één van de portretten van Sarah Bernhardt
zomeravond in Brussel - hotelkamer aan de St. Catherine

Alfred Stevens (2)

Brussel nog een dag. Tot besluit de Alfred Stevens-tentoonstelling in het KMSK, waar hij nog tot 23 augustus blijft, voordat hij in het najaar naar het Amsterdamse Van Gogh komt. Stevens (1823-1906), de vrouwenschilder, is gek genoeg nog steeds controversieel.

Dat ben je immers in 2009 als je elegante vrouwen, als je mode serieus neemt. In zijn eigen tijd - hij werkte in Parijs en was bevriend met Baudelaire, maar ook met impressionisten als Manet - werd hij hooggeschat.
Hij gaf de actrice Sarah Bernhardt schilderles, toch tussen 1880 en 1900 dé superster. En dat als dochter en nicht van courtisanes en zelf begonnen als hoer, of hoe zeg je het.
Lang dwaalde ik langs de grote portretten.
Vrouwen, schitterend aangekleed, in al te prachtige interieurs maar er is iets mis, altijd. Op het peperdure parket ligt soms een verfrommelde brief. Het gezicht is vaak half afgewend of er valt schaduw over. Vermeer was zijn grote voorbeeld. Ik ken weinigen die de naar binnen gerichte blik zo beheersen als Stevens. Van de wereld hebben zijn heldinnen weinig te verwachten, daar heersen de mannen.

een van de foto's

Emo Verkerk (4)

Wie kwamen er in de eregalerij van geportretteerden? Bijvoorbeeld de schrijver Joseph Roth. De man die hem - tijdelijk - van de drank redde.

'Ik dacht ik moet ermee stoppen want ik word helemaal gek. Toen ben ik ben me gaan concentreren op één ding en heb honderden pentekeningen gemaakt, zittend op een stoel, helemaal ontspannen. Dat heb ik een zekere tijd volgehouden. Tot ik een beetje van die zenuwen afkwam.'
De foto's van Joseph Roth waar hij naar werkte vond hij in een boekje van de Engelbewaarder over zijn periode in Amsterdam.
'Steeds die ene kop, maar in andere leeftijden of situaties. En dan vijf van dit fotootje en vijf van een volgend. Een heel geconcentreerde bezigheid waardoor ik aan niks anders dacht. 't Is niet zo dat ik altijd dronk, maar ik had wel van die periodes dat ik vier, vijf dagen kon doorzuipen. Je kunt een probleem voor je omgeving worden. Dus ik dacht, ik moet er maar eens een punt achter zetten. Het tekenen van Roth heeft me ook geholpen omdat ie zelf zo'n geweldige innemer was, dus ik stond niet met een vreemde te communiceren, snap je, met dat tekenen. Toen ben ik echt vijf jaar gestopt.' 
Ik merk op dat op deze tekening een paar volle glazen staan.
‘Ja dat klopt. Hij kon niet tegen één glas, hij moest altijd twee consumpties bij zich hebben. Mocht er een leeg zijn dat ie altijd nog een reserve had.'

Morgen na 21.00 is Emo Verkerk te horen in de Avonden.

Tags: 
de catalogus:  Het grote geluk (1945) 

Magritte (2)

Het Magritte museum is er, drie lagen in de Kunstberg. Een koningsgraf. Ver van de wereld, terwijl je de wereld juist zo nodig hebt bij het kijken naar zijn werk. Gelukkig bestaat het huis van Magritte ook nog steeds en doet het dienst als museum. Ook in Brussel, in het oude voorstadje Jette, waar Magritte van 1930-1954 woonde in de Esseghemstraat 135. Ongeveer de helft van z'n werk ontstond hier. De Belgische surrealisten kwamen er samen.

Dat woonhuis is een openbaring. Het surrealisme zit in huis, tuin en keuken, overal. Stukjes van dit interieur komen heel herkenbaar in de schilderijen terug. Je herkent de spiegel, het trappenhuis, de wastafels, en de keuken die als atelier diende (er achter is nog een piepklein hokje voor het fornuis van Georgette). 
Surrealisme kun je niet beoefenen, je bent surrealist of niet. Dat van Magritte is gebouwd op het dagelijks leven, op gewone dingen, net even anders neergezet en bekeken. 
Tot en met de veel geschilderde lantaarnpaal recht voor de deur en de boogvormige raamlijst aan de voorkant.

Spannend is Magritte's 'onmogelijke' opvatting van het lantaarnlicht, dat ook op meerdere doeken op de Kunstberg te zien is. Daarom - vermoed ik - is het museumpje in Jette in augustus ook open op woensdagavonden, van zes tot negen (schemering). 

Tags: 

Magritte (1)

Brussel. Vanmiddag een eerste, vluchtig bezoek aan het nieuwe Magritte-museum op de Kunstberg - na beklimming vanaf de Grote Markt meteen rechts om de hoek. De verzameling is minder uitgebreid dan ik had gehoopt, er blijft ook wat te zien in zijn voormalig atelierhuis in Jette, als je wilt weten hoe direct hij ideeën aan het dagelijks leven ontleende moet je naar Jette.

Goed zijn hier de vele teksten en ook foto’s. 

'Ik heb een hekel aan mijn verleden en aan dat van anderen.’
Ik kan het hem nazeggen. 
‘Ik heb ook een hekel aan sierkunsten, folklore, reclame, de stem van radio-omroepers, aerodynamica, scouting, de geur van benzine, de actualiteit en zatte mensen.’
En dan:
‘Ik verlang naar echte liefde, naar het onmogelijke en het utopische. Ik ben bang om te ontdekken waar precies mijn grenzen liggen.’   

ps. Eigenlijk moet ik morgen naar z'n graf in Schaerbeek, omdat daar echt helemaal niets anders te zien is dan een gladde steen, vier kleine ornamenten en twee namen.

Tags: 
 
'Beckett in de vijver van zijn broer'

Emo Verkerk (3)

Na ik denk 17 jaar zag ik Emo Verkerk vanmiddag terug in het Haagse GEM. We zouden een radioverslag maken van zijn tentoonstelling 'de 100 mooiste tekeningen'. Onze eerste ontmoeting was in 1992, op instructie van wederzijdse vriend Gerard Reve.Nu, aan de vijver van het Gemeentemuseum, met zicht op de stenen kikker, herinnerden we ons.

Ik had Gerard toen een tijdlang vaak aan te telefoon vanuit Frankrijk, waar hij aan z'n geheime Landgoed bouwde. Joop was er niet, en vooral 's avonds verveelde hij zich, dus spraken we langdurig over van alles, van het celluloid op fietsensturen tot de deuren in z'n bouw.
Op een dag vertelde ik hem het verhaal van mijn vader, die voor de oorlog in dienst was geweest, over de legercapes. Officieren droegen die capes, en in geval van nood - regenweer tijdens een oefening - konden twee officieren uit hun twee capes met een tentstok een tentje maken en daarin overnachten. Gerards fantasie was gewekt, en richtte zich nu op legertentjes. Ik vertelde dat er op het Waterlooplein tentjes uit de dump te koop stonden.
Na wat rondkijken kon ik berichten dat zo'n dumptentje maar 35 gulden kostte.
'Koop er dan meteen maar twee.'
'Waarom twee?'
'Omdat ze zo goedkoop zijn natuurlijk.'
Ik kocht de tentjes en kreeg instructie ze te bezorgen bij Emo Verkerk in Amsterdam-Oost, die ze zou meenemen naar Frankrijk. Zo ontmoette ik Emo.

De tentjes hebben een zomer lang op het gras bij het Geheime Landgoed gestaan.

Emo Verkerk (2)

Als kind in de kop van Noord-Holland tekende Verkerk, maar hij stopte toen hij - twaalf jaar oud - toch liever een bekwaan 'opvoerder' van brommers wilde worden. Op de tentoonstelling zijn prachtige series brommertekeningen te zien. Hij kwam een eind, getuige de catalogus:

'Uit armoede reed ik op damesbrommers die ik verschrikkelijk had opgevoerd en die een gillend geluid produceerden. Wat weer stoer was natuurlijk, zeker als je daarmee een buikschuiver met opvoersetje voorbij ging. Opvoersetjes voor mijn modellen bestonden toen niet.'
Zijn eerste was een HMW.
'Het motorisch wonder. Dat was Oostenrijks. 50 cc. Die had ik laten bouwen op een autoped. Bij een smederij in Bergen. Dat koste 12,50. Dat vond ik nog wel meevallen. Dus ik had die autoped aangeleverd, en een tankje en wat stangen afgezaagd, en toen aangegeven waar wat moest worden aangebracht. En die man heeft dat toen keurig aan mekaar gelast. Dat ging vrij hard dat ding. Maar ik reed de velg los uit de band. Dan draaide de velg wel, maar de band bleef stilstaan. En toen heb ik er een massieve band om gezet. Die had mijn opa nog liggen.'

Tags: 

Emo Verkerk (1)

In het Haagse GEM nu te zien 'De 100 mooiste tekeningen' van Emo Verkerk, waaronder veel portretten (oa. Beckett, Joseph Roth, Pavese, Spinoza, Svevo).We leven in een wereld vol portretten, in tijdschriften, op tv etc.. Verkerk geeft zich in de mooie catalogus rekenschap van wat een portret is. Hier een passage over kitsch, in het Russisch 'poshlost', maar dat is een veelomvattender begrip. Nabokov gebruikt het in z'n Gogol-biografie.

'Dat gaat over alles wat goedkoop, namaak, maar ook alles wat schijnbaar mooi, belangrijk, knap en aantrekkelijk is. Het is extra machtig en gemeen wanneer de onechtheid er niet duimendik bovenop ligt en wanneer de waarden die het nabootst terecht of ten onrechte worden geacht te behoren tot het hoogste niveau van kunst, denken en gevoel. Het bijzondere is dat Nabokov poshlost ook in verband brengt met tijd en ruimte. De geslaagde verbeelding werkt bevrijdend, springt je tegemoet, ook juist ruimtelijk. Toont de gelukkige verbinding van schoonheid en genade, mededogen. Terwijl poshlost exact tegenovergesteld werkt, de verbeelding afsluit, je omgordt met namaak, met vanzelfsprekendheden, met waarden die onecht en opgedrongen zijn.'

Donderdag ga ik met Emo Verkerk langs de tekeningen lopen voor de Avonden.

het nietje
de oude rekken - NIET verkiesbaar
de mijne aan een 'parcplace'

Fietsenrekken

Het Amsterdamse stadsdeel Centrum is een proef met nieuwe fietsenrekken begonnen op het Raamplein, achter het Leidseplein. Samen met de Nederlandse Fietsersbond zijn 19 rekken uitgezocht.Waarom al die moeite voor alleen Amsterdam Centrum? Geen idee.Maar goed als burger mag ik per mail stemmen op m'n favoriete fietsrek. Gisteren ging ik kijken.

En ja, van de 19 rekken komen er echt maar twee of drie in aanmerking.
Het verchroomde fietsnietje (19) zie je al overal in de stad. Ze ogen goed, maar een goedkope oplossing lijkt het niet. En het bezwaar is dat men trossen fietsen aan weerszijden tegen zo'n nietje laat leunen, zodat je de achterste - de jouwe - niet meer loskrijgt. De mogelijkheid om je fiets vast te maken bestaat lang niet voor allemaal. 
Dan is de parcplace (10) goedkoper en handiger, maar die biedt helaas ook weinig vastmaakmogelijkheid.  
Misschien is oplossing 12, het parkeervak voor fietsen dan het handigst en goedkoopst. Maar nee, dat eindigt in een onafzienbare chaos van omgevallen fietsen.

Ik denk dat de oude rekken a. de meeste fietsen kunnen bergen en b. de meeste kans bieden ze goed vast te maken. 
Hou ze! Maar helaas, ik zie ze niet meer tussen de 19.

 

Single

Omdat ik hem in ons gesprek over Sigmund complimenteerde met de grote rijkdom aan elegante vrouwentypen die hij als clienten van de kleine psychiater neerzet, en vooral met de manier waarop hij ze - steeds anders - aankleedt gaf Peter me het laatste Singles-album cadeau. Singles, de strip die hij samen met Hanco Kolk maakt en die een tv-serie werd. 'Je moet die kleren ook weer niet teveel dateren,' zei hij, 'dat is niet houdbaar. Het moet iets tijdloos hebben.''Voor vrouwenkleding moet je eigenlijk bij Hanco zijn.'

Maar, zo legt hij uit, de aankleding is vitaal, daarmee breng je al die vrouwentypen tot leven. Ze dragen wat hun verhaal vereist. Een vrouw die manager is gaat strak ik het pak enzovoorts. Bij mannen heb je weinig keus. Meestal toch het colbert, dat tekent lekker. Nou ja, in haardracht kun je nog wat doen. 

Morgen na 21.00 in de Avonden,. 

Tags: 
de zwemlessen
de jonge Koerd die het erop waagt

Welcome

Zag Franse film 'Welcome', die speelt in Calais, rond de kanaaltunnel en de veren. Waarin wordt getoond hoe je als burger strafrechtelijk vervolgd wordt als je illegalen die naar Engeland proberen te komen helpt. De film geeft een beeld van de helse omstandigheden waaronder de vluchtelingen proberen over te steken. Ongeveer 500 mensen bivakkeren in hutjes rond de haven. Maar, illegalen helpen is verboden, zelfs voor hulpverleners. De politie molesteert de illegalen ook voortdurend.

Regisseur Philippe Lloiret vergeleek de immigratiepolitie met de Gestapo, waarop minister Besson woedend werd.
In de regionale krant La Voix du Nord zei Lloiret: 'Als je ziet dat een fatsoenlijk man kan worden aangeklaagd en bedreigd geeft dat je het gevoel dat je in 1943 leeft en een jood in de kelder hebt verborgen'. 
In de film verbergt een zwemleraar een Koerdische vluchteling in z'n huis en traint hij hem om het kanaal over te zwemmen. Een vrijwel kansloos plan. Maar hij heeft weinig keus. Zijn geliefde is in Londen, en dreigt te worden uitgehuwelijkt. Buren verraden de zwemleraar.
Een heel romantisch verhaal.
Maar waar je mee achterblijft is de vraag of een vorm van romantiek niet de laatste strohalm is voor de wanhopige jonge Koerd. Romantiek als noodzaak.  

Pagina's