Nop vertelde oa. het verhaal achter het zg. 'huwelijk' van  Gerard en Teigetje (Willem van Albada) zoals op televisie te zien in de Amsterdamse H.Hartkerk in 1969.
Gerard en Willem komen daar wel hand in hand aangelopen door het middenpad, maar dat had een andere reden: Willem was ijdel en wilde niet met bril op de televisie. Maar toen kon ie niks zien, zodat Gerard hem aan de hand moest geleiden.
 

 Er bestond genegenheid, maar de code zei dat je die niet liet merken. Wel was er een onderscheid. Gerards relatie met z'n vader was moeizamer. Toch liet hij hem nog jarenlang teksten waaraan hij werkte lezen. Waarop hij vaak verkeerd reageerde. Gerard zwoer dan het ouderlijk huis af, 'nooit, nooit, nooit' zou hij er meer een voet zetten. Maar een maand later zat ie er alweer met een gedicht, waar zijn vader weer zonder begrip op reageerde.
'Hij wilde hoe dan ook de erkenning van de vader,' zegt Nop.

 'Er is door Gerard en Karel, en in hun voetspoor door anderen, wel gezegd dat ze opgroeiden in een cultuurarm milieu. Karel klaagde dat niemand hem kon helpen met z'n huiswerk. Maar vader kende gedichten van Gorter en Heine uit z'n hoofd die hij met z'n zoons deelde. De beeldhouwer Hildo Krop en de historici Jan en Annie Romein kwamen over de vloer, dat was toch wel de cultuur binnen de communistische beweging. 
Gerards moeder was een jaar in Australië geweest, Annie Romein had grote sympathie voor haar. Was dat cultuurarm?'

 Zo kan ik me beter de oudejaarsavond 1948-1949 voorstellen die Gerard Reve en zijn vrouw Hanny Michaelis vierden in hun nieuwe behuizing, samen met hun vriend Wim Hermans én Gerards beide ouders.

Reve heeft van zijn levensverhaal een oeuvre gemaakt, een verdichting vol toevoegingen en weglatingen. Zo is zijn homoseksualiteit met terugwerkende kracht in de boeken een leidend principe geworden. Maar zo was het niet. Waar hij achteraf gedroomde jongens projecteerde was er tijdens de oorlogsjaren de intensieve - ook seksuele - relatie met Tine Fraterman, die bij de Reve's inwoonde en zijn bed deelde.
En wat mij steeds meer doet opkijken is de grote vertrouwelijkheid met beide ouders. Strubbelingen genoeg, maar dat toch zeker ook. Hij moet al twintig geweest zijn toen hij bij z'n moeder in bed sliep! En aan zijn vader schreef hij op diezelfde leeftijd uitvoerig over de periodieke onthouding in z'n relatie met Tine.
Bij mij thuis was zoiets volstrekt ondenkbaar.
Ik denk dat ik het boek De Avonden nu pas goed zal kunnen herlezen. Eigenlijk heb ik het ouderpaar in dat boek altijd als vergelijkbaar met mijn eigen ouders - afstandelijk, onaanraakbaar, burgerlijk - gelezen. Reve's ouders waren van alles maar wel zeer tastbaar.  

Ik had Gerard toen een tijdlang vaak aan te telefoon vanuit Frankrijk, waar hij aan z'n geheime Landgoed bouwde. Joop was er niet, en vooral 's avonds verveelde hij zich, dus spraken we langdurig over van alles, van het celluloid op fietsensturen tot de deuren in z'n bouw.
Op een dag vertelde ik hem het verhaal van mijn vader, die voor de oorlog in dienst was geweest, over de legercapes. Officieren droegen die capes, en in geval van nood - regenweer tijdens een oefening - konden twee officieren uit hun twee capes met een tentstok een tentje maken en daarin overnachten. Gerards fantasie was gewekt, en richtte zich nu op legertentjes. Ik vertelde dat er op het Waterlooplein tentjes uit de dump te koop stonden.
Na wat rondkijken kon ik berichten dat zo'n dumptentje maar 35 gulden kostte.
'Koop er dan meteen maar twee.'
'Waarom twee?'
'Omdat ze zo goedkoop zijn natuurlijk.'
Ik kocht de tentjes en kreeg instructie ze te bezorgen bij Emo Verkerk in Amsterdam-Oost, die ze zou meenemen naar Frankrijk. Zo ontmoette ik Emo.

De tentjes hebben een zomer lang op het gras bij het Geheime Landgoed gestaan.

 Op zekere dag mocht ik met Thomas mee naar Van het Reve, die toen nog niet verhuisd was naar Friesland, maar met Willem van Albeda op een flatje in Osdorp bivakkeerde. Rap zou zijn 'Veertien etsen' uitbrengen.
Daar aangekomen legde hij me uit hoe het spel gespeeld moest worden.
'Dat vindt Gerard leuk, let maar op.'
Beneden was een rijtje bellen met naamplaatjes en een intercom, merk Bumifoon.
Thomas Rap belde, lang en nadrukkelijk.
En door de Bumifoon kwam de stem van Gerard van het Reve, die een oude dame nadeed, leek het wel.
'Wiedáár?'
Waarom Rap met een lange uithaal riep:
'Deee Huitgeeverr...'.
Alsof hij iets aan de deur verkocht. 
De deur werd opengedrukt. Gegiechel door de Bumifoon.
'Kijk dat vindt ie leuk.'

Vrijdag 21 december aanstaande zit ik 0. 18.00 uur bij Theodor Holman in 'Desmet live'. Het jaar loopt ten einde, het zal dus gaan over de Avonden. Met opnamen uit die leespauzes.Zoiets als bij de opening van het Reve-museum in de Openbare Bibliotheek in Amsterdam. Ook zal het gaan over het medium radio. Ik formuleer alvast: 'Radio is enerzijds journalistiek, anderzijds geïmproviseerd theater. Dat laatste - wat het spannend moet maken - gaat in deze tijd van ijzeren formats vaak verloren. Gek genoeg vind je die improvisatievrijheid nog wel op muziekzenders, maar daar heersen weer de popularissen. Ik zou journalistieke 'infojocks' willen horen, die vrijuit met een netwerk van informanten iets gaan uitzoeken. Het mobieltje kan een goudmijn zijn voor radio als je het goed gebruikt. Alles staat of valt wel met de persoonlijkheid die zo'n programma moet dragen.'

'Eén van die foto's is de groepsfoto op de trouwdag van Hanny en Gerard, gemaakt door Annelies Romein op 9 december 1948 op de Jozef Israëlskade 116 (Schilderskade 66). Volgens Nop Maas is er één figuur in De Avonden nooit geïdentificeerd, de figuur van Eduard Hoogkamp. Door het contact met de familie van Annelies Romein, die op 13 oktober j.l. is overleden, denk ik er achter gekomen te zijn dat deze Eduard Hoogkamp staat voor Willem Heinemeijer, rechts onder op de foto, toen al de vriend van Annelies Romein, later haar echtgenoot en de vader van haar drie kinderen.'Hanny is Hanny Michaelis, Nop Maas is de Reve-biograaf, Annelies Romein was de dochter van Jan en Annie Romein, kennissen van Reve's ouders.Dit is de passage waarin de totnutoe raadselachtige Hoogkamp optreedt in De Avonden: 'Frits,' riep hij. Bovenaan de trap stonden Jaap Elderer en een onbekende jongeman. 'Jawel,' schreeuwde Jaap, 'natuurlijk. Als we zeggen: bah bah, daar is Frits, dat is ook niet aardig.' 'Goed hoor, en jou?' vroeg hij luid, toen Frits boven was, 'dit is Eduard.' Frits drukte de onbekende de hand. Deze was fors van gestalte en droeg een bril met een zwaar, donker montuur. Zijn zwarte haar was pluizig en stond stug naar achteren en naar opzij. Het gezicht was rond en had nergens een hoekige plaats. De ogen waren klein, de neus was kort en de mond had lange, smalle lippen. 'Iemand met dit uiterlijk moet geen vlinderdasje dragen,' dacht Frits. Hij bekeek het zwart met wit gespikkelde strikje, dat scheef zat. 'Hoe was de naam ook weer?' vroeg hij. 'Eduard Hoogkamp,' antwoordde de jongen met een klankloze, fluisterende stem. 'Je bent een grote zak,' zei Frits bij zichzelf.'

Daar kwam bij dat aan de overkant het kantoorpersoneel in het nieuwe VARA-gebouw nieuwsgierig naar ons zat te kijken. Dat maakte hem onrustig.Hij verdwaalde ook in die studio's. Als hij naar de WC vroeg en je zei alleen 'trap af tweede deur rechts' was de kans groot dat je hem voorlopig niet terugzag. Het was beter mee te gaan en op afstand op hem te wachten.Vanmiddag werd in de nieuwe Openbare Bibliotheek Amsterdam het Gerard Reve Museum geopend door Joop Schafthuizen. Veel volk, een vriendelijke, aandachtige stemming. Ik heb ook nog wat verteld, over de radio-opnamen. En wat van zijn stem laten horen, opgenomen tijdens leespauzes. Eergisteren, tijdens het uitzoeken van de fragmenten en het horen van die licht verkouden, aarzelende stem zat ik weer naast hem. Je kunt naast iemand zitten, hem horen ademen en tegen je praten, terwijl hij toch al gestorven is.ps. Ik vergat vanmidddag mijn fototoestel.

 Leefde Gerard Reve nog maar, dan kon ik hem vertellen wat ik vanmiddag zag aan het noordportaal van de Mariakapel, hier in Würzburg, waar ik nu ben.Daar is een Verkondiging te zien uit 1420. En niet zomaar een. Er daalt geen duif neer op de aanstaande moeder van Christus, ook valt geen Goddelijke lichtstraal op haar aangezicht. Nee, Riemenschneider heeft haar aanvankelijke ongeloof zichtbaar willen maken.We zien hoe God Maria toefluistert door... Ja het lijkt waarachtig wel een ''koperen luistertrompet'' van het soort waarmee dove mensen vroeger werden toegesproken. Je weet het Gerard, je hebt er zelf over geschreven.Alleen hier is het andersom. Maria is zich van geen doofheid bewust en dus praat Onze Lieve Heer door het mondstuk terwijl zij luistert naar Zijn stem, die uit de hoorn klinkt. Je begrijpt Gerard, dit moest ik je even doorgeven.ps. In een gidsje van de gemeente Würzburg wordt de Verkondiging toegeschreven aan de beeldhouwer Riemenschneider. Maar dat kan bij nader inzien nauwelijks, die werd pas rond 1460 geboren.

Zeker is dat ik zelf heel vaak heb staan wachten op dat 'aanfloepen', wat toch meer een aanzwellen is, maar dat ik het moment zelf nooit heb gezien. Ook als ik wist dat het elk ogenblik kon gebeuren en goed oplette was ik altijd een fractie te laat. Nu een goed bewaard wonder.Al een jaar of zeven (of meer) is er bij mij om de hoek een straatlantaarn die ALTIJD brandt. Jaren geleden heb ik er eens een auto met een werkplateau naast zien staan waarop ernstige mannen de lantaarn inspecteerden. Ze konden het kennelijk niet vinden.PS. Dank Reve-kenners, het staat in Bezorgde ouders, p.21. De scène met de krantenjongen: ...'dat het hem dan had toegeschenen dat de straatlantarens overal rondom, in de gehele wijk tegelijkertijd aangingen behalve de lantarens vlak om de jongen en hemzelf heen...'.Waarna de prachtige zinnen: 'Was ik toen al gek?', dacht Treger. Of zouden er mensen bestaan die hetzelfde hadden meegemaakt, en met wie hij jkon praten? 'Ik moet het weten,' dacht hij. 'Daar heb ik recht op.'