Een Indische jeugd, ja wat dacht je. Dat maakt Den Haag zo uitgestrekt, heel Indië zit er aan vast.
Van den Bosch had een verhouding met de ook Indische schrijfster Aya Zikken. Tussen hun brieven vond Ruys een onbekend verhaal over de schelm Boulie Goupil.
Zo maak ik kennis met het 'straatslang' dat Indische en Hollandse jongens in de jaren '30 met elkaar spraken: petjoh. Een taal waarin je volgens Van den Bosch kon 'opsnijden, aanhitsen, jammeren en vloeken, wat wil men meer.' En dan heb je het Nederlands helemaal niet meer nodig. Het lijkt wel het Osdorp van nu. Van den Bosch moest in z'n boeken met tegenzin een verklarend woordenlijstje toestaan.
Petjoh betekent mekaar pikken (als kippen) of beledigen, maar met elan, in stijl. Rudy Kousbroek was een fan. Ook om de muzikaliteit van de taal. En, Goupil is een onuitputtelijke leverancier van rake en scabreuze opmerkingen.
Onthou dus: Ajo - kom op; Akaltje - slimmigheid of list; Brani - moedig; of Rèwèl die gèn, botjèl sijn kop - een ouwehoer die vent, sla zijn kop kapot.
 

Een fotograaf (1916-1995) aan de Nederlandse tak van de historische avant-garde. Een Hollandse volger van grote mannen als Man Ray, Brassai en Moholy-Nagy.
Z'n werk verraste me. Er zit epigonisme bij - clair obscur afbraak in Parijse wijken, al te stemmige Amsterdam-beelden - maar ook eigens.
Wat Van Moerkerken uniek maakt zit hem in de meisjes, hij was een meidengek, maar met een eigen estetiek. In deze foto van Katja V. (1938) gaat hij aan z'n model voorbij en belandt hij bij de schoenen van haar vriendin.
Wat een schoenen! Kunststof van voren denk ik, te oordelen aan de ingeponste gaatjes en linnen aan de achterzijde. En dan die raadselachtige bandjesluitingen met de veters...
Katja droomt van die schoenen. Misschien mag ze ze soms lenen, ik hoop dat haar maat klopt met die van de vriendin.    
 

Al Qaida heeft nieuwe leiders. En een martelaar erbij:
de Oxford-student die de Rote Armee Fraction en de Brigate Rosse tot amateurs maakte.
Steeds weer als ik dat huiveringwekkende, ondenkbare schouwspel bezie, de vliegtuigen die zich in de Twin Towers boren: Hollywood meer dan Hollywood zelf ooit kon bedenken. 
En als de bedenker van zoiets dan na tien jaar eindelijk gepakt wordt door de grootste macht ter wereld - ten koste van onnoemelijk veel burgervrijheid en een slopende oorlog in Afghanistan - is dat een droevig brevet van onvermogen. 'War on terror', oorlog van allen tegen één of hooguit een ongeregeld handjevol. 
Schaamte zou een domper over de wereldsteden moeten leggen.  

Zo zat ik in 1981 toen Johannes Paulus II door z'n hoofd werd geschoten op een caféterras. De televisie stond aan. De ene deskundige na de andere lichtte de kwetsuren van de kerkvorst toe aan de hand van doorsneden van de hersenen.
Vreemd genoeg, niemand in het café keek er naar. Men ging rustig door met kaarten.
Nu wist ik wel dat ie - anders dan men nu wil doen geloven - niet populair was. De Italianen moesten die stijve Pool niet. In de stegen stond 'Rot op Wojtyla'. Maar dit?
'Zijn jullie dan niet katholiek?' vroeg ik het café.
Een dikke man legde z'n hand op m'n schouder en zei:
'Siamo tutti cattolici'.
Waarna het kaartspel werd hervat.
Zo goed als het ook na de wonderbaarlijke genezing en de zaligverklaring zal worden voortgezet.
 

Het boek vertelt de wederwaardigheden van twee duo's, een aankomend politicus type Wilders en zijn spindoctor en twee jeugdvriendinnen in het studentenmilieu.
Die vriendinnen zijn de kern van het verhaal: heel klassiek een mooie die van mannen alles gedaan krijgt en haar eeuwige secondante.
En de spanning die dat op den duur oplevert.
De secondante vindt een droomvriend met wie ze haar kussen kan delen, een echte vriend, en haar mooie vriendin 'schiet over'.
Hoe nu?
Meer verklap ik niet.
 

