Als Peter Roehr de afbeeldingen van koffiedrinkende
vrouwenmonden per 24 identieke foto's inlijst tot een bijna-
vierkant van 31 bij 30 of een filmpje van een nieuwe Autobahn (1965) veertien keer laat weerkeren, dan doet hij dat omdat hij weet dat de afbeeldingen identiek zijn, maar dat de waarneming ervan in het brein steeds zal verschillen. Dat merkte ik al kijkend. Roehr bewonderde Jan Schoonhoven. Motieven - bijvoorbeeld in vloer- of plafonddecoratie - uit de tijd van het oude handwerk herbergen altijd kleine verschillen, net als de patronen van Schoonhoven. Maar sinds de industriële productie van al wat ons omringt zien we voortdurend identieke motieven.
 Hoe reageert het brein daarop? 
Opmerkelijk, ten eerste accepteert het geen monotonie, het gaat aan het werk om er spanning in te brengen.
En ten tweede, nog vreemder het wordt vrolijk van die zelf
verzonnen variatie. Eigenlijk zijn we inwendige drummers. Selfkickers.

Drie meisjes hadden de installatie 'Middlemen (2001) van Mik gevonden en begrepen hoe het spel gespeeld moest worden.
Het is een doorschijnend projectiescherm aan beide kanten waarvan je iets kunt doen: aan de voorkant stond volwassen publiek te kijken naar de film van een beursvloer met nerveuze handelaren in crisis.
Maar aan de achterkant hadden drie meisjes begrepen dat het grapje van tussen projector en scherm bewegen hier ook opging.
Wat ze deden was verrassend doeltreffend, ze reageerden op het gedrag van de beurshandelaren. Het jongste meisje probeerde er steeds een te kussen..   
De drie gingen er eindeloos mee door. En ze kregen publiek, aan de achterkant werd hun spel op de voet gevolgd.

Maar het ging in Rotterdam niet om rood, zelfs niet om een kleur, het gaat om Radio. Je zou ook radio Schoen kunnen maken of radio Water.
Hoe werkt het? Mijn leermeester Peter Flik vertrok eens met vakantie en liet voor mij - ik zou juist terugkeren van vakantie als hij net was afgereisd - een briefje achter dat luidde als volgt: 'Jij maakt de komende zes weken het programma Het Ei dat wordt uitgezonden tussen zeven en negen in de ochtend. Eerst dacht ik Ei bij 't ontbijt, maar 'Het ei' is beter. Het staat al in de gidsen. 
Veel succes!
Ik keek in de VARA-gids en ja, daar stond het: vrijdagochtend, overmorgen dus 7.10 Het ei, samenstelling en presentatie etc.  
Dus ik belde het productschap voor pluimvee en eieren of er nog nieuws was. Maar dat was er niet.
Toen belde ik een vriend die goed kon koken. Hij zou elke week een eirecept voor me doen door de telefoon. En vervolgens begon ik boerinnen te verzamelen. Boerinnen zijn spraakzamer en staan vroeger op dan boeren. En ze 'doen' vaak de kippen.
Ze vertelden aan de telefoon over hun kippen. En geleidelijk vroeg ik ze ook wat ze hadden gedroomd. Zeer verrassend wat boerinnen al niet dromen. En ze wisten het nog, 's ochtends vroeg. De dromen waren nog vers, net als de eieren. 

De uitzending is terug te horen op de site onder ''Rood'' 

Oleg Klimov, ook een Russische fotograaf, schreef in december in NRC-Handelsblad over zijn zoektocht naar het verblijf van Rodtsjenko - begin jaren '30 - bij de aanleg van het Belomorkanaal. Van de Witte Zee naar St. Petersburg, een dwangarbeidproject van Stalin waar mensen - volksvijanden, politieke gevangenen - bij bosjes stierven 100 á 200.000 schat men. En waar hij, zo ontdekte Klimov, aanwezig was als fotograaf in dienst van de GPOe, de geheime dienst. Hij maakte opgewekte propagandafoto's van de kanaalbouw en schreef zonnige brieven naar huis.
De foto's hangen nu in het FOAM.
Er wordt in een tekst wel verwezen naar het het kanaal. Maar die zegt dat Rodschenko's verblijf daar in het kader van een 'heropvoeding' zou zijn geweest. En in de in Moskou geschreven en geredigeerde catalogus staat geen woord over de kampen van de Goelag en Rodchenko's betrokkenheid bij GPOe. Alles draait daar om de grote avant-gardist. 
Uit de aanbevelingstekst van het FoAm nog dit: '...een uniek licht op de vruchtbare en tumultueuze periode waarin hij werkte - een periode die zich uitstrekt van de intellectueel avontuurlijke jaren rondom Lenin's revolutie tot het repressieve regime dat werd geïnitieerd door Stalin.'

Al te eufemistisch, die intellectueel avontuurlijke Leninjaren. 
Ook Lenin maakte al korte metten met politieke tegenstanders, en zijn gedwongen collectivisatie van de landbouw kostte 7 miljoen doden.
Rodchenko maakte deel uit van het systeem, aldus Klimov..

Morgen tegen 11.45 meer, in de weekendbijlage van de Avonden.

Zijn vroegste werk is hier te zien, structuren, oa. noppenlinoleum, wat doet denken aan Jan Schoonhoven.
Hij organiseerde in 1967 een tentoonstelling ‘Seriële formaties’ met oa. werk van Carl Andre, Jan Dibbets, Manzoni en Donald Judd.
Vanaf 1966 wist hij dat hij ongeneeslijk ziek was.
Zijn werk ontwikkelde zich rigoureus. Hij bepaalde zich tot het fenomeen van de herhaling. Waarbij hij zelf het materiaal koos, maar over het aantal malen dat bv. een filmpje van een shampoo reclame moest worden afgedraaid door vrienden liet besluiten.
Vanmiddag zat ik met open mond te kijken naar de steeds herhaalde reclame van een vrouw die haar pas gewassen haar rond het hoofd liet zwieren. Waarom? Mensen herhalen. Ik denk, omdat ze weten dat de ervaring elke keer anders zal zijn. En dat ook de optelsom verschil maakt. En ook omdat we nooit weten hoe dat in het waarnemende brein uitpakt. Steeds anders, dat staat vast. Experimenten met jezelf, dat zijn het. Later meer Peter Roehr.

 Adolf koos de berg om de gouden spitsen vanuit zijn slot aan de Rijn altijd te kunnen zien. Daar ligt ze, met haar dochter. Het marmeren beeld herinnert aan dat van Luisa van Pruisen in Berlijn.
De kerk is een staaltje van retro-bouwkunst dat doet denken aan onze Pierre Cuypers. En wordt nog steeds door Russen bezocht. Toen ik er vanmiddag was telde ik vijf Russische vrouwen, elegante dames die de ikonen begroetten.
Elisabeth leeft.
Er is een pastorie bij de kerk en een begraafplaats. In 1896 bezocht de tsaar met zijn familie het graf en de kerk en besloot het hele complex te kopen (uit eigen middelen). En tot vandaag is de Heilige Elisabeth-kerk eigendom van de Orthodoxe  kerk en valt onder de bisschop van Berlijn.
De kerk ligt vlakbij het eindpunt van de Nerobergbahn.
De twee horen bij elkaar.     

Telkens als ik er kwam ging ik kijken. En altijd waren er plannen voor een herrijzenis. Er verscheen een doortimmerd boek dat ik bezit.
Maar het duurde tot 2006 voor een nieuwe tandradbaan ging rijden. En die gaat nu niet op water, maar helaas elektrisch.

Hier in Wiesbaden werd in 1888 de Nerobergbahn geopend, ook aangedreven door water.
En zie hij doet het nog. 
Het werkt zo.
Voor elke rit wordt in het wagentje aan het bovenstation 7000 liter water gepompt. Dat gaat in de driehoekige bak onder de wagon en het extra gewicht maakt dat niet alleen de bovenwagon naar beneden zakt, maar ook zijn pendant, de lege benedenwagen naar boven trekt. Dat via de kabels die de twee met elkaar verbinden.
Halverwege passeren ze elkaar en kunnen de passagiers groeten!
Na aankomst  op 245 meter hoogte wordt het reservoir onder de nu boven aangekomen lege wagon gevuld met water uit de beneden aangekomen wagon dat daartoe omhoog wordt gepompt.
Zo eenvoudig als wat. Meer energie dan wat voor de waterpomp is niet nodig.
Maar tja, een elektromotor geeft meer snelheid.
 
Helaas trof ik de Nerobergbahn tijdens z’n winterstop.

ps. Er was vertraging, de vpro-server zweeg even.
Dan maar een Youtube filmpje.

De Steiff-egels uit Neurenberg. Die van 28 centimeter hoogte kosten nu 130 euro het stuk, die van 150 cm 299 het stuk.
Ik ken ze  van hun begin. Het zijn vrijwel onaanraakbare dieren. Niet omdat ze prikken, maar door het merkwaardige gummi (een ander woord weet ik niet) waarvan ze gemaakt zijn. Hooguit geschikt om ergens neer te zetten.

Kerstmis in Duitsland. Het begon vanmiddag met de berijpte bossen van de Hunsrück (daar waar de serie Heimat werd opgenomen) en het eindigt vanavond op het schaatsbaantje voor het Kurhaus waar Multatuli nog gegokt heeft. In  1866 vluchtte hij naar het Rijnland, omdat in Nederland een strafzaak tegen hem liep. Hij werd daar correspondent voor de Opregte Haarlemmer Courant. Het was het zijn taak regelmatig te rapporteren wat de kranten in Duitsland te melden hadden, maar omdat hij graag zelf iets vertelde verzon hij een krant, de Mainzer Beobachter, die hij veel citeerde. Oa. over het gokken in Wiesbaden.

Hoe over 'de oorlog' gedacht werd toen hij er nog niet was blijft voor mij onachterhaalbaar.
Deze foto is uit de mobilisatietijd van 1939. Onbegrijpelijk opgewekte militairen maakten grappen en poseerden voortdurend.
In het fotoalbum schreef mijn vader in witte inkt 'Viktoria und ihr Husar' bij een foto van hem en mijn moeder.
Dat was de titel van een populaire operette waarvan het titellied luidt 'Reich mir zum Abschied noch einmal die Hände'. De omineuze titel van een ook weer onbegrijpelijk opgewekt lied.
Mijn moeder was niet de enige die haar verloofde graag in uniform zag.

Het Friesland van Thom Mercuur reikt tot diep in Picardië. En grijpt terug naar de tijd dat onze moerasdelta zich nog uitstrekte tot ver langs de Belgische en Franse kunst. Het Zwin voerde nog tot Brugge, de kustmoerassen reikten nog rond St. Omer. Of Ault, waar Mercuur vaak verblijft.
Tot de tijd van de 17 provinciën, rond 1550. Een landschap aan de grens van zee en lucht. Aan de grens van de abstractie.
Hier een schilder van dicht bij huis: Jan Roos schildert levenslang de haven van Harlingen, dat is hem genoeg. Op verpakkingsmateriaal dat hij in de haven vindt.  

ps.Het tijdschrift dat Belvédère vier keer per jaar uitbrengt voor 16 euro heeft meer, reproducties en tekst.