fietsdrempel
Sarah van Sonsbeeck legt Zebra aan

Zebrakunst (1)

 Op donderdag 3 april berichtte Sarah van Sonsbeeck over 'een eerste zebrapoging'. En voegde deze foto bij waarop ze eraan werkt, 12 meter buiten het hek van de Rijksacademie aan de Sarphatistraat in Amsterdam.

 Ik mailde dat ik in 1967 merkwaardigerwijs al met Zebra's te maken had. Ik deed toen mee aan de actie 'een zebrapad voor Wittenburg'. Over de drukke Wittenburgergracht moest een oversteekplaats komen. Een initiatief van de bizarre beeldhouwer Jacob Jutte en Kees Hoekert. De gemeente Amsterdam zag de noodzaak ervan niet. Elke nacht schilderden wij een Zebra op het asfalt van de verkeersader, de volgende dag spoot de gemeente hem weer weg. Op 8 april kwam Sarah een weblog tegen met een nieuw fenomeen: de fietsdrempel. Hoe hard zou je moeten je fietsen - vroeg ze zich af - om zo'n drempel te verdienen?

 Maar nu.Deze fietsdrempel blijkt aangelegd op exact dezelfde plek als waar wij veertig jaar geleden de Zebra schilderden. Wittenburg, ja. Tegenover de kerk. Als we het toeval eens niet hadden! Wel een plek waar hard gefietst wordt. Zou hij echt bedoeld zijn om voetgangers te beschermen tegen fietsers?

Stuttgart Hbf in 2008

Kwartet (2)

 In het Duitse Steden-kwartet dat de vijfjarige W.G.Sebald zoveel leerde over een vaderland dat hij pas veel later - toen hij al jaren docent was in Norwich, Suffolk - een beetje leerde kennen zat een afbeelding van het Hauptbahnhof van Stuttgart. Een schepping uit 1912, voltooid na WOI, van architect Paul Bonatz die volgens Sebald 'met z'n hoekige brutalistische architectuur al in zekere mate vooruitliep op wat komen ging'.

 'Wat misschien zelfs - als zo'n fantastische gedachtesprong me is toegestaan - voorzien werd in de paar regels geschreven door een Engels schoolmeisje van ongeveer vijftien (te oordelen aan haar handschrift) dat op vakantie was in Stuttgart, aan Mrs. J.Winn, in Saltburn-by-the-Sea in Yorkshire, op de achterkant van een ansichtkaart die ik in handen kreeg aan het eind van de jaren '60 in een uitdragerij van het Leger des Heils in Manchester, en die behalve drie andere grote gebouwen in Stuttgart ook het station van Bonatz laat zien, vreemd genoeg uit precies dezelfde hoek als in ons lang verloren gegane Duitse Steden-kwartet.' Deze Betty schrijft op 10 augustus 1939, drie weken voor de vader van Sebald als militair bij de Poolse grens zou aankomen, dat ze erop uit is geweest, heeft gezonnebaad, een sightseeing heeft gedaan, naar de film is geweest en naar een festival van de Hitler Jugend. Dreiging die besloten ligt in bouwwerken en ansichtkaarten. In een kwartet.

Tags: 
het album
Salah Edin

Salah Edin

Vanmiddag was ik in Alphen aan de Rijn bij Salah Edin (26), de rapper van Marokkaanse komaf wiens uiterlijk door G.Wilders aan 10 miljoen internet kijkers werd getoond als dat van Mohammed Bouyeri.Salah vraagt schadevergoeding. Hij is geen moordenaar maar een kunstenaar. Gevaarlijk zou deze persoonsverwisseling ook nog kunnen zijn. Indachtig wat Theo van Gogh overkwam, die Salah beschouwt als een held van de vrije meningsuiting waar ook hij van leeft.

We spraken over Saladdin, naar wie hij zich noemde, de generaal en dichter die Palestina in de twaalfde eeuw bevrijdde van de Kruisvaarders. En verder over de verschillen in schrijven voor Nederlands en Arabisch publiek. Salah bracht vorig jaar de CD met de ironische titel 'Nederlands Grootste Nachtmerrie' uit, waarvan Wilders de cover pikte. Een album met teksten waarin het multiculti-drama van Nederland van vele kanten benaderd wordt, inclusief die van de zelfmoordterrorist. Hij maakte ook een CD in het Arabisch ('Horr' = puur), dat hij vloeiend spreekt. In 2006 toerde hij door 33 landen. Salah Edin is een gelovig en zachtmoedig mens. Hij verfoeit raps die alleen gaan over pimps en bitches. Hij wil verzoenen, hij is een idealist. Dat geeft hij eerlijk toe. In zijn boekenkast staan naast de Koran boeken van Joris Luyendijk en Noam Chomski.

cijferbeton
boerenbeton 2
boerenbeton 1

Beton (26)

Arie Schippers fotografeerde en benoemde 'boerenbeton'.Een woord voor wat nog geen naam had.Zo moet het maar blijven heten: boerenbeton.