'Ze keek recht in de ogen van het portret dat hij van haar, zes jaar oud had gemaakt. Ook nu weer schrok ze van de starre, licht waanzinnige blik van het kind. (...)
Maar nu opeens zag ze dat haar vader toch iets had vastgelegd dat ze liever was vergeten. Wat was het? Ze tuurde. Het was hun beider ongemak. Zij in haar zondagse overgooiertje van rode wollen kriebelstof, verstrakt door het lange stilzitten dat poseren heette. Tijdens het poseren mocht er niet met de ogen geknipperd worden, had ze zichzelf toen wijs gemaakt, anders mislukte het schilderij. Nog voelde ze het branden van haar oogleden en het prikken van het gebreide hemdje dat wolletje genoemd werd op de blote huid van haar ribben. In de koude winters van vóór de centrale verwarming een bittere noodzaak. Ze zag er ongelukkig uit, maar ook haar vader had zich kennelijk niet op zijn gemak gevoeld met zijn dochter als model.'
 

Een Blindschleiche is een van onze kwetsbaarste dieren, de hazelworm, een pootloze hagedis die door wandelaars meestal voor een slang wordt aangezien en doodgetrapt.
Hoe kijken wij?
Anne's tentoonstelling wordt gezien als een 'ode aan de traagheid'. Ik zou eerder zeggen aan de stilstand. En binnen de stilstand een ode aan dat wat op de grens van het bevattelijke ligt.
Een boomgroep aan een bosrand.
Je staart er naar. Lang. 't Kan zijn dat je opeens de Burgers van Calais van Rodin voorbij ziet gaan of een kudde bisons. Maar eerder denk je niets, niet eens 'groep bomen'.
Je blik laat zich meevoeren naar godweetwaar.
Maar nooit zul je weten waar.
En nog veel minder waarom.

Sprekers, schrijvers houden hun mond. Stokken midden in een zin. Het beeld is ze te machtig.

Hoe weinig verlangt het oog?
Er bestaat zoiets als het tot stilstand komen van de blik. Maar dat doet ie alleen bij het staren naar heel onbepaalde taferelen. Zoals een bosrand, een spar met net iets meer takken links dan rechts. De zijkant van een mesthoop.
Niets dat zich opdringt en de rest wegduwt.
Ik denk, het oog moet eerst kunnen overzien of er niet toch 'iets is'. Pas dan komt toestand waarin het immer waakzame zich neerlegt.
En rust vindt bij vreemd vertrouwde nietsbeelden als het touw in het water. 

Vrijdag in de Avonden meer.
 

Een gesprek is er eigenlijk nooit geweest. De dochter had een moeilijke jeugd bij de in eigen ogen mislukte kunstenaar, die een kantoorbaan moest gaan zoeken. En nu, in het zicht van de dood, tussen kwasten, tubes en linnen ontstaat iets tussen de twee. Maar wat?
Zij zorgt dat hij - dementerend, protesterend- in z'n atelier kan blijven wonen in het voorvaderlijk huis.
Als hij tenslotte sterft, is het raadsel intact gebleven?
Monika Sauwer schetst hoe een kunstenaarsleven in de jaren veertig gefrustreerd kon worden door bemoeizucht van familie - er worden veelzeggende brieven gevonden - geldgebrek en woningnood. En hoe een gedwongen huwelijk de genadeklap werd in zo'n leven.
Een klap die levenslang na-echoot. De kunstenaar zocht een baan, hij heeft nooit geëxposeerd. Wel bleef hij tot z'n laatste snik schilderen. 

Woensdag na tienen praat Anton de Goede met Monika Sauwer.
 

Het gebeurde op een uitgestrekt, met kasseien belegd marktplein dat op deze feestdag tegen elven volkomen leeg was.
Rondom kon je honderden kilometers ver kijken, je zag de Alpenkring, de Monte Rosa. Vlakbij verrees de Basilica di Superga waar de Savoyaanse vorsten liggen, op een uitloper van de heuvels van de Langhe.

Toen opeens.
Reed een rammelende oude vrachtwagen het plein op.
En uit alle stegen van de arme wijk rondom kwamen vrouwen en kinderen aangesneld, met plastic emmers en zakken.
Voor mijn ogen, begon een grootscheepse verkoop van wat bleken te zijn gebroken reuzenpaaseieren van chocola, in zilverpapier, zoals je ze in heel Italië ziet, in de stationsbars, overal. Maar dan stuk. De stukken en brokken werden vanaf de vrachtwagen verkocht.

In een halfuur was de wagen leegverkocht en reed weg. De vrouwen verdwenen weer in de stegen.