In juni jl. schreef Wim op z'n weblog: 'Op 14 juni as. is het negentig jaar geleden dat de Atlantische Oceaan voor de eerste keer per vliegtuig werd overgestoken. Dat gebeurde door twee RAF?vliegers: captain John Alcock en navigator Arthur Whitten Brown met een bommenwerper uit de Eerste Wereldoorlog, de Vickers Vimy. Het tweemotorige vliegtuig was in onderdelen in kratten verpakt per schip (ss Glendevon), vergezeld door de vliegers en acht Vickerstechnici naar Newfoundland verstuurd en vloog de 3058 kilometer naar Clifden in Ierland in 19 uur. Alcock en Brown wonnen daarmee de in 1913 door de 'Daily Mail' uitgeloofde prijs van 10.000 pond. Het vliegtuig is bewaard gebleven in het Science Museum in Londen... '.

En hij voegt toe:
'Het vliegtuig (een Levasseur) van de Fransen is overigens nog boven Ierland gezien.'
Zodat de potloodtekeningen van Johan de Wilde van de lege zee bij de rots van Étretat een fractie minder zeggen.

Met verdwijningen nemen de mensen geen genoegen.
Ook al is er geen schijn van kans iemand nog levend aan te treffen, dan nog rust men niet, soms tientallen jaren lang tot er eindelijk een tentje, een wrak op de zeebodem of wat ook is aangetroffen.
De zoektocht naar Nungesser en Coli duurt al 82 jaar. Steeds weer duiken overgeleverde verhalen van dorpsbewoners in Maine of New Foundland op. 
Is dat niet verbazingwekkend en onbegrijpelijk?

Vanwaar dit verhaal? Wat heeft het met geheugen te maken?
Ik denk dat de menselijke geest geen onaffe verhalen kan verdragen. Daarom wordt er in de verhalen die mensen over hun leven vertellen zoveel bij verzonnen of weggelaten.
Een verhaal moet tot een einde gebracht worden.    
Anders wordt het - dit terzijde - wellicht ook te gecompliceerd om te onthouden.

Vertrouw niet te snel op 'oral history'.  

De rijen wastafels zijn er altijd nog.
Er staat op de expositie een soort hamsnijmachine van bij de slager, alleen hier sneden ze er plakjes hersen mee. Niet dat alles niet netjes is schoongemaakt, maar.
 
Ik ben vier keer herkeurd voor militaire dienst tot ik na vijf jaar eindelijk S5 kreeg (stabiliteit) en het briefje 'voorgoed ongeschikt wegens gebreken'.
Dat gebeurde in de Muzenstraat in Den Haag, (telkens 's ochtends om 7.00, eerst doorlichten)
De gangen en trappen en bolle lampen waren daar net als in dit reuzencomplex in Gent.
De dag begon en eindigde bij lamplicht.

Je geheugen, dat heb je niet, dat ben je. Mnemosyne is niet alleen de moeder der muzen maar de vorstin die gaat over alle menselijk leven. Zouden wij een godin aanbidden, dan moest zij het zijn.

En wat als ze je in de steek laat?
Je ziet hier foto’s van de ontheemden. Alzheimer patiënten.
Ik probeer hun blikken te ontraadselen   
Soms zoeken ze nog naar houvast, vaker is hun blik richtingloos geworden. Naar binnen? Naar buiten? Nergens viunden ze meer houvast.
Prikkels komen binnen, via de zintuigen en uit het brein, maar kunnen nergens meer worden geplaatst.
Misschien herkennnen ze vaag hun eigen huis, maar het bijbehorende thuisgevoel is weg.

De tentoonstelling beschrijft een eeuwenlang zoeken naar dat houvast. Hoe werkt het brein? Hoe trainen we het? Hoe blijven we bij ons verstand. 
Deze tentoonstelling gaat over angst. Over de angst weg te raken.
De bezoekers (veel groepen vandaag) lijken gefascineerd.
En ik? Al ik ben niet zo gehecht aan m’n aanwezigheid, dit vooruitzicht, hm. Nu ja, één op de tien mensen krijgt zoiets.
Alois Alzheimer heeft de ziekte in 1906 als eerste beschreven. In Tübingen. En raad eens, Alois stierf op z’n 49ste.

ps. m'n verslagje was in de weekendeditie van de Avonden te horen. Gent had storing, vandaar nu pas de plaatjes 

Het moeten geweldenaars geweest zijn die eerst van alle kanten (wel acht plaatsen) op het kuub hebben ingebeukt. Met wat? Waarschijnlijk toch met de straatsteen die nu midden in de stilte ligt.
Lokt stilte lawaai uit? Sarah van Sonsbeek besloot dat het kuub in zijn huidige vorm zich laat lezen als een partituur.
De vandalen hebben immers hun vernieling vastgelegd in de breukpatronen en breuklijnen.
Zodat musici deze partituur op hun beurt weer zouden kunnen uitvoeren.
In steeds wisselende interpretaties. 
Dat gaat gebeuren tijdens de Open Ateliers van de Rijksacademie.
Sarah schrijft: 'Tijdens de open studios laat ik de hartverscheurend mooie gebroken kubus zien. Elke dag van de open studio’s (het duurt van 25 t/m 29 november) is er een interpretatie van rond 12 minuten, van een musicus of een Gerauschmacher.'

De bekeuring zelf is daarbij een toppunt van Duitse wellevendheid. Drie foto's maar liefst! Van de auto (passagier onzichtbaar gemaakt!), van de chauffeur en van het kenteken.

'Sehr geehrte Fahrzeugführerin/Fahrzeughalterin, sehr geehrter Fahrzeugführer/Fahrzeughalter'.
Wie zo aangesproken wordt moet toch wel die 35 euro overmaken voor de 'festgestellte Geschwindigkeit (nach Toleranzabzug)' van 69 km/h. Want 'innerhalb geschlossene Ortschaften' is maar 50 toegelaten.  
Ik probeer het dus maar weer.
Toch, die van vorig jaar, uit Bitburg, bleef onbetaald.

Vanmiddag ontmoette ik ze in het Leids Universitair Medisch Centrum (achter het station, hoofdgebouw)  bij hun aandeel in de tentoonstelling 'Artificiële Werelden'.
Ik zag hun 'E-volver' (een 'evolutiemaker', dit is het Darwinjaar) een interactieve 'beeld-kweek-machine' die 'digitale beelden ontwikkelt op basis van een kunstmatige genetica'.
Ze ontwikkelden op de computer kunstmatige organismen die precies één pixel groot zijn.
Elk organisme bestaat uit 13 genen, die samen bepalen hoe het organisme zich op het beeldscherm gedraagt.
Maar ook toeschouwers kunnen met touchscreen invloed uitoefenen op de beeldpatronen die op schermen door het hele gebouw heen te zien zijn.
Zo krijg je een mooi samenspel, dat tenslotte altijd weer leidt tot schoonheid. Althans wat mensen mooi vinden.
Je ziet Grand Canyon-achtige vormen, gletschers, oerwouden van bovenaf. Het lijkt of ze getekend zijn door Hercules Seghers.  

Maandagavond is hun uitleg te horen in De Avonden.

Guido Lauwaert besprak hem voor Knack en begon over de Madeleine, het 'gebakje' waarvan de smaak Marcel Proust terug kon brengen naar zijn jeugd.   
Nu was ik in Commercy, nabij Toul, waar de Madeleines nog steeds gemaakt worden, en heb ze daar zowat 'tegen gegeten' zoals m'n moeder het noemde. Elke ochtend bij de koffie een Madeleine, en bij de koffie na het eten wéér. 't Is cake. Kleine eenpersoons cakejes. 
Madeleines zijn heel erg zoet.

Waar de tentoonstelling toe wil bijdragen is het gebruik van het geheugen, de methodes van 'geheugenkunst'.
Het geheugen als het archief waaruit we voortdurend putten.
Hulpmiddelen als de foto.
We zíjn ons geheugen. Mnemosyne is de cheffin der muzen.
Ik hoop komende zaterdag verslag te doen uit Gent.  

Ik kijk nogeens naar de lege stad. Nu naar wat overbleef na de ontruiming van de 'Strijd tussen carnaval en vasten' (1559). 
Wat je ziet lijkt wel een hiernamaals.
Het doet ook denken aan de nog lege grachtengordel van Gerrit Berckheyde.
Maar waarom? Waarom zou je een stad leegmaken?
Volgens Johan Huizinga kon je de Middeleeuwen niet binnengaan. In z'n Herfsttij zei Huizinga dat dat een andere wereld was, ver van de onze. Michel, beeldend kunstenaar en bouwhistoricus is het niet met hem eens. Mensen als wij, zegt hij, waren er toen, en zijn er nu.

’t Is open op vrijdag en zaterdag van 11.00-17.00, Witte de Withstraat 124 in Amsterdam.

Maandagavond na 21.00 is Michel van Dam te horen in De Avonden.

 'In het paradijs voor de vrouw' is volgens The Guardian 'een van de eerste romans over seks & shoppen'. In 2000 waren er 21,7 miljoen exemplaren verkocht, Zola had het warenhuiswezen grondig bestudeerd, klanten en personeel. Het ging in 1880 niet veel anders toe dan in de koopgoten van meer dan honderd jaar later.

 In het Parijs van die jaren werd op grote schaal gesloopt voor de aanleg van de boulevards. Van de middeleeuwse stad bleef bar weinig over. Zo kwam er in de gloednieuwe stad ook ruimte voor de warenhuizen en hun koopgrage publiek. 
 

 In z'n nawoord (juni dit jaar) noteert Veenhof dat bij Zola vrij letterlijke beschreven staat wat ook in Publieke Werken van Thomas Rosenboom voorkomt: de sloop van de kop van het Damrak voor het Victoria Hotel.
Veenhof: 'Je kunt "In het paradijs voor de vrouw" lezen als een dissertatie over het ontstaan van de warenhuizen en de sociale gevolgen daarvan.'
Hier begon het funshoppen. Inclusief de reclame, de prijskaartjes, de opruimingen en de uitgekiende 'routing'.
'Déze markt was geschapen uit het vlees en bloed van de vrouwen.'
En dan aan beide kanten van de toonbank.