En vlak ernaast: cijferbeton, 'erg mooie cijfers voor zulk cru materiaal'. Binnenkort hoopt hij zijn voettocht door Duitsland te vervolgen en daarvan weer fotoverslag te doen. .

de gelegenheidsvirtuoos met echtgenote
de Walburgkerk met het Henrick Bader orgel. donateur word je via het adres Kerkhof 3, 7201 DM, Zutphen

Bach scare

Gisteren was ik in de Zutfense Walburgkerk, waar ik als kind duistere Kerstfeesten meemaakte. Nu kwam ik in en open orgeldag terecht. Amateurs mochten zomaar op het Henrick Bader orgel uit 1643 spelen. Deze meneer, bijgestaan door zijn echtgenote speelde de sterren van de hemel. Met handen en voeten. Bach natuurlijk. Wat anders. Ik werd donateur van het orgel.

Vandaag sprak Wim Brands met politicologe Wytske Versteeg over haar debuut "Dit is geen Dakloze", en daarbij kwam het zg. Bach verjaageffect ter sprake. Het draaien van muziek van Bach om rondhangende daklozen te verdrijven. Het werkt. Ik dacht aan Wim Kan, de cabaretier die eens zei dat klassieke muziek bij hem altijd de vraag 'Wie is er dood' opriep.De BBC, mailt Kees van Dongen, liet al eens zien hoe klassiek met succes werd ingezet tegen graffitispuiters. Johan Rijfkogel schrijft hoe hij al in de jaren '60 ongewenste klanten uit het café van de Dromedaris in Enkhuizen weerde met een van Bachs Brandenburgse concerten.Er zijn twee werelden.

'liaisons dangereuses' (ook zo mooi van achteren)
Catherina de Grote, Russische kunstpatrones en mannenverslindster

Beschilderde beelden

Vanmiddag in het Stedelijk Museum Zutphen (dat vroeger Zutfen heette), de beelden van de schilder Arie Schippers gezien. Vier jaar terug waren er al vrij stille koppen van hem in Beelden aan Zee in Scheveningen. Nu komen ze tot leven.

Ik moest weer bedenken hoe eens alle Griekse en Romeinse beelden beschilderd waren, hoe dat wel eens opnieuw geprobeerd is en hoe lelijk - kakelbont - men dat dan vond. Een belediging voor de klassieke cultuur, die men zich toch altijd strak en cerebraal had voorgesteld. Maar nee. En verder het beeld van een poppenkast, eentje die misschien nooit echt bestaan heeft. Een ernstige poppenkast. Je zou teksten kunnen schrijven voor de karakters uit geschiedenis en literatuur die Arie Schippers hier heeft neergezet: Catharina de Grote, Goethes Erlkönig, Maldoror, Phaedra, Mephisto, Jimmy Mahoney van Brecht en Weil en zo door.Het verhaal erbij: hij maakt een kop, die soms jaren in z'n atelier rondrolt om de juiste butsen op te lopen. En heel geleidelijk blijkt het iemand te zijn. Dan komt het beschilderen. De make-up.

de kaarten
vooroorlogs, donkerbruin, dit moet het zijn

Kwartet

Net stuit ik op het Deutsche Städte Quartett, dat vorig jaar op Interbnet werd aangeboden voor 40 DM.Het kwartet - hoogstwaarschijnlijk - waarvan W.G.Sebald op z'n vijfde zoveel leerde. Het gezin kocht het rond 1949 per postorder van het bedrijf Quelle.

 Vader Sebald was alleen de weekends thuis, hij werkte elders. En zo speelden de vijfjarige Winfried, zijn zusje van acht en zijn moeder in de weekends kwartet, met ofwel de vader of een langskomer als vierde man. 'Mag ik van jou Oldenburg? Heb je Wuppertal? Heb je Worms?' Sebald schrijft in een stuk dat in 2004 in de New Yorker verscheen hoe hij al spelend de namen van de steden leerde lezen. Namen waar hij nooit eerder van gehoord had. Wat stond er op de kaarten? Het nog ongedeelde Duitsland. En daarop waren de vooroorlogse Duitse steden - intact - in donkerbruine kleuren afgebeeld. De Porta Nigra in Trier, de kathedraal van Keulen, de Kraanpoort in Danzig, de oude huizen in Breslau. In zijn herinnering waren het donkerbruine afbeeldingen. Hij kan ze bijna allemaal opsommen: het Zwinger in Dresden, de Holsten poort in Lübeck.

 'Het kwartet markeert niet alleen het begin van mijn leescarrière, maar ook het begin van mijn hartstocht voor geografie, die losbrak snel nadat ik naar school ging. - een verzaligd opgaan in topografie, dat steeds dwingender werd in mijn leven en waar ik eindeloze uren aan besteed heb, gebogen over atlassen en brochures. Alles geïnspireerd door het Stedenkwartet.'En dan vertelt hij hij hoe het tot 1976 duurde voor hij het Hauptbahnhof van Stuttgart - ontwerp van Paul Bonatz dat gespaard bleef - in het echt zag. Veel van de rest was verdwenen.

Tags: 
'Max' Sebald

W.G.Sebald-jaar?

 Wordt 2008 een W.G.Sebald-jaar? De Bezige Bij verspreidde een brochure over Sebald 'Een hommage aan een unieke auteur'.Daarin twee nieuwtjes, in juli zal er een nieuwe vertaling zijn van zijn debuut 'Schwindel, Gefühle'. Zodat dan langzamerhand de hoofdwerken - allemaal vertaald door Ria van Hengel - bij de Bij zijn ondergebracht. Verder bevat de brochure een biografische studie van de Amerikaanse hoogleraar in de Duitse letteren (Columbia University, NY) Mark. M.Anderson: 'Vaders en zoon'. Het stuk verscheen eerder in Bookforum (2006).

 Of Anderson met een complete biografie komt en of die ook in vertaling gaat verschijnen staat er niet bij. Anderson gaat in op de relaties die Sebald had met enerzijds zijn geliefde grootvader (zie wat Ria Loohuizen eerder vertelde in dit log en in de Avonden) en anderzijds met zijn vader, die in 1947 (Sebald was drie) terugkeerde uit de oorlog. Met die vader kwam het nooit meer goed. Merkwaardige parallel met mijn eigen geschiedenis. In dat zelfde jaar 1947 keerde mijn vader terug uit Indië, uit de politionele acties. Ik was vier. Dat ging ook meteen verkeerd. Een kras vorbeeld van 'Sebaldiaans toeval'.

 Mark Anderson gaat ook nog in op Sebalds voornamen. We weten dat hij niet Winfried Georg (te Duits) wilde heten en zich in Engeland waar hij vanaf 1970 doceerde altijd Max liet noemen.Maar Anderson noemt hem nu voluit Winfried Georg Maximilian Sebald. En zo heette hij toch niet echt, getuige bv. het overlijdensbericht dat zijn moeder verstuurd heeft.Ik denk soms - pure speculatie - dat hij die naam Max koos omdat de beste vriend van zijn held Franz Kafka Max heette.

Tags: 
Bob den Uyl (1930-1992)

De Wet van Den Uyl

Op 25 april wordt weer een reis of verblijfboek bekroond met de VPRO-Bob den Uyl-prijs. Intussen lees ik in de secure biografie van Nico Keuning en in Den Uyls verhalen. Wat is het geheim? Wat maakt het personage Den Uyl tot een Nederlandse Oblomow? Tot de man die geheid in zeven sloten tegelijk loopt?

In het verhaal 'De ontwikkeling van een woede' (1973) fietst hij maar in één enkele slotgracht. Toch zit het vol aanwijzingen over zijn werkwijze.Hier wordt 'De Wet van Den Uyl' geïntroduceerd. Kortgezegd, je zoekt iets en je vindt iets anders. Niks nieuws, het verschijnsel stond al bekend als serendipity. Dit lijkt me een dwaalspoor, het leidend beginsel van alle Den Uyl-verhalen is het dwaalspoor. Dan volgt de verbetenheid waarmee het personage zo'n dwaalspoor omhelst, er zin aan tracht te geven. Als in het leven zelf. In dit geval: hij is op een bij voorbaat zinloze expeditie - per fiets - op weg naar de Chemin des Dames in Noord-Frankrijk. De kans dat hij daar een restant uit WOI uit de grond zal graven is miniem, dat weet hij. En dan. Nabij Venlo - krankzinnige omweg, hier voegt de omweg zich bij het dwaalspoor - belandt hij met fiets en al in een slotgracht. Bij dit al blijft het personage Bob den Uyl even hardnekkig als vernuftig zoeken naar logica, naar samenhang in wat hem overkomt. En die vindt hij - hoe bochtig en vreemd ook - altijd en overal. Tenslotte, het kan zijn dat de hoofdpersoon intussen een woede ontwikkelt, maar uitgerekend daarvan vertelt Den Uyl niets. De titel moet maar voldoende zijn.

Tags: 

Marcel van Eeden schildert!

 In de Berlijnse vestiging van galerie ZINK exposeert Marcel van Eeden schilderijen onder de titel 'SENSATIONAL New Way To Paint' (tot 15 mei te zien in de Schlesische Strasse 27).

 Na vijftien jaar hield hij op met tekenen, hij staakte zijn tekenlog. In de Avonden vertelde hij afgelopen december dat hij - voor het eerst sinds de Haagse academie, waar een strenge leraar hem aanried eerst het tekenen onder de knie te krijgen - weer zou gaan schilderen. Zijn commentaar: 'Ik haat virtuositeit! Ik kan tekenen wat ik wil, ik zou nog eeuwig door kunnen tekenen, maar ik zoek meer weerstand, meer uitdaging en ook wat meer brutaliteit. Het gaat me erom de schoonheid van de tekening te doorbreken (...).

 Tekenen is als dichten, maar ik wil nu een spannende roman schrijven.' En hij legt uit dat hij tekeningen nauwkeurig moet plannen, omdat er maar één laag is, terwijl de gelaagdheid van het schilderij hem de kans geeft veel directer te zijn. Tegelijk is van hem in Burgos 'De archeoloog, de reizen van Osvald Sollmann' te zien. Tot 13 april. Maar wat is dat in 's hemelsnaam? Na K.M.Wiegand een nieuwe geestverschijning?

Pagina's