Waarom blijf ik kijken naar 'Ourhouse', zoals ik eindeloos tv kan kijken zonder te weten waarom? Kennelijk ben ik verslaafd aan wat het medium opwekt: hoe zou het verder gaan, hoe zou het aflopen?
Kunstenaars worden steeds vaker cineast. Mellors maakt technisch en dramatisch volwaardige films, hij zal wel moeten. Alleen ontwrichten, zoals Wim T. Schippers deed, helpt niet meer.
Het lukt hem, ik wilde mee met de Ourhouse-figuren, dat merkwaardige moederloze gezin met z'n intellectuele dwingeland van een vader. Hoe gaat Mellors om met tv?
Hij kreeg de opdracht voor het slot van een BBC-serie over de Culturele Geschiedenis van Groot Brittannië door de eeuwen heen.
Hij maakte een siliconenmasker van presentator David Dimbleby - de man die in Engeland op tv de wereld uitlegt - waarna diens hoofd vanuit de Middeleeuwen door de tijd heen wordt gegooid. Het valt eindeloos door de wolken en landt in de Thames waar de echte Dimbleby aan de wallekant staat en z'n eigen hoofd opraapt - zie Youtube.
En het gebruikt om ons uit te leggen hoezeer kunst veranderd is in de laatste eeuw.

Morgen na 22.00 in de Avonden meer.
 

Zo staat het in De ringen van Saturnus (1995) van W.G.Sebald. Het jongetje is de latere dichter, zijn vriend Michael Hamburger. In 'String of beginnings', de herinneringen van Hamburger komen de vogels al ter sprake als de familie nog in Berlijn woont: 'Het mannetje, door mijn grootvader gefokt en getemd, kon niet alleen - Duits - praten, maar bracht ook zijn tijd meest buiten de kooi door, neergestreken op mijn grootvaders bril, of hij rolde de servetringen over de eettafel. Toen hij een vrouwtje had gekregen praatte hij niet meer.'
 

Hoe een détail het verhaal vertelt: de band met Berlijn was voorgoed verbroken. 
 

Na een half jaar onderbreking is het kunsttijdschrift Mr.Motley terug. Met  oa. een  'Gids voor bange mensen'. En in de rubriek 'Kunstwerk in de maak' een tussentijds verslag van Bernke Klein Zandvoort over een op het eerste gezicht onmogelijk project.
Ze erfde in haar jeugd van een tante twee albums met ingeplakte suikerzakjes, daterend uit de jaren '70 tot en met '90. Die ze jarenlang met tegenzin bij alle verhuizingen mee torste. Tot ze op een dag zag wat ze  haar vertelden.
De ordening van de verzameling was onbegrijpelijk. De zakjes zaten schots en scheef, zonder vindbare logica, anders dan dat de verzamelaarster ergens geweest was en er een kopje koffie had gehad: rouwcentra, Chinese restaurants, inmiddels lang gesloten instellingen en cafés. Een leegstaand ziekenhuis. Allemaal, eens, met een 'huisstijl' en een logo. 
Een duizelig makende vormvaria. Toch waren er gedeelde kenmerken. Zo ontdekte ze dat in zekere periode in het ontwerpen van de zakjes maar ook in die van plafondornamenten steeds de achthoek terugkeerde. Beeldmerk van een verdwenen Nederland.
Lees Mr.Motley.
 

Er was elke avond live contact was met de opgeslotenen. Zo citeerde ik in een gesprek met Helga Rudy Kousbroek, die schreef dat je je leven doorbrengt in een soort cel, in absolute, gekmakende eenzaamheid. Van buiten de cel komen weliswaar klopsignalen en als je zelf klopt komt er ook wel antwoord. Maar de bewoners krijg je nooit te zien en uit hun signalen is weinig op te maken.

Wat vond Helga van dit beeld van de menselijke communicatie?
Ze zei in 1996 dat ze het met Rudy niet oneens was. Maar:
'Internet levert in elk geval klopsignalen, dat is zeker. Of het klopsignalen zijn die ik begrijp dat weet ik natuurlijk nog niet. En trouwens wat Internet zo ontzettend aardig maakt, is dat je zo'n tekst van Kousbroek er zo op kunt werpen. En dan maar afwachten wat voor klopsignalen daarop terugkomen. Dat geeft toch het gevoel dat je wat minder alleen in je kerker zit, denk ik.' 
 

Lijn elf eindigt op Scheveningen in een zg 'keerlus' op het duin, pal aan zee. Daar, hoog boven de boulevard, staan de trams sinds jaar en dag tussen hun diensten te wachten. Wie instapt ziet uit over het strand.
Kom je er aan, vanaf Hollands Spoor dan is er de 'thalassa'-sensatie: de zee.
Vanmiddag was ik er. En zag dat met de uitvoering van de grootscheepse vernieuwing van de boulevard een begin is gemaakt.
Boeiend, noodzakelijk wieweet, maar tot m'n schrik kan ik nergens - in de animaties en papieren plannen in de voorlichtingstent - het eindpunt van lijn 11 meer terugvinden.
Zeg dat ik me vergis.

ps. Wim Bloemendaal op maandagochtend: 'Beste Wim, Even de HTM gebeld over de keerlus van lijn 11 in Scheveningen, want ook ik schrok. Mooiste tramlijn op vrije baan van Den Haag, sinds 1927 electrisch bereden, zou zijn keerlus kwijtraken? Kwam de degeen die ik aan de telefoon had uiterst onwaarschijnlijk voor. Gelukkig maar.'

De soap is het verhaal van een vader en zijn zoons plus de ongeregelde medebewoners van een Engels landhuis.
Ze worden opgeschrikt door de aankomst van een raadselachtige figuur die 'The Object' wordt genoemd: een keurige grijsharige meneer die kalmpjes pagina's uit boeken eet en verder zwijgt.
De meneer is door Mellors ook uitgebeeld als een robot die met tussenpozen overgeeft in een emmer.
Ook de 'Daddy' uit de film is in de Hallen in robotvorm te zien. Dan heeft hij twee bewegende hoofden die het zeer oneens zijn, en - rollend met hun ogen - een hippiedialoog afsteken. 
De twee hoofden zijn met elkaar verbonden door staartjeshaar dat vervlochten is geraakt.  

Het knappe van het feuilleton is dat de dialogen en de handeling stijf en strak een zelfde absurdistische toon vasthouden.
Het geschreven woord, de robot en de soap! 
Ik zou wat graag een uitgeschreven tekst lezen van de dialogen in 'Ourhouse', maar die is niet beschikbaar. Of?
 

'De voordeur werd niet alleen vergrendeld, met kettingen en sloten, maar ook voorzien van metalen platen. De criminele onderwereld, waarvan men meende dat de dreiging zulke maatregelen vereiste, begon al in het gebouw zelf, in de huizen aan de andere kant van de kale, afschrikwekkende en verboden binnenplaats. (Eigenlijk begon hij zelfs dichter bij huis, met skeletten in de grote familiekast, zoals onze weggelopen ooms of het liefdesleven van tante Catharina, maar daar wisten we pas later van.) Als we schreeuwen of gillen hoorden door de 's nachts om hygiënische redenen openstaande ramen, werd dat toegeschreven aan huurders van de onhygiënische gedeelten van het gebouw, dronken lesbiennes, sadistische pooiers en dat soort. Deze onzichtbare griezels raakten in onze verbeelding vermengd met echte mensen, die we op onze wandelingen ontmoetten, onschadelijke excentrieken die met ons wilden praten, zoals de dame die we de 'man-vrouw' noemden...'.
 

Ger Groot en ik kwamen nooit in Nijmegen aan. Hij zette me af bij het station Driebergen. We hebben onze reisgenoten aan de radio maar wat wijsgemaakt.
We hadden zelfs ons gesprek in de studio kunnen opnemen en er auto- en tomtom-geluid achter kunnen monteren. Ze waren toch wel meegereisd, in het imaginaire universum dat wij opriepen.

Als je een goed boek leest, waarom verdwijn je dan zo makkelijk in het verhaal? Dat is omdat je eigenlijk al verdwenen bent, zegt Ger.
Patricia de Martelaere zei het al, we stappen moeiteloos in zo'n verhaal. We hoeven geen afstand te nemen van zoiets als een 'eigenlijk ik'. Omdat we dat nooit zijn. Maar eerder een vloeiend bewustzijn - niet een zelfbewustzijn - dat verweven is met de wereld om ons heen.
En dat zich dus ook makkelijk kan verweven met de papieren wereld. Die onmiddellijk een echte wereld wordt.

Hij ziet uit naar de film van Tacita Dean die het museum De Pont in Tilburg kocht en die eind november te zien is. In 2007 zag hij op de Duitse televisie een andere film over Hamburger en zijn huis: 'Ein englischer Dichter aus Deutschland'.
'Daarin zag je hem rondlopen in zijn woning (hoe noem je een 'cottage' in het nederlands?), geheimzinnig van indeling, veel kamertjes en vertrekken, overal boeken en spullen, overal groeide de natuur door de muren.'
Michel verwijst naar bijgaand dit aangrijpende filmfragment op youtube. Een minuut, helaas zonder beelden van het huis. Wel van de tuin.

Michel wijst ook op een website waar je de film kunt downloaden. De vriendenschaar van Sebald (1944-2001) in Nederland groeit. Nu al zijn verhalend werk vertaald is wordt het tijd het televisie-interview dat Michael Zeeman in 1998 met hem had te herhalen. Volgend jaar is het alweer zijn tiende sterfdag.
 

Waardoor ze anders praten dan ze anders zouden hebben gedaan. Het boek, de lezer begrijpt het al, gaat over verhalen. En dus praten de twee vooral over de mens als verhalenvertellend dier. En over wat er gebeurt als je over de schutting van het verhaal kijkt.

De filosoof en essayist Ger Groot werd benoemd tot bijzonder hoogleraar in de Filosofie en Literatuur in Nijmegen.
De rede die hij vorige week hield bij de aanvaarding van het ambt is in druk verschenen bij Vantilt, onder de titel: 'Vergeten te bestaan. Echte fictie en het fictieve ik.'
Tijdens de rit naar Nijmegen sprak ik met hem over de relatie tussen filosofie en literatuur, over het ontstaan van het ik, in de literatuur en in het dagelijks leven, en over wat ons overkomt als we - al lezend - verzinken in een verhaal. Het 'vergeten te bestaan'.
Zo ontstond het radioverhaal van een autorit. Morgen, woensdag is het na 21.00 te horen in De Avonden.