'Ik versta er toch niks van,' zei Rudy. 'Ik ook niet,' zei ik. We raakten in gesprek over doofheid. 'Je kan beter blind zijn,' zei Rudy, 'je weet wel waarom.' 'Zeker,' zei ik, 'blind is tragisch.' 'En een dove is een idioot. Doofheid is belachelijk.'

 Ik vertelde hem van mijn stripheld professor - hoofd bonkt wordt roodvonk, grappig - Zonnebloem. Dit alles herinnerde ik me toen ik de kunstverzamelaar Otto Schaap tegenkwam, die me onder m'n neus duwde wat ik onmiddellijk herkende als de 'koperen luistertrompet' die door Gerard Reve beschreven wordt in de Avonden. Een handig instrument, omdat je het luister­gedeelte voor de mond van de spreker kunt houden. Ik sprak keurig in de beker van de trom­pet.

 Immers een elektronisch hoortoestel heeft z'n microfoontje op een veel onvoordeliger plaats zitten: achter het oor. Zodat de stem van de spreker eerst een heel stuk akoestische ruimte - vol omgevingsherrie - moet passeren voor hij wordt opgevan­gen en versterkt.

 Schwer zu verstehenist nämlich die Landschaft,wenn du im D-Zug von dahin nach dorthin vorbeifährst,während sie stummdein Verschwinden betrachtetEn dit uit de jaren '80. Vertalen hoeft niet echt. Het heet Mölkerbastei, naar het bastion in Wenen waar Beethoven in 1811 woonde en waar nu een museumpje is. 'Wienern' is poetsen, schoonmaken. En het Hörrohr is de 'koperen luistertrompet' voor doven die we van Gerard Reve kennen. Beethovens Zimmerist aufgeräumt jetztDie Bilder geradedie Vorhänge gewaschenund jede Woche die Bödenaufs neue gewienertDen Sessel aberhinter dem Flügel hat man beseitigtDennoch kommt er manchmaldes Nachts und komponiert was im StehenAls Vorschrift mit dem Hörrohrzu hören

 Vandaag was Riemenschneider-dag. Tilman Riemenschneider (ong. 1460-1531), was de grootste Middeleeuwse beeldsnijder van Würzburg en wieweet de rest van de wereld. Boven de stad, tussen de wijngaarden, ligt de vesting Marienberg, met daarin het Mainfränkisches Museum, dat de grote collectie heeft van deze laatgotische beeldhouwer (steen en hout). Würzburg - oude bisschopszetel - ligt in Beieren maar is liever ‘Frankisch’. Toch een graadje sjieker.

 In München zag ik al Riemenschneiders Bewening, vanmiddag tientallen andere. Hij is de meester van de naar binnen gekeerde blik. Waarin vrouwen de mannen nog overtreffen.Lange schedels en ja, amandelvormige ogen. Met die wallen, of een aanzet ertoe. Wat ze ook bezielt, die figuren van steen of hout, je herkent hun blik. Dit zijn geen heiligen meer uit een vaststaand pakket, dit zijn mensen, wakker geworden in een wereld die ze tomeloos zwaar valt. Vandaag ook werd me het geheim van Maria’s ‘luistertrompet’ (zie gisteren) aangereikt Wat Riemenschneider op de gevel van de Mariakapel laat zien is het idee van de ‘conceptio per aurem’, zeg de audioconceptie, het zwanger worden via het oor.Zo wordt het Jezuskind moeder Maria als het ware door God ingeblazen. Wonderlijk. Enne, hoe zou dat wel aangevoeld hebben? Niet onprettig, raad ik.ps. De onderste foto werd - als vaak - door glas heen gemaakt.

 Leefde Gerard Reve nog maar, dan kon ik hem vertellen wat ik vanmiddag zag aan het noordportaal van de Mariakapel, hier in Würzburg, waar ik nu ben.Daar is een Verkondiging te zien uit 1420. En niet zomaar een. Er daalt geen duif neer op de aanstaande moeder van Christus, ook valt geen Goddelijke lichtstraal op haar aangezicht. Nee, Riemenschneider heeft haar aanvankelijke ongeloof zichtbaar willen maken.We zien hoe God Maria toefluistert door... Ja het lijkt waarachtig wel een ''koperen luistertrompet'' van het soort waarmee dove mensen vroeger werden toegesproken. Je weet het Gerard, je hebt er zelf over geschreven.Alleen hier is het andersom. Maria is zich van geen doofheid bewust en dus praat Onze Lieve Heer door het mondstuk terwijl zij luistert naar Zijn stem, die uit de hoorn klinkt. Je begrijpt Gerard, dit moest ik je even doorgeven.ps. In een gidsje van de gemeente Würzburg wordt de Verkondiging toegeschreven aan de beeldhouwer Riemenschneider. Maar dat kan bij nader inzien nauwelijks, die werd pas rond 1460 geboren.

 Foto's en teksten over die foto's. Nog weer mooier. Je leest, kijkt en moet mee. Wat de foto's gemeen hebben is, zegt hij: 'Het onmogelijke, het mysterie, iets dat niet kan, een geheim.' En dan: 'Het geheim is meestal au fond het geheim van de dood.' Na de radio-opname (maandag na 21.00 te horen in De Avonden) laat hij me de katapult zien die hij heeft gemaakt van een waterpomptang, elastiek, ijzerdraad en een leren riempje. Het wapen is bedoeld om mee op reigers te schieten die het regelmatig op de vissen (oa. karpertjes) in z'n vijver hebben gemunt. En paar welgemikte steentjes en weg is zo'n reiger, geen verwondingen, echt niet. Rudy had als kind in Indië al een katapult. 'Gek, je verleert het nooit.'Ik mocht hem proberen. Lekkere katapult.