enkele van de vele stille speakerboxen
Peter Morrens luistert

Peter Morrens

Luisteren naar een schilderij, kan dat? Die vraag dringt zich op als ik de bijdrage van Peter Morrens bekijk aan de manifestatie 'Sugar Mountain' in Goes.

Peter heeft ouderwetse luidsprekers geschilderd, zo naturalistisch dat je er onmiddellijk intrapt.
Waarom werden luidsprekers van stereo-installaties ooit bespannen met doek? Ik vermoed dat de bespanning komt uit de interieurs van toen.
Was het niet ook zo dat de twee luidsprekers van stereo-installaties van lieverlede dragers werden van potplantjes, dat ze als bijzettafeltjes gingen dienen, verspreid door de interieurs? Zodat er van stereo weinig overbleef?
En nu zijn ze dan schilderijen geworden. Voor aan de muur. Om af en toe aandachtig naar de motiefjes in het doek te kijken.

Luisteren naar een schilderij. Peter doet het voor.
Wat in het hoofd met de koptelefoon omgaat? Geen idee.
Zijn stille luidsprekers zijn te zien bij Galerie van den Berge in Goes.
 

Tags: 
idem
uit ''Bloco de notas'' (aantekenboek)

Breno Rotatori (1)

De ooghoek, meest onbeschermde plek van ons gezichtsveld.Voor je je kunt afkeren is het al gebeurd: je hebt iets waargenomen, iets opgemerkt dat om een betekenis vraagt.

In het Amsterdamse Foam zag ik de bescheiden foto-tentoonstelling van de Braziliaan Breno Rotatori 'Leef voor het heden' (Habitar o tempo).
De foto's van Rotatori hebben die eigenschap. De geest van de waarnemer - als ieder mens getraind op onraad - gaat ermee op de loop. Slaat alarm of maakt een gedicht.
Is dat een verdienste van Rotatori?
Ik denk van wel. Het is moeilijk afbeeldingen niet te overladen met betekenis. Om nog wat ruimte over te laten voor de toeschouwer.
Voor je het weet keert die zich van een afbeelding af, denkend 'het staat er, het is compleet, mooi, maar wat heb ik er mee te maken, ik ben hier niet bij nodig'.
Dat zal Rotatori niet overkomen. Zijn beelden horen thuis in het rijk van de vermoedens.
Het stinkt er.
 

ontwerp, stof en al, van Sonya Delaunay, jaren '20 
Vivienne Westwood drapeert, jaren '70

Mode & Kunst (1)

 Kleren zijn een prachtige tijdmachine. In het Haags Gemeentemuseum brengen ze je niet alleen voelbaar terug naar de draagsters van decennia of eeuwen terug, maar ook naar de kunstenaars van hun tijd die zich wierpen op het ontwerpen van stoffen en kleren.

 Het zien - mocht ik ze maar aanraken - van die stoffen bracht me terug naar de tijd dat kleren nog duur waren. Werden, versteld en tenslotte afgedragen. Weer voelde ik de zachte postpakketten met te vermaken afleggertjes, die werk aandroegen. Hoorde het tikkelen, het aanzwellen van de Singernaaimachine.

 Schilders en tekenaars konden kiezen, ofwel het vrouwenlichaam beetpakken, betasten en het dan naar hun hand zetten - accentueren wat ze beviel - of het hun wil opleggen en gebruiken als draagster voor een idee.
En eigenlijk verschilden ze hierin nauwelijks van de modekoningen en - koninginnen.
Je ziet die buitenissige kleren ontstaan.
 

Je volgt hoe Vivienne Westwood de moulage - het draperen om het model - vasthoudt tot in het resultaat. Hoe schilderes Sonya Delaunay stoffen ontwerpt waarin de beweging meegedacht is. Hoe Egon Schiele met zijn halfgeklede modellen de 'kousenkunst' bedacht - de beschadigde panty van nu herinnert eraan.
Kleren, ontdek je, moeten - net als lichamen en gezichten - gezien worden in beweging, dat lukt geen mens alleen voor de spiegel.
Zoveel kleren, zoveel blikken.
 

Tags: 
en door mij bij z'n werkplaats op Ypenburg
gefotografeerd in de New Yorker

Theo Jansen

In juli kwam ik Theo Jansen en z'n dochter tegen, ze liepen terug van het Scheveningse strand achter Duindorp, waar ze een van de strandbeesten hadden uitgelaten.

Het was de dag na de brand die strandtent de Kwartel verwoestte. Theo is hier bekend, net als ik. Opgegroeid vrijwel onder de Scheveningse vuurtoren, vertrouwd met strand en zee, altijd bij de waterlijn te vinden.
De uitvinder en kunstenaar is overal ter wereld wel een beetje beroemd. Nu staat er weer een fotoreportage in de New Yorker van 30 augustus.
Kunstenaar? Nu ja, eigenlijk scheppen zijn strandbeesten zichzelf, in de parallelle evolutie die ze nu al sinds 1990 beleven, mutatie na mutatie. Liefst cijfert hij z'n eigen rol in die evolutie weg. Het mooiste is hem zorgzaam, reparerend, bijstellend, om zo'n voortsjokkend dier heen te zien scharrelen, als een mad professor.
Zijn strandbeesten 'doen het'.

In 1990 fantaseerde hij de eerste. Ze zouden de kust verstevigen, hele kuddes wilde hij er van uitzetten. Ze zouden zand in de lucht gooien om het te laten aanwaaien, en zich te laten ophopen. Precies wat nu weer tussen Scheveningen en Hoek van Holland - peperduur en milieu-onvriendelijk - machinaal is gebeurd. 
 

ps. tot eind september is Theo op werkdagen bezig bij de strandtent De Fuut, achter het Markenseplein..  

dans in het ongewisse.. (man slaapt)
Sophie, Jason en de toekomst..

Miranda July (3)

De tijd is een dier. In dit geval een zieke kat.Tijdens het maken van de film, in 2009 trouwde Miranda July, iets wat ze nooit voorzien had.

Daaruit groeide 'The Future'. Opeens wordt haar alter ego Sophie geconfronteerd met de sterfelijkheid. Trouwen is als het adopteren van een zieke kat. Ze hebben nog een maand voor het dier bij ze intrekt. Nu moeten ze wel in de toekomst kijken. Als de kat sterft zullen vriend Jason en zij veertig zijn. En dat is bijna vijftig. En vijftig is bijna dood.
Sophie fantaseert oude vriendinnen, die razendsnel kinderen krijgen, die opgroeien, waarna hun ouders sterven. Levens trekken voorbij.
Uit pure angst voor de toekomst zet vriendje Jason de tijd stil.
Zou je dan twee levens tegelijk kunnen leiden? Dat kan. Een andere Sophie begint een ander leven naast het hare.
Jason wordt een man alleen, zien hoe het hem vergaat. Niet goed.
Waar is een uitweg? Hoe kan alles anders?
 

Tags: 
de wereld..

Miranda July (3)

Zag de tweede film - na 'Me and you and everyone we know' (2005) van Miranda July (nu 36) die 'The Future' heet.Echtpaar van even dertig op een tweesprong in hun leven. Volwassenheid dreigt.

Ik kwam beduusd de bioscoop uit. Beduusd over wat ze al niet uitdacht over wat omgaat tussen mensen.
Over het mekaar raken, op zoveel manieren dat 't je duizelt. Over gelijktijdigheid.
Het jij, het ik, het daar, het hier.
Ze zet de tijd stil. Maakt nieuwe tijd, om in te leven, alleen, of met z'n tweeën, Of met anderen. 

Later meer.
 

Tags: 
de ervaring
ongewild de mooiste attractie: het open depôt, laden vol brieven, foto's, voorwerpen.. lukraak, hier een telefooncentrale een electrische luchter en heiligenbeelden.. 

Museum Aan de Stroom (2)

In Antwerpen om het nieuwe museum te zien. Een zestig meter hoge toren met in z'n inwendige een spiraal van omgangen en roltrappen. Bekleed met rode natuursteen. Opgezet als een pakhuis voor drie oude musea waar niemand meer kwam. Het museum voor Volkskunde, het Etnografisch museum en het Nationaal Scheepvaartmuseum. De haven betaalde. En ook de Diamantindustrie.

Waarom gaan mensen naar musea. Steeds minder om de kunst. Musea, leer ik, vallen onder de ‘creatieve economie’ en daarbij hoort vooral eten. Het restaurant is bovenin. Net als in de OBA of Tate Modern. Op den duur wordt alles - literatuur net zo - eigenlijk eten. Antwerpen focust op toerisme, kunst, culinair, mode, design en antiek. En diamanten, waarin het 85% van de wereldzaken doet. India is een belangrijke diamantmarkt en dus presenteert het MAS ook Indiase diamantairs.
Het MAS, een uitstalkast voor de stad. Die wordt gepresenteerd als de totaalbelevenis ‘Antwerpen in de wereld’.
 

Wat hoop ik van een museum? Een binnen en een buiten. Zoals de landschappen buiten het museum Belvedère in Oranjewoud in harmonie zijn met de poldersloten en het landgoed in de verte. Of het Mauritshuis, waar wat je uit de ramen ziet zo mooi aansluit op wat er hangt.
Architect Willem Jan Neutelings besloot tot precies het omgekeerde: een stapel raamloze dozen. Waarbinnen de ‘ervaring’ wacht. Dooie blikken op de roltrappen, alles is hier even interessant en dus is niets meer interessant.
Had ie maar naar het Pompidou in Metz gekeken. Dat lijkt wel wat op het MAS, alleen zien de museumzalen daar uit op de wijde omtrek.
Het MAS is geen kunstmuseum. De geleende schilderijen uit het KMSK dat gerestaureerd wordt hangen hier misplaatst. Zappen langs Jan van Eijk en de jaren ’30, na Polynesië en de uitbreiding van de Antwerpse haven... In de taal van het MAS: ‘.. een optelsom van ervaringen.. een verzameling van sterke verhalen in een eigentijdse vormgeving.’ Je bent blij als je weer buiten staat.
 
Morgen na 22.00 in de Avonden meer.

het belemmerde uitzicht, de lege omlopen..
de honderden handjes.. eerst zouden ze - gesigneerd - gesponsord worden
niet aan de Schelde..

Museum Aan de Stroom

Heet het nieuwe Antwerpse museum dat ik vandaag bekeek. Maar waar ik in musea vaak een gezegende bedachtzaamheid bereik, kreeg ik hier de zenuwen.

Niet meteen, maar toen de misverstanden zich begonnen op te stapelen was er geen houden meer aan. Binnensmonds begon ik op te sommen wat er niet deugde en dat was veel.
Om te beginnen ligt het door de Nederlanders van bureau Neutelings Riedijk ontworpen gebouw niet aan de Schelde maar een heel eind er vanaf aan een oud dok (dat niet stroomt).

Er staat een gebouw, maar waartoe dient het eigenlijk? Daar lijkt weinig over nagedacht.
Het herbergt uiteenlopende museale collecties, lukraak opgestapeld. Van de geschiedenis van de haven tot volkenkunde en etnografie, van moderne fotografie tot Rogier van der Weijden en Jan van Eijk.
Verder is het totaal ongeschikt voor museum. Rondom zijn op elke verdieping royale buitenomgangen gemaakt, maar de museumzalen binnenin vangen geen straal daglicht en missen elk contact met de buitenwereld.
Op die omlopen – waar de bezoekers met elkaar in contact zouden moeten komen - is geen stoel of bankje te zien, er gebeurt daar ook helemaal niets museaals. Men loopt er wat verloren rond en ziet uit over de stad. Bovendien zijn ze afgeschot met plastic golfplaat wat het zicht nogal vertekent.
De bedoeling is dus dat hier mensen, kunstwerken en culturen elkaar ontmoeten. Maar ’t is meer dat ze elkaar tegen het lijf lopen, je ziet niets dan vragende gezichten.

De grootste flauwiteit is wel dat het hele gebouw overdekt is met handjes. Dit omdat volgens een 19de eeuwse anecdote de naam Antwerpen komt van ‘Handwerpen’.
 

Erwin Wurm (3)

 'The artist who swallowed the world' heet de tentoonstelling in het Haagse GEM. Ik herinner me dat de vrouw van Nescio, als de schrijver humeurig was, tegen de kinderen zei 'vader heeft de wereld ingeslikt'.

 Het is Wurm (1954), de grappenmaker, ernst.
Kunst duurt bij hem kort, het aantrekken van een trui is  beeldhouwkunst.
Als kind heeft hij vast zijn hoofd door een armsgat gestoken. Zijn sculptuur '59 Positions' (1992), 59 manieren om een trui aan te trekken moet daarvan de vrucht zijn. Is hij een surrealist? Wurm vindt het surrealisme 'te extravagant, te kunstmatig en te dramatisch'. Wat hij maakt ziet hij eerder als 'absurd', het scheppen van sprookjes, een strips-land. Zijn verwantschap met  bijvoorbeeld Robert Crumb is duidelijk.
Zie hoe bij hem een uitvergroot broodje een vliegende schotel kan worden, te betreden door een trapje in de kaas. Hoe in de boter op zijn boterham een huisje wordt gebouwd: 'De kunstenaar is als marmelade.'

 Wurm: ‘Ik wil een perfecte onzekerheid scheppen.’
 

Tags: 
Marc Faasse (rechts)
de wereld gezien door Marc Faasse

Marc Faasse

Marc Faasse kwam ik tegen bij de pontjes achter het Amsterdamse station.Hij had een metershoge kunststof hengel bij zich die hij meedroeg en die recht de lucht in stak.

Wat of dat was? Het bleek een draagbare mast voor zijn op afstand bedienbare fotocamera. Nooit zoiets gezien. Het bleek dan ook zijn eigen uitvinding te zijn. Al rondlopend maakte hij luchtfoto’s van ons beiden en de omgeving.
De wereld van boven is een andere, ontdekte Marc Faasse (1977), die studeerde aan de Academie in Den Haag. 
Kortgezegd, hij werd een vogel. Zijn mast of hengel reikt wel vijf meter de lucht in. De opnamen plakt hij later aan elkaar zodat luchtfoto’s van grotere gebieden kunnen ontstaan.
Zo ‘deed’ hij het Stadionplein, toen er een Magazine kwam over de toekomst van wat het ‘Olympisch gebied’ heet. En kocht het Amsterdamse Stadsarchief  luchtoverzichten aan van de Kalverstraat, het Spui, het NDSM-gebied en zo meer.
Kijk naar zijn site. En zie hoe je kunt inzoomen op kruinen en wat je nog meer van boven wilt zien.
‘Hoe zit m’n haar van boven?’
’t Zit heel wat dichter op de huid  dan Google Earth.
En zo uit m’n blote hoofd weet ik nog wel een paar ‘gebieden’ die ik vanuit de lucht zou willen zien.   
 

Pagina's