meester van Virgo inter Virgines (Maagd onder de maagden) - De kruisiging. Maria Magdalena - in het groen zoals vaak (waarom?) - aan de voet van het kruis, kijkt omhoog naar haar geliefde. Van achter gezien! Lang haar, opgeschoren voorhoofd en neusje.
Friso Lammertse
meester van de Virgo inter Virgines: uitzinnige hoofddeksels

Vroege Hollanders (3)

zondag 09 maart 2008 - 23:18

Friso Lammertse, medesamensteller van 'Vroege Hollanders', de vroegste schilderkunst uit het graafschap Holland, was te horen in de Avonden. Holland was in de late Middeleeuwen een randgebied. Na 1425 woonde er geen graaf meer in Den Haag, de Bourgondische heersers zaten in Brugge en Gent, grote steden van meer dan 60.000 inwoners. Haarlem, Amsterdam, Delft, Leiden, Dordrecht en Gouda hadden er hooguit 10.000.Je kon naar Holland alleen met de boot komen. Opdrachten kwamen van wat kloosters en rijken. Talenten als Jan van Eyk en Dirk Bouts trokken naar het Zuiden.

Misschien houdt de inventiviteit en directheid van Hollandse schilders als de meester van de Virgo inter Virgines (wie promoveert eens op zijn uitzinnige hoofddeksels voor vrouwen!) en Geertgen tot Sint Jans verband met die afgelegenheid. Je komt dan makkelijker tot afwijkende vormen. Terzijde, in populaire muziek komt wat goed is ook vaak uit buitengewesten. Wat is nou zo typisch Hollands, Noord-Nederlands? Het landschap? Of juist het laten zien van directe emotie?We weten zeer weinig. Dus, speculeren mag, zegt Friso Lammertse. Het schilderboek van Carel van Mander (1604) wordt m'n volgende aankoop. 'Van Van Eyk tot Breughel' (1957) van grootheid Max J.Friedländer (een biografie is in de maak) heb ik nu. Hij is de man die al in de jaren '20 en '30 een indeling en 'toewijzing' maakte van al die zo lastig plaatsbare laatmiddeleeuwse kunst uit de Lage Landen. Die indeling staat nog steeds. En schrijven kan hij.

Friso Lammertse
Beluister fragment