Ida Does, vanmiddag in Amsterdam
Trefossa

Trefossa (2)

Tijdens de Winternachten (17 t/m 20 januari in Den Haag) is de documentaire 'Trefossa, mi a no mi, ik ben niet ik' te zien, van Ida Does en cameraman Paul van den Bos over de Surinaamse dichter Trefossa (1916-1975). Paul Rodenko was in 1957 - in de NRC - al laaiend enthousiast over de in het Sranang (toen heette dat nog 'neger-engels') geschreven poëzie van Trefossa, pseudoniem van de Mulo-onderwijzer Henny de Ziel. En Hans Keller reisde met criciticus Hans Gomperts naar Paramaribo om een gesprek op te nemen met het fenomeen dat in de film - nu 50 jaar later - weer te zien is. Een gesprek over taal en culturele eigenheid. Tussen twee geestige, verstandige mannen.

De film is te zien op zaterdagavond 19 januari, vijftig jaar nadat Trefossa's dichtbundel Trotji uitkwam, 'de oerknal' van de Surinaamse literatuur. Vanmiddag sprak ik Ida Does, die nog worstelt met de slotscène. Maandagavond na 21.00 is ze te horen in de Avonden. Onderstaand (vertaler mij onbekend) gedicht maakte Trefossa na het zien van de zeemeermin. Hij herkende haar meteen:, de Surinaamse watergodin uit zijn jeugd. KOPENHAGEN wat is - hier bij de haven?hee!Watermoeder ben jij ('t) gezetenop (die) steen?Watermoeder ik ken je,werkelijk.Watermoeder,wel - wel...je gouden kam, waaris die?mijn liefje zeg ('t) me dan,mij alleen.Watermoeder je beziet mezo muisstil...m'm, ik weet waar die is:Suriname!

Tags: 
de plechtigheid bij het monument in Paramaribo in 2005 (foto Noraly Beyer)
Henny en Hulda de Ziel

Trefossa (1)

Er komt een filmportret van de in Nederland nog steeds tamelijk onbekende Surinaamse dichter Trefossa (pseudoniem van Henri de Ziel, 1916-1975). Precies 50 jaar geleden verscheen zijn enige dichtbundel 'Trotji' ('Voorzang'), geschreven in het Sranantongo. En in november as. gaat 'Trefossa, dichter van Suriname' van Ida Does en Paul van den Bos in première.

Trefossa heeft ook werk van oa. Guido Gezelle, Revius, Verwey en Willem Kloos in het Sranan vertaald. In de film komen mensen aan het woord die hem gekend hebben, nu in de tachtig of negentig.De woorden van Henri ('Henny') de Ziel rollen nog dagelijks over de lippen van duizenden Surinaamse schoolkinderen als ze 's ochtends op school het Surinaamse volksklied zingen. Hij maakte zich sterk voor het Sranan. Ook in Nederland zijