekjes gaven.Was haar echtgenoot Ekkehard een roudouwer? Moest ze op haar tellen passen? Of is deze pose met opzet gekozen om haar schoonheid te laten uitkomen? Of, ook mogelijk, heeft de beeldhouwer na overleg besloten het zo te doen omdat Uta haar kin niet erg mooi vond?

 Wolfgang Ullrich schreef 'Uta von Naumburg. Eine deutsche Ikone', uitgegeven door Klaus Wagenbach in Berlijn.

Uta werd geboren omstreeks 1000 en stierf op de 23ste october van een jaar vóór 1046. Meer weten de bronnen niet. Ze werd voorgoed het mooie meisje van Naumburg toen ze in steen gehouwen verscheen in de beeldengroep van ''stichters'' in de Dom, omstreeks 1250. Op foto's zie je haar vaak zonder haar echtgenoot. Toch staan ze naast elkaar of het zo moet zijn, de machtige man en het meisje. Kinderloos, waardoor hun vermogen naar de bouw van de Naumburger Dom ging.De beelden werden dus tweehonderd jaar na hun dood gemaakt en zijn geen portretten - tenzij er later verloren gegane afbeeldingen hebben bestaan - maar scheppingen van een onbekende. Er zijn romans en toneelstukken geschreven over hun ongelukkige huwelijk, gebaseerd op niets dan jalouzie. Uta werd een mythe. Maar pas na de Romantiek en het Classicisme. Goethe, Schiller en Novalis zagen haar niet staan. Ze was niet 'antiek'. Bontbeschilderde zandsteen, geen marmer! Pas de eerste zwart-wit foto's deden het. En niet alleen bij mijn vader. Opeens stond daar een ongenaakbare, stenen schoonheid.

 Annemieke Houben vond deze. En schrijft: 'De etalagejongen heeft teentjes. Dingen wijzen op toekomst en verleden: jeugd en oma, en kaligheid maar met kruik en papegaai. Ik krijg mijn vinger er niet achter. Een etalage is een plek waarnaast vaak een portiek waar je je sigaret rustig kan opsteken. Een etalage houdt zich aan de menselijke maat. Een etalage vindt de vroege ochtend maar niets. Hier nog een etalage.

En het geheel is nog thematisch geordend ook. Dus: 'Er is gekeken naar overeenkomsten in thematiek en betekenis bij oude en eigentijdse kunst.' En wat blijkt? 'De raakvlakken bevinden zich op de terreinen van de fascinatie van de kunstenaar, de mentaliteit, het onderwerp en de werkwijze.' Raakvlak, relatie, fascinatie, hoofdpijn.Intussen was het toch nog ergens goed voor. Ik ontdekte bv. de 'Anatomische les' (2006) van Guido Geelen (1961). Een in stukken gebroken gestalte, met in zijn gepottenbakte lijf allemaal glazen vaasjes gestoken, elk met een bloem erin.Bloemen, niet op het graf maar in het dode lichaam.'Gebakken klei, glas, verse bloemen' staat er onder. Gecontroleerd. Ze waren vers.

Twee dagen eerder had ze namelijk een eigen filmpje gepresenteerd voor het vak Gemengde Media (opdracht: doe iets met 500 vel printpapier), uitgaand van het zelfde idee: woorden als beeld.Van de Heavy Industries had ze nooit gehoord.Hier high- en lowtech naast elkaar.

Wim Bloemendaal schrijft: 'Toen Willem Frederik Hermans' "Mandarijnen op zwavelzuur" in november 1963 verscheen bij De Mandarijnenpers in Groningen was niet alleen ieder exemplaat gesigneerd, maar bevatte elk boek tevens een door de schrijver vervaardigde en gesigneerde collage.''Meteen op z'n site kijken, en ja, een vergeten Hermans.

Den Haag sloopstad. Na het Houtrust paviljoen mis ik nu ook de Metropole bioscoop. Straks volgen de Zwarte Madonna en het ministerie. Wees zuinig op je gebouwde omgeving, dat is de boodschap van 'betonprofeet' Paterson, van wie het werk nog tot 17 juni werk te zien is. Gisteren sprak ik hem, we bekeken het kaalgestripte betonskelet aan de overkant, Mauritskade hoek Zeestraat, waar straks Hilton Den Haag aan wordt geplakt. Toby (33) schildert beton, zo mooi als het eens was, zo mooi als het gedroomd werd, zo alles belovend als op de oude maquettes met dunne boompjes van wijken vol flats met licht en lucht, en grazige speelweiden voor iedereen. De vervlogen droom. En nog. Bij hem wordt een parkeergarage of een seinhuis mooi. Maar hij fotografeert ook betonrot, overal in Europa.Als jonge skateboarder verkende hij al de betonruïnes van Glasgow waar hij vandaan komt. Ook Den Haag zag hij per skateboard. Hij weet er alles van. Beton, als je er niet om moet huilen schiet je in de lach.Op 28 mei is ons gesprek te horen.

Het is één van de scènes uit 'All together now' (2005), een drieluik van Hans Op de Beeck. Te zien op 'De ontdekking van de traagheid' in Den Bosch (zie dit log van 28 en 29 april), tot 20 mei nog in de Waterstraat 16 - om de hoek bij het Noord-Brabants Museum. Daar vertoont het kunstenaarsinitiatief KW 14 filmpjes die de bekende regels van het filmspel negeren. Wat je in museumzaaltjes ziet - mijlenver van de bioscoop - wordt steeds beter. Misschien neemt de behoefte eraan toe omdat het gewone filmaanbod zo voorspelbaar aan het worden is. Wat zou ik graag een voorstelling op speelfilmlengte zien, gemonteerd uit wat ik in Den Bosch zag. In een bioscoop!