In Zijn naam werd de hoogmoed van het Westen afgestraft. Een daad die door Karl-Heinz Stockhausen werd bestempeld als een groot kunstwerk. In Lille is meer Babel te zien dan de torens van Breughel, Valken­borgh of Joos de Momper. In de kelder van het Paleis voor Schone Kunsten staat het Babel van nu.

 Het oude verhaal: een toren die tot in de hemel moest rei­ken, maar niet ver kwam, door spraakverwarring en verstrooi­ing van de overmoedige volke­ren. Babylon werd niet vernietigd, maar brokkelde af, eeuwenlang, steen na steen. Het verhaal van hoogmoed en Gods straf bleef overeind.

 Je kunt er net zo makkelijk een straf voor de globalisering uit halen als een aanmoediging. In de kelder van Lille heeft Babel zich verplaatst heeft naar het rijk van de geest. Videokunstenaars als de Italiaan Marco Brambilla (Civi­lisati­on, 2008) la­ten - net als fotografen hier met hun monta­ges - zien hoe je de hemel van nu bestormt. Niet met stenen maar met gemanipuleerd beeld. Als God daar iets tegen wil doen zou een digitale wereldstoring werkzamer zijn dan een nieuw 9/11.

 Bin Laden was een kunstenaar van de oude stempel.

 Wat is er met het zeer grote gebouw? In Lille zie je de torens van Babel die na die van Breughel ontstonden. Allemaal bedoeld om langs een stijgende rondweg met karren naar de hemel te rijden. Jan Breughel moet zich al op de kop gekrabd hebben. Een Ziggurat die tot in de hemel zou reiken? Maar wat zou dan toch de diameter van de basis moeten worden? Zijn toren kwam niet af, zo min als die van z’n opvolgers - in Lille zijn wel vijf torens te zien - ook al schilderden ze wolkjes om de top.

 Er wordt gebouwd, ook met behulp van takels om stenen te hijsen, maar het idee van een lift - bijvoorbeeld opgetrokken door paarden - kwam bij niemand op. Heeft Leonardo al een lift getekend?

 Als verhaal leek het nog wat, en de spraakverwarring een gerechtvaardigde maatregel om 's mensen ijdelheid af te straffen. Maar wie de schilderijen in Lille bekijkt ziet in een oogopslag het vergeefse van de poging. Laat maar bouwen, hoogmoed straft zichzelf. Daar heb je geen God voor nodig.

 Hoe je een landschap al niet aan het fabuleren krijgt. Zoals Breughel
met zijn toren. Of Bosch met zijn helse groeisels, die nog steeds gedroomd
worden. Ook Breughels toren en de hoer van Babylon reiken tot in het nu. En het
lijkt erop of ze aan de winnende hand zijn als je de spinsels ziet die in Lille
zijn uitgestald. Rem Koolhaas wordt er een kleine jongen bij. Hoger, gedurfder,
uitzinniger. Maar wat er dezer dagen ook verzonnen wordt, de branderige
liederlijkheid in de verzoekingen van de Heilige Antonius zoals je ze net nog
zag van Jeroen Bosch, z’n leerlingen en navolgers, die haalt geen eigentijdse
artiest. Zou het zijn dat zulke hoogtepunten alleen bereikt werden toen de pest
over Europa raasde en elke dag je laatste kon zijn?