Eddy Esman, uitgever ook van de Grunberg-periodiek 'Blauwe Maandagen' - daarin staan al van die dialogen afgedrukt - gaat het verzorgen. 
Wat ik me voorneem is om op de Cd radiofonische curiosa te bundelen, zoals een rechtstreeks verslag van z'n werk als treinober in Zwitserland en in het boekje gesprekken waarin je Arnon van nabij leert kennen, bijvoorbeeld wanneer hij zorg draagt voor zijn zieke moeder. .
Onze afspraak is dat hij op al mijn vragen antwoord geeft.
En dat doet hij.

Ter gelegenheid van z'n 40ste verjaardag vond archivaris Nienke Feis de twee oudste radio-interviews die Wim Brands met Arnon maakte in 1992 (toen nog als uitgever) en in 1993.
Trouwens weldra zendt Het uur van de Wolf een Grunberg-documentaire van David Kleijwegt uit. Ook al ter gelegenheid van zijn veertigste verjaardag..
 

 'Het is mogelijk dat deze regels op zekere dag gedrukt en gelezen worden. Maar het is niet verboden te denken dat het manuscript vele jaren stilletjes in een lade zal sluimeren. De eigenaar van de latafel zou zich op zekere dag gedwongen kunnen zien te vluchten en de vergeten vellen achterlaten. Wat ligt meer voor de hand dan dat het meubelstuk geveild wordt?

 Zo komt het dat een groothandelaar, die een dienstbodekamer in zijn nieuwe huis wil meubileren, de latafel koopt. Het dienstmeisje vindt het  manuscript en gooit het bij het vuilnis. De handelaar, zo wil het toeval, behoort echter tot het soort mensen dat niets weggooit; hij ontslaat het meisje, haalt het manuscript uit de vuilnisemmer en stuurt het naar de verzendafdeling. Daar komen de verkreukelde vellen net goed van pas om een pakket op te vullen dat voor een eenzaam gelegen handelsnederzetting in Centraal-Afrika bedoeld is.(...)'

 Zo ook zal het gaan met het bureau dat ik erfde van m'n Oom Wil,  waaraan ik dit schrijf, en waarin ik alles bewaar, ook back-ups op CD - je weet maar nooit - van lang geleden correspondenties.
Als ik over tien jaar de straat oversteek naar het niets vliegen kort daarna mijn Cd’s als vliegende schotels over een vijver, diep in Vlaanderen... Waar een meisje er eentje, juist deze, mee naar huis zal nemen.. Gelukkig om hem te beschilderen als kerstversiering.
 

 Hij combineert geanimeerde tekeningen met toverlantaarnplaatjes en schaduwprojecties. Low-tech, de computer is ver, ver weg.
Het topstuk is een grote, open kijkdoos in tenminste drie dimensies, met als basis een onschuldig ogend landschap uit 'n modelspoorbaan, zij het met vreemde attributen, maar o wee, daarboven breekt keer op keer de hel los.
In het zwerk raast onnoemelijk veel onheil voorbij.

 Maar schilderen en tekenen kan hij ook. Een schilderij kan bij Baumgärtel net zo goed voortkomen uit en folder voor een Chinees restaurant als uit een verlaten camping. Een Leitmotiv zijn kartonnen dozen, die tot leven komen en gezichten hebben.
Er zitten wel herinneringen aan de DDR in, die viel toen hij 17 was, maar die gaan moeiteloos op in z'n fantastische voorstellingen.
Baumgärtel is verwant met Daniel Richter, met wie hij de  voorkeur voor sprookjes en dieren deelt..
 

 Het is maar één onderwerp van Tilo Baumgärtel (1972), schilder uit de Leipziger Schule.
Hoe kun je beter onbestemde dreiging, weergeven dan door hem uit z'n krachten te laten groeien.

 Vanmiddag zag ik z'n verbazende tentoonstelling in Kunsthal Kade in Amersfoort. Baumgärtel maakt animatiefilm, schilderijen, tekeningen, maquettes en combinaties daarvan. Een eindeloos genoegen zijn gedachtensprongen te volgen. Je hebt deze voorstelling nooit uit. 

 Daar komen ze, de dieren! Er zouden in de slachthuizen altaren moeten komen waar we om vergeving vragen voor onze dagelijkse massamoord, schrijft Bazon Brock in de catalogus. Anders... Als je de schilderijen bekijkt ontvouwen zich gruwelijke visioenen
't Gaat verder!
 

Ger Groot in de zaterdagse Opinie & Debat-bijlage van Nrc-Handelsblad  van19 februari. Belangrijk, voor mij in elk geval.
Hier wordt het ontstaan van het hedendaagse wantrouwen, de achterdocht jegens alles en iedereen beschreven en uitgelegd.
Heel mijn 'linkse' opvoeding komt voorbij. 'De mens is de mens een wolf', leerden we. Tot niets dan slechts in staat. En Groot gaat terug naar de 'meesters van de achterdocht', ons aller goeroes van toen: Marx, Freud en Nietzsche.
Het 'goede' in onze natuur bleek ten diepste verdacht. Erachter woedden altijd agressie en puur eigenbelang. Ook de literatuur van die jaren staat er bol van. Maar al vrij vlug ging ik me verbazen over de vele onbaatzuchtige en vriendelijke medemensen die ik ontmoette.
Hoe kon dat dan? Nog hoor ik de schampere lachjes. Naiëf!
'Natuurlijk,' zegt Groot, 'zijn egoïsme, hebzucht en machtshonger maar al te reële menselijke hebbelijkheden. Maar de erkenning daarvan is nog iets anders dan die uit te roepen tot de diepste kern van ons wezen.' Later meer.

En - Sebaldiaans toeval - toen ging ik vanavond naar de bioscoop en zag de ontroerende Italiaanse film 'La Pivellina'. Waarin aardige, zorgzame circusmensen zich ontfermen over een achtergelaten peuter van drie. Geen tearjerker, ver van dat. Die mensen zijn echt aardig en zorgzaam. Dat bestaat. Al was het eerste wat ik dacht toen ik ze zag 'asocialen, oppassen'. Want zo ziek ben ook ik onderhand.
 

Er wel zijn zou betekenen gesprekjes aanknopen met wie naast je zit over ongemakken, wachttijden, parkeerproblemen. Of in de Linda gaan bladeren.
Er niet zijn kan door een Duits boek te lezen.
De mensen denken dan dat je geen Nederlands spreekt.
Ik heb voor dit doel Beerholms Vorstellung, het debuut van Daniel Kehlmann bij me.
Ben je aan de beurt dan word je in het lezen gestoord. .
Door die vele storingen moest ik vaak terug in de tekst, ik heb het daardoor nu al wel drie keer gelezen. Nu zoek ik een gelijkwaardige Duitse Wartezimmer-roman.
 

 Als je t leest denk je 'hij moest wel, om zijn eigen leven te redden.' Zijn werk was een bastion, een verschansing waarmee hij zich de wereld van het lijf poogde te houden.
En wie weet hoe almachtig psychiaters in zijn jaren waren begrijpt z'n obsessie met macht, en al wat macht lijkt te herbergen. Van stationsoverkappingen tot hoogspanningsdraden of letters die op je in schreeuwen.
Wat kon hij terugdoen?
Tekenen!

 Opperconducteur van alle trolleybussen worden, Koning der stations, plaatsnemen achter getekende controlepanelen. 
Neem zijn beeld van het Berlin-OstBahnhof in 1972.
Voorin zie je de lampjes van een controlepaneel. En je weet, zegt Ans van Berkum 'hier zetelt de opperinstantie, het wezen. Het is Van Genk die aan de knoppen zit.'
Zolang het duurt.

 'Die schilderijen zijn symfonieën die uit je hersens komen,’ in de woorden van Van Genk.
Alleen bedoeld voor hem zelf, voor zijn eigen bescherming.
Hij exposeerde voor het eerst in 1964.
W.F.Hermans schreef: 'huiveringwekkend mooi'.

vrijdag 25 februari is Ans van Berkum te horen in de Avonden.
 

 Maar Willem van Genks uitzonderlijkheid zit hem niet alleen in de gebouwen, het elektra, de bovenleidingen die ons omgeven hij werd ook overdonderd door de letters en woorden, vooral op reclame. Sterker, in sommige schilderingen met eindeloze kolommen tekst heb ik regels teruggevonden uit een radioprogramma uit begin jaren '70 waar ik zelf aan heb meegewerkt: vpro-vrijdag.
 Van Genk luisterde naar de radio en schilderde wat hij hoorde.  Toch werd en wordt hij vaak voor een fantast aangezien.

 Neem nu al die zeppelins!
Ans van Berkum ontdekte dat in de jaren '30 een lijndienst van zeppelins vloog tussen Lakehurst in de VS en Berlijn die lijnrecht over Den Haag kwam.
Van Genk verzint niks. Uitzonderlijk is wel dat bij elk schilderij een stuk klassieke muziek hoort, waarop het als het ware wordt uitgevoerd.
Morgen praat ik met Ans van Berkum.

 Als kind kwam ik in Arnhem en heb dat plein gezien.
Onvergetelijk, de dansen die de trolleybussen bij het nemen van hun lussen uitvoerden! Hoe zwierig die stroomafnemers! En dan, zo vast verankerd als een tram in z’n baan zit, zo losjes manoeuvreert de trolley door het verkeer. Bergop, want daar zijn ze voor, sterk!
Ik keek met open mond. 

 In het Dr. Guislain - ook nog een psychiatrische inrichting - hangt 'outsiderkunst'. Maar hoe gek was Van Genk? Er is geschreven over zijn autisme, maar wat is er zo vreemd aan zijn werk? Bezetenheid komt in de kunst vaker voor, net als het bouwen van systemen. Bij Van Genk zijn dat vooral de knooppunten waar rails en bovenleidingen van trams, treinen en trolleybussen samenkomen, met een vloedgolf aan letters: reclame, wegwijzers en krantenkoppen.
Van Genk, de Koning der stations, zoals zijn eerste biograaf Dick Walda hem noemde.
 En nu is er een nieuwe biografie: 'Willem van Genk bouwt zijn universum' van Ans van Berkum. En een tentoonsteling in Almere (in Casla aan het Weerwaterplein) met ook wat nog onbekend werk.

 Willem van Genk keert altijd terug.
Ik ga naar Almere.
 

'Ja tot je aan die muur komt.'
Muur?
'Die vreemde muur, het einde'.
Hij stelde zich die muur voor als 'een vreemd obstakel met de tekst 'dit is jouw einde'.
 
Al jong nam hij het leven in eigen hand. Bouwde thuis een schooltje waarin hij zelf de meester was en zijn medeleerlingen manipuleerbare poppen.
Plaat is nu 75 en zijn jubileumtentoonstelling is te zien bij Galerie Roger Katwijk in Amsterdam.
In de Avonden zonden we in 2005 improvisaties van zijn CD 'Behoorlijk somber' uit. Uitzinnige dialogen bij 78-toerenplaten, onder het pseudoniem Henri Schwebe.
Altijd bezig met het verstrijken van de tijd.
Plaat is een expert in slijtage. Wat de tijd doet als ie ergens overheen gaat. Die hij ook kunstmatig toepast. Slijtage verkrijg je door de werking van weer en wind maar ook door vocht.
Geluk kun je ook maken, zei hij, dat iets goed voelt.

Lees 'Het houvast van wolken, Leven en werken van Henri Plaat' van Betty van Garrel