Geven de kijker de ruimte. Bij Amsterdam Drawing op het NDSM-terrein in Amsterdam-Noord was het ook nogeens onwezenlijk heet, wat gek genoeg hielp. Er komt ook een mooie bak licht van boven. En buiten kabbelt het IJ.

 Tekenaars dus, werkers met krijt en pen of waterverf als Emo Verkerk, Peter Morrens en Marcel van Eeden, Jantien Jongsma en Renie Spoelstra varen daar wel bij. Het idee van losheid, alsof het zo weer uitgegumd kan en weer anders gedaan. 

 Dat brengt, zo lijkt het wel vanzelf grapjes met zich mee. Grapjes met het medium. Zoals bij de onderbroek van Keetje Mans die van de lijn in de taken woei, of de dolende Jan Arends van Verkerk, ernstige grapjes zoals de eilanden van de Japanse Fumito Urabe, waar je geen Robinson Crusoe vindt maar een autowrak.

 Een enkele keer overheerst ernst als die van Ronald Noorman of de jonge Enkhuizenaar Thijs Zweers die in zijn Zero One no. 10 de wereld omkeert. Wat beschadigingen van de voorstelling lijken zijn juist zorgvuldig uitgespaarde plekken wit papier, net niet overgroeid door een enorm, broeierig bosschage.

 Later meer.

Hij worstelt met de taal. Ik zie hem op foto's in 1999 kilometerslang door Wenen sjouwen met een schrijftafel op de rug gebonden, op zoek naar een plek om eindelijk te kunnen schrijven. De schrijftafel belandt in een bos.
De taal in de kunst is saboteur, stoorzender en communicatiemiddel tegelijk. Ik zie hem duizend bladen beschreven met afgesneden gedachtegangen en waarnemingen uit een raam gooien, het toeval omhelzen op jacht naar betekenisverlies, in pogingen uit het verhaal te stappen.
Afbreken is bij hem een scheppingsproces. De val, de zwaartekracht zijn bondgenoten.
'Not to be trapped, let's fall again.'

Morgen na 22.00 is de rondgang te beluisteren die we maakten door het kunstencentrum De Voorkamer in Lier, waar hij werkt en exposeert.
 

Niet toevallig, die plaats. Het verlies telt zwaar bij Morrens, het verlies - raad ik - van de katholieke wereld van eens.
De doem van de zwaartekracht.
Onze val uit het Paradijs.
Steeds maar weer.
Er wordt gevallen, van de verdoemden in de hel tot Icarus.
Vallen en de angst ervoor, tot je in je graf valt.
Maar Peter Morrens wil niet in de val van de illusie trappen.
'Not to be trapped, let's fall again.'
 

Neem deze foto. Morrens staat aan de kade in Venetië met een bordje in z'n handen waarop hij geschreven heeft 'FEELING LOST' - waarbij LOST onderstreept is.
Over de afbeelding van de figuur is een kruis van draadjes wol gespannen. Zulke kruizen, maar dan met viltstift zag je wel op zg. contactafdrukken van oude, analoge foto's. Daarmee gaf de fotograaf of opdrachtgever aan welke opnamen niet gebruikt moesten worden.
Eens zag ik zo'n vel waarop Sophia Loren alle opnamen van zichzelf had weggekruist waarop ze naar haar zin teveel lijf weggaf.
Maar nu, een afkeuring in de vorm van een wollen kruis. Het is een gestileerde afkeuring. Tegelijk probeer ik een andere plek op aarde te bedenken waar deze foto, met tekst en draadjeskruis op hun plaats zouden zijn. Maar nee, alleen in Venetië kun je er zo bij gaan staan.
 

Peter Morrens is tamelijk ongrijpbaar. Bij uitgeverij Croxhapox verscheen van hem een boek met twintig titels en dus ook twintig omslagen. Die covers zitten er achter het binnenblad, je kunt elke dag kiezen welke je er vandaag omheen wilt hebben.
Het boek bevat schetsbladen met teksten er tussen, onbegrijpelijke ontwerpen voor te bouwen installaties, zoals reclameletters op standaards die zeggen WAT WIJ NIET WETEN, waaronder een getekend podium en tekstjes als 'PM bouwt hier'. Er is een hoofdstuk 'De benen', met tijdloze vrouwenbenen. En vooral veel onafs. Hij is een meester van het onaffe: 'Boeken bezitten meestal één cover die een gebalde representatie van het binnenwerk is. Aangezien dit werk speelt met allerlei fictieve, gefragmenteerde en bijwijlen irrelevante inhouden werd besloten om twintig covers te maken.'
 

Ik sprak Morrens onlangs in Goes, zie eerder in Avondlog.
Tegelijk exposeert hij nu ook het verslag van een erg onaf groepsproject op de Philippijnen in zijn woonplaats Lier. En in Diepenheim zijn zijn tekeningen te zien.
Weldra ga ik bij hem langs in Lier.
 

Peter heeft ouderwetse luidsprekers geschilderd, zo naturalistisch dat je er onmiddellijk intrapt.
Waarom werden luidsprekers van stereo-installaties ooit bespannen met doek? Ik vermoed dat de bespanning komt uit de interieurs van toen.
Was het niet ook zo dat de twee luidsprekers van stereo-installaties van lieverlede dragers werden van potplantjes, dat ze als bijzettafeltjes gingen dienen, verspreid door de interieurs? Zodat er van stereo weinig overbleef?
En nu zijn ze dan schilderijen geworden. Voor aan de muur. Om af en toe aandachtig naar de motiefjes in het doek te kijken.

Luisteren naar een schilderij. Peter doet het voor.
Wat in het hoofd met de koptelefoon omgaat? Geen idee.
Zijn stille luidsprekers zijn te zien bij Galerie van den Berge in Goes.