Maar nu is het dinsdagavond en het regent waarschuwingen. Er worden rukwinden voorspeld tot 120 km pu. en zware storm. Eigenlijk, eigenlijk zou ik morgenochtend daar heen moeten rijden om deze mannen aan het werk te zien, bij storm. Hagenaars houden van storm.Het wordt nog druk op de boulevard.

Op de flap staat: 'Nergensman is een volstrekt onorthodox boek over lezen en schrijven en het onbereikbare leven, dat van dromen en herinneringen is gemaakt, van angstvisioenen en begeerte, verwondering en tomeloze woede, van zand en wind en water dat stroomt.' Het landschap van de geest . Waar zijn wij als we lezen? Als we schrijven? Leesland is een voorgeborchte, je komt er terecht in andermans dromen. Volgzaamheid is er een deugd. Maar pas op. Van daar naar het gevaarvolle Schrijfland is voor karakters als P.F.Thomése maar een stap. En zeg eerlijk, wie is uit dat land ooit levend teruggekeerd? Ik lees.

Misschien houdt de inventiviteit en directheid van Hollandse schilders als de meester van de Virgo inter Virgines (wie promoveert eens op zijn uitzinnige hoofddeksels voor vrouwen!) en Geertgen tot Sint Jans verband met die afgelegenheid. Je komt dan makkelijker tot afwijkende vormen. Terzijde, in populaire muziek komt wat goed is ook vaak uit buitengewesten. Wat is nou zo typisch Hollands, Noord-Nederlands? Het landschap? Of juist het laten zien van directe emotie?We weten zeer weinig. Dus, speculeren mag, zegt Friso Lammertse. Het schilderboek van Carel van Mander (1604) wordt m'n volgende aankoop. 'Van Van Eyk tot Breughel' (1957) van grootheid Max J.Friedländer (een biografie is in de maak) heb ik nu. Hij is de man die al in de jaren '20 en '30 een indeling en 'toewijzing' maakte van al die zo lastig plaatsbare laatmiddeleeuwse kunst uit de Lage Landen. Die indeling staat nog steeds. En schrijven kan hij.

Waarom? Wat ontbreekt er aan dat werk? Het is niet raadselachtig. Ik vraag me er weinig bij af, behalve wat er in de geportretteerden moet zijn omgegaan tijdens de eindeloze - soms maandenlange - poseersessies. Er bestaat een Lucian Freud-blik, die ze bijna allemaal hebben. Die is niet zozeer somber. Eerder ingekeerd, leeg. Ik denk dat dat poseer-moeheid is. Ook de houdingen drukken dat uit. Een uitputtingsslag. Freud streeft niet naar portretten, zegt hij - gelijkenis is een bijproduct - zijn modellen zijn eerder acteurs. Engelse aristocratie, zie ik. Een toonzetting, waarin acteren overheerst. En de lichamen roze uitslaan. In het publiek in het Gemeentemuseum overheersten dus de vrouwen. En opeens zag ik hoezeer de toeschouwsters om me heen waren gaan lijken op de vrouwen op de doeken. Die kleuren in hun gezichten!Ik moest me in de ogen wrijven.

China is tegelijk ook een architectenparadijs. Er worden tot 2020 - zonder veel belemmeringen, daarvoor is geen tijd - wel 400 nieuwe steden gebouwd. Voor miljoenen boeren die nu nog op het platteland wonen. Kijk behalve naar Boeken zondag as. naar NPS Arena (17.45 uur, Ned. 2). Met de architect Neville Mars die in Beijing woont. Hij begon zijn loopbaan bij OMA van Rem Koolhaas en werkte veel in Nederland. Mars schreef het 800 pag. dikke 'The Chinese Dream, What Will China Be Like in 2020', dat dit jaar ook in Nederland verschijnt. Wat voor landschap zal de grootste migratie uit de geschiedenis opleveren? Wat voor stedelijke cultuur? Overleeft het plan de mondiale energiecrisis? Wordt dit een fatale herhaling van de American Dream, of kan het anders?

Je verdwaalt. Vraag je iemand iets? Hoe reageer je als iemand je hulp aanbiedt.Alles wordt moeilijk en moeizaam en zo blijft het. Waarom lucht het zo op mensen te zien die aarzelen in de omgang met vreemden? Hun reserves behouden. De spanning van afstand tussen mensen. Voelbaar, tastbaar. En denk niet dat die binnen een avond kan verdwijnen of zelfs maar slijten. Eran Kolirin maakte schroom tot inzet van zijn debuut. Zijn er grenzen aan de schroom? Sleutelscène is voor mij die waarin de knappe jongen, de violist en trompettist van het orkestje een doodverlegen Israëlische jongen - in een pantomime voor drie - souffleert hoe je een meisje benadert. Het lukt. Nooit zoiets gezien .

'Betonrot (wapening die door uitzetting, als gevolg van roest, het beton kapot drukt) is vrijwel altijd het gevolg van verkeerd toepassen van wapening (dikte, stijfheid, verkeerde afstandhouders of het ontbreken daarvan), fouten in de bekisting, te weinig dekking op de wapening, onvoldoende verdichting van de mortel, ontmenging tijdens het storten en verdichten, verbranding van de toplaag, verontreinigde wapening (loszittende roest, ontkistingsmiddelen, zand, modder), vergeten de wapening voor te behandelen, ontwerpfouten inzake afwatering, verkeerde mortelsamenstelling (plastificeerders, pigmenten en overige toeslagmaterialen), onzorgvuldig mengen (te kort of te lang), verkeerde nabehandeling, etc. waardoor de bescherming van het wapeningstaal onvoldoende is of wordt.Zelfhelend beton zal die gevolgen in de dagelijks praktijk alleen maar versterken, "ach, maakt niet uit, dit beton repareert zichzelf wel".'

Naar de meeste makers moet gegist worden. Van één held is tenminste de naam bekend: Geertgen tot St.Jans. Hij werkte in het St. Jansklooster in Haarlem, al was hij geen monnik. Hij werd nog geen dertig jaar oud. Leefde van ongeveer 1460 tot ongeveer 1490.Morgen loop ik met een van de samenstellers, Friso Lammertse, langs de zeldzaamheden die ik vorige week al zag. Nu kan ik al mijn vragen stellen. Zie de voeten van Johannes de Doper. Spelen ze met elkaar? Of verwijzen ze naar de voeten van Christus aan het kruis? Waar het paneel na 1628 was is onachterhaalbaar. Pas aan het eind van de 19de eeuw dook het weer op.De Vlaamse Primitieven raakten in de mode, sinds een beroemde expositie in Brugge, in 1902. En over de kleren van de heiligen - de mooiste meisje liepen rond 1500 over de aarde - wil ik nu ook alles weten.

Ik had van Qualtinger nooit gehoord. Nog Oostenrijkser is zijn toneelstuk 'Der Herr Karl' (1961) waarover veel tumult ontstond omdat het een heel gemiddelde Oostenrijker (werkend in een delicatessenmagazijn) overtuigend neerzet als alledaagse meeloper met de Nazi's en voorstander van de Anschluss bij Duitsland. Het staat in zes delen op Youtube. Wat je ervan verstaat is omineus. Qualtinger. een voorloper van velen. Hij speelde ook in films. Zijn laatste was 'De naam van de roos', naast Sean Connery. Hij was toen al ziek. In ons wekelijks gesprek van maandag 3 maart luisterden Arnon en ik naar Qualtinger.

Dat komt - onbedoeld - door de mortel die gebruikt is.Regenwater lost stukjes kalksteen op en het materiaal rekristalliseert in de scheurtjes, zegt de Delftse hoogleraar Sybrand van der Zwaag. Nu wordt geprobeerd deze eigenschap mee te geven aan nieuw beton. En ook aan andere materialen, als plastics, autolakken, zelfs metalen. Zelfhelend beton werkt misschien ook tegen betonrot als het het water weg kan houden van de ijzeren wapening. Ook wordt het dan mogelijk slankere gebouwen te maken, als met een geringere veiligheidsmarge gebouwd kan worden.