De rivier houdt van je.De rivier houdt eindeloos van je.De rivier zal alles van je slikken,een en al blinde liefde zal ze zijn.De rivier houdt van jou zoveelals van ieder ander. In haar armenmag je liggen, schoon zal zijje likken tot het bot.Van wie ze houdt, het laat haar koud. Maar wat je meedroeg al die tijd,het knuffeldier zo zacht zo dwingendmet zijn domme trouwe knoopjesdie oogjes hebben voor niets dan voor jou,het hopeloos met hart en ziel verslingerdwollig wezen dat van jou is, bij geen anderooit nog die versleten warmte vindt -hem moet je achterlaten en verradenals je de lonkende rivier ingaat.

In Praag wordt het eind november 1976 al kort na vieren donker. Lantaarns vormen bij afwezigheid van neonreclame de enige oriëntatiepunten in de naar kleffe, rook geurende duisternis van de oude stad. Je loopt van lantaarn naar lantaarn. Cafés in dit Praag zie je niet, er zijn geen verlichte uithangborden, je hoort ze. Gisteren, 2 november doopte De Bezige Bij nieuwe bundels van twee sinds jaar en dag bevriende dichters Anneke Brassinga (1948) en Louis Lehmann (1920). Twee novemberse bundels: 'Ijsgang' en 'Wat boven kwam'. Lehmann wordt pijnlijk precies in vierregelige gedichtjes als:WAAR VERHAAL De toekomst is dit:dat vlees en botten't bewustzijn afdanken en dan gaan rotten.of:DOODAls ik voor het laatstin slaap zal vallen,hoop ik dat ik netzal denken aan iets anders.Anneke Brassinga ziet een winter komen in de straat waar zij woont, in het koude beton van het Theo van Doesburg-huis in Meudon:Rue Infroit:Winters waar het zoeken is-ik room wat af,een zure plicht: 'melk de dag!'Er is gegeven kiltedat men niet in de bek bijtnoch zoent de tong.Geen rijdier is zich komen buigengeen recht van klauwengang is neergelegd.Maandag as. is ze na 21.00 te horen in De Avonden. In de kou.

 Ik ontving een bij de post verkreukelde reproductie van Lucas Cranach de Oude's 'Melancolie' (1532), die in Colmar in het Unterdenlinden museum thuishoort.Terzijde: toen ik daar in april ging kijken was Cranach niet thuis, uitgeleend aan Berlijn, aan een tentoonstelling over 'Melancholie, Genie & Wahnsinn'.Ik zocht het op. Cranach maakte drie versies van die Melancholie en ze zijn mooi maar onbegrijpelijk. Hoofdzaak is een meisje in een rode jurk dat een punt aan een stok snijdt en de toeschouwer aandachtig aanziet. Om haar heen is het een warboel van symbolen. In de commentaren gaat ook alles overhoop, van de alchemisten tot Luther en Melanchton.

 Ik schreef Anneke op 2 maart: 'Je Colmarse Cranach kwam mooi gekreukeld binnen, echte zwerfpost, waar die allemaal geweest is, je moet maar raden, met haar Orchidée papillon-zegel. De broedende stoksnijdster is zo'n mooie veelheid. Meer in waiting kun je niet zijn. Lieve muiltjes, raadselbal en woeste wolk.' Op 16 maart kwam er brief met toebehoren in een pakje. 'Ook jouw brief maakte een wonderlijke omzwerving en werd onderweg zodanig geschonden (zie bijgaande verpakking) dat het papier een opmerkelijk vlindersilhouet gekregen had en ik veel woorden die waren weggevlogen moest raden.'

 De envelop stuurde ze me terug, in een speciaal excuserend omhulsel van La Poste. Er was een hoek afgeknipt (?) waardoor kennelijk van de inzittende brief (die in vieren gevouwen was) de 4 hoeken verdwenen waren. Waar gaat dit over? Nu weet ik het. Hier zijn de briefspoken van Franz Kafka (uit Briefe an Milena) aan het werk:

 'Es ist ja ein Verkehr mit Gespenstern und zwar nicht mit dem Gespenst des Adressaten, sondern auch mit dem eigenen Gespenst, das sich einem unter der Hand in dem Brief, den man schreibt, entwickelt oder gar in einer Folge von Briefen, wo ein Brief den andern erhärtet und sich auf ihn als Zeugen berufen kann. Wie kam man nur auf den Gedanken, dass Menschen durch Briefe miteinander verkehren können!'