Ik vind de aankondiging aan de vage kant. Dit lijkt vooral een hommage te worden. Nu er nog steeds geen echte biografie van Sebald (1944-2001) bestaat zou het me liever zijn als eerst zo veel mogelijk feiten over werk en leven van de schrijver werden verzameld. Zijn grote verzameling foto's en illustraties zou tentoongesteld kunnen worden. Audio en -videobanden waarop hij spreek (bv. het lange New Yorkse tv-gesprek).Intussen vertelde Tommy Wieringa me dat hij nog steeds werkt aan een boek waarin het 'in zee vallende stadje Dunwich (aan de kust bij Norwich) - net als bij Sebald (in: De ringen van Saturnus) een rol speelt. Hij logeerde er vorige zomer in een stacaravan en ging weer terug. Als Tommy's boek tijdig verschijnt zou hij er in Norwich uit kunnen voorlezen. Of anders een voorpublicatie in het Engels?

 Op zes grote schermen wordt het beeld van een vrouw getoond die een gat graaft. Nog tot 18 februari.Zie onze eerdere verslaggeving over de Gaten, gegraven door deze Zweedse Beeldend kunstenaar (Helsingborg 1980) en haar overwegingen bij deze langjarige onderneming.Intussen werd ze uitgenodigd voor de 'Eerste Internationale Biënnale voor Jonge Kunst' in Moskou, deze zomer. Veel rijke kunstverzamelaars heb je daar (en kunstverzamelaars zijn één van haar onderwerpen).

 Verder wijst ze ons op 'het diepste gat ter wereld', dat zich ook in Rusland bevindt. Het is - veelzeggend - een diamantmijn. In Oost Siberië, bij de stad Mirna. Diepte: 525 meter, doorsnee 1,25 kilometer. Van zoveel symboliek word ik duizelig.

Wie ook bestaan: museumvrouwen. Ze horen bij de inventaris. Je kent ze als rondleidster van groepjes, als toesprakenhoudster bij openingen en zo meer. In de Haarlemse Hallen zijn momenteel video's te zien van de Amerikaanse Andrea Fraser (Montana 1965), die museumvrouwen persifleert. De toesprakenhoudster ontkleedt zich al pratend, de rondleidster gaat een rij lege doeken langs. De kunstenares gaat met de verzamelaar naar bed. De leukste is 'Little Frank and His Carp' waarin Fraser de sensuele toelichting van de audiotour bij het Guggenheim Bilbao van Frank Gehry letterlijk gaat nemen. Wat een gebouw! Het effect wordt bedorven als je de toelichting leest, waar - onder aanroeping van de Franse socioloog Bourdieu hoog wordt opgegeven van Frasers 'kritische blik op de maatschappij en de kunstwereld' en op het 'instituut museum'. Andrea Fraser is een leuke cabaretière. Haar acts kunnen wat korter.

In het Palazzo Te in Mantova maakte ik - stiekem - foto's van de ongeëvenaarde plafondschilderingen van Giulio Romano.Hoe vaker ik er naar kijk - de meeste zijn scènes uit de Metamorfosen van Ovidius - hoe meer mijn blik blijft hangen aan de talloze vrouwen die - vanuit het zwerk - amforen, kruiken en kannen leeggieten over mij, toeschouwer beneden. Ik ben er op gaan letten. Je ziet het motief vrij vaak in de renaissance.De Danaïden, veroordeeld tot het vullen van bodemloze kruiken? Nee. Is het dan wijn? Nee, het moet wel water zijn. Ik associeer me suf, ik blader en klik. De vrouw als kruik, zou dat het zijn? Heel de man bedelven onder gegenseitige vloedgolf? Een vrouwenwens, die omkering? Ze zitten nu ook op m'n bureaublad, de vrouwen, elke dag krijg ik liters over me heen. Ik geef het op.In dit soort gevallen, leerde ik van Ileen Montijn, kun je terecht bij de Navorser. Jaap Engelsman, vertaler, taalvorser, studeerkamergeleerde, is ermee begonnen, nu is het een hele mailgroep van geleerden.Deze vraag gaat naar de Navorser. Heren, hoe zit dit?

Hier hun boodschap: 'Coster is op zoek naar nieuwe abonnees, en daarvoor willen we u om hulp vragen. We zouden graag willen dat u voor ons uit ronselen gaat, want er zijn vast wel mensen in uw omgeving ?? familie, vrienden en bekenden, collega's ?? die ook iedere werkdag een gedicht toegemaild willen krijgen.Als u voor ons gaat werven, stellen we daar ook iets tegenover, want iedereen die ons naam en mailadres van een nieuwe abonnee opgeeft (via eon@planet.nl), sturen wij als blijk van waardering een nog ongepubliceerd gedicht van Patty Scholten of Ingmar Heytze. En we gaan ook nog prijzen verloten, want uitgeverij Podium heeft twee exemplaren van de reisgedichtenbloemlezing 'Het verre gedicht' ter beschikking gesteld ?? en er zijn een paar vorig jaar verschenen bundels beschikbaar.Dus stuur naam en mailadres van een nieuwe abonnee naar eon@planet.nl, en vermeld erbij welk gedicht u wilt ontvangen: dat van Patty Scholten of dat van Ingmar Heytze.Bij voorbaat dank'PS. Laurens Jz. Coster is een vrijwilligersproject.Redacteur: Raymond Noë

De grootste veekenner in 'Kromzicht' is Hensius senior, de herenboer die weet van 'overerfde narigheid' als voortijdig werpen, buldogkalveren en 'de meest beroerde grondslag die je kunt hebben: stille kolder....'.Wat deed Hensius met een schijndood kalf? Op pag. 61 schrijft Max Niematz (die zich grondig gedocumenteerd heeft): '...niet door het op de bil te meppen zoals hij Tiedema had zien doen, maar door het dier zout in de neus te wrijven, adem te verschaffen, het bij de achterhakken te nemen en op te tillen, tot alle slijm vervloeid was.'

 Vanmiddag was ik in Oost-Groningen, in het Oldambt, bij Max Niematz, die een explosieve roman schreef over mens en koe, de oudste symbiose misschien na die met de jachthonden. Al in Mesopotamië werden koeien gefokt.

 Met de schrijver kwam ik bij zijn buurman terecht die 25 koeien houdt. Eerste stap in de stal, het blijft een onbeschrijflijke sensatie. Bedwelmd worden door de geur van koe. Ze 'geeft gloed af die loom en gelukkig maakt', schrijft Niematz.

 Ze kijken je aan ook. Maar als je ze een microfoon onder de neuzen houdt wijken ze argwanend terug. Zoals in 'Kromzicht' staat 'edel maar vernederd'. En dat is waar de koe vergeleken wordt met de vrouw. In 'Kromzicht' strijden twee families van veefokkers. Denk niet dat het een realistische streekroman is, Niematz tilt de lezer naar een plan waar hij niet eerder was. Wat weten wij nu eigenlijk van onze dieren? Wat doe je met een schijndood kalf? 

'Dit is een bericht van een neringdoende. Op de middag van donderdag 24 januari tussen vijf en zeven wordt in de Athenaeum Boekhandel aan het Spui in Amsterdam 'Heimelijke Vreugde' ten doop gehouden. Het is een gecorrigeerde herdruk van de 'Berichten aan een hoofdredacteur', die lang geleden zijn uitgegeven door Thomas Rap. Toen in vier delen, nu in twee. Ikzelf zal het woord voeren omdat ik de schrijver ben. Tom van Eck, hoofdredacteur van Thomas Rap zal ook iets zeggen. Ik nodig u uit. Vriendelijke groet van AL Snijders.PS De mensen die geen computer hebben, krijgen een papieren enveloppe met postzegel.'En mijn PS: nu nog een herdruk van zijn novelle 'De incunabel ' (Gelderse Cahiers 1994).

Wat het betekentWeet niet dat hij licht geeftWeet niet dat hij vliegtWeet niet dat hij die is en geen anderEn steeds vaker, met open mond, met een smeulende Gauloise-sigaret,bij een glas rode wijn,denk ik erover wat het betekent die te zijn en geen ander.Zo was het ook toen ik twintig was.Maar toen was er de hoop dat ik alles zou zijn,misschien zelfs een vlinder en een merel, door betovering.Nu zie ik de stoffige wegen van het district en het stadje waar de postbeambte zich dagelijks bedrinktvan verdriet dat hij alleen met zichzelf identiek is.Omsloten mij maar alleen de sterrenen ging het maar gewoonlijk zo dat de zogenaamde wereld bestonden het zogenaamde lichaam, die twee,en dat ik niet recalcitrant wilde zijn. Maar nee.