Waarom doet er niet echt toe. Het komt nog uit ook. Slapstick wordt het. Wat is bijvoorbeeld mooier dan een bungalow op palen in een moeras, the middle of nowhere, waar je moet aanbellen.

 Er opent zich een wereld zoals die misschien schuilgaat achter 'afrekening in het criminele circuit' en het gezicht van Holleeder. Gewetenloos en onnozel tegelijk.

 Waarom bleef ik geboeid kijken? Omdat ik toch wil weten wie als laatste het loodje legt? Of omdat ik hoop te doorgronden wat de motieven van de boeven zijn? Maar steeds stortten de theorietjes die ik al kijkend verzin over waarom en wie en wat nu weer ineen. Noem het deconstructie.

 Vaders heb je, kinderen, bazen en ondergeschikten. En het is dinsdag! Een feest van doodlopende sporen en losse eindjes in een decor van wuivend riet waar iedereen gewapend door de modder waadt. En ernstig aanlegt. Tot z'n telefoontje hem weer stoort, want ook boevenkinderen zijn op dinsdag jarig. En boevenautos willen op dinsdag weleens niet starten.

 Na afloop dacht ik aan de rode linten waarmee het gevechtsterrein in het moeras zou worden afgezet. En de minstens zo duffe politiemannen die deze film zouden gaan ontraadselen. Geen beginnen aan. 

 't Is waar, in film en literatuur houdt 't niet over. Daar kom je al snel bij pulp terecht. Maar in de pornoviewing die ik opnam - dinsdag te horen - met Arnon Grunberg en pornoregisseuse Jennifer Lyon Bell gloort hoop. Wel of geen tattoos - Arnon haat ze. De kwaliteit van het hijgen - fake of echt?

 Maar vooral de witte sokken die een porno-amateur draagt - hij houdt tegelijkertijd de camera vast - blijken doorslaggevend voor opwinding of afknapper. Kortom, porno draait bij Arnon en Jennifer om het verhaal. Arnon neemt zich ter plaatse voor een pornoverhaal te schrijven. Het zou 'de witte sokken' kunnen heten.

 Seks, iedereen liegt, en achter leugens schuilen verhalen.

 Het was Rudy Kousbroek die al dertig jaar geleden pleitte voor intelligente pornofilms. Jennifer Lyon Bell ziet licht aan de horizon op sommige kleinschalige filmfestivals. En ik denk aan de schatkamer van de beeldende kunst. Als het werk van surrealisten als Moesman en Melle, of in deze tijd Michael Kirkham of Ina van Zyl nu eens in verhalende films vertaald kon worden? Iets om eens voor te leggen aan Alex van Warmerdam.

 Wat gebeurt hier? Dat is de bij ieder doek weerkerende vraag. Maar er gebeurt niet zozeer iets, er is iets gebeurd en men beraadt zich op 'de ontstane situatie'. Ontsteltenis, verontrusting, op z'n minst ver­bazing. Dat 'men' is een veelheid aan personages die soms groepsgew­ijs, soms op zichzelf, bezig zijn met iets dat ze kennelijk in beslag neemt. Soms kijkt iemand alleen maar toe. Of loopt de ruimte uit.

 Het clair obscur, het theatrale neemt daarvan weer afstand. Titels zijn er niet. Wel verwijzingen naar klassieken als Velasquez en El Greco, Francis Bacon ook. Hier en daar piept Alex Van Warmerdam om de hoek, nog zo'n kampioen van de gespannen broeierigheid. Licht geschilderd, vol in drie streken neergezette, overtuigende houdingen en gezichten.

 Vanaf vanmiddag zijn de schilderijen van Matijs van de Kerkhof (1977) te zien bij Galerie Hofland in de Amsterdamse Bilderdijkstraat. Later meer. 

Eerder de Russen dan Wilders, gezien de Koude Oorlog. 'Of, sterker nog,' zegt Ton, 'het is een tekst die op een veel existentiëler niveau werkt:, onze algemene angst voor het  onbekende.'

Tenslotte belandde hij - toch via Google - bij de oplossing van het raadsel: 'Deuren dicht' was een liedje van 'De Spelbrekers'. Nu kan ik nagaan hoe ik de tekst in de loop der jaren bij mezelf heb veranderd. 

ps. en het 'ze' in 'Van alle kanten komen ze', de titel van de dichtbundel van Alex van Warmerdam lijkt verwant.

De personages leven in een staat van alarm. Zoals een klein jongetje leeft. Altijd op z'n hoede, want de vijand kan overal zomaar opduiken. Zintuigen op scherp. Altijd weten waar je je kunt verstoppen, geen moment je dekking verwaarlozen. Steeds alert op kansen om weg te komen.
In de bundel 'Van alle kanten komen ze' (2006) schemert het door. Neem de laatste strofe van het openingsgedicht: 'Hij is het':

Bedeesd is hij en scherp
niemand weet dat hij er is
zijn hersenen is zijn vriend
morgen staat hij op.

Zijn inzicht in onwrikbare, onontkoombare situaties. Dat moet de kern van dit werk zijn. In Nederland, dat ook, heel erg in Nederland. Waar de druk op de ketel zo groot is dat alleen radeloze drift wat tijdelijke ontspanning kan brengen. En een lach.
Er werd gelachen in Schiedam, door de museummeisjes, de museummevrouwen en -meneren en door mij.
Maar ook de standaardgrap in de standaardsituatie kent z'n benauwenis. Wat onderscheidt Van Warmerdam van Wim Schippers, vroeg ik me af. Ik denk z'n moed. Hij spaart niks en niemand, ook zichzelf niet.

We kwamen er na het werk, met een gezelschap van zo'n 15 personen. Bestellingen opnemen kon deze ober prachtig. Hij deed mompelend of ie alles uit z'n hoofd leerde en zei 'komt voor mekaar.' Zijn terugkeer was altijd weer adembenemend. Onvast daalde hij de trapjes naar het terras af, met op z'n dienblad een lukraak assortiment frisdranken, alcoholica, koffie, ijs en bitterballen. Zelden zat daar iets bij dat ook werkelijk door één van ons besteld was. Dat had je maar te pikken, deze ober maakte hier de dienst uit. Als je er iets van zei was zijn antwoord: 'Maar meneer, U denkt toch niet dat ik dat allemaal kan onthouden.' En met een gebaar naar het blad: 'Hier, dit is toch ook lekker. Wat maakt het nou uit.'Hij had gelijk, we wenden eraan en verdeelden de consumpties zoals het uitkwam. Maar later op de avond nam altijd wel een ander gezelschap op het terras plaats dat het gedrag van de ober niet waardeerde. Je wist dan hoe het verder ging, de baas werd erbij geroepen en de ober werd, luid jammerend, op staande voet ontslagen. Niet erg, een dag later stond ie er weer.In de verte komt nu een rij butlers en dienstmeisjes aangemarcheerd. Dirk Bogarde in 'The servant' voorop, achter hem zie ik Anthony Hopkins in 'The remains of the day'. Dan Jeanne Moreau als kamermeisje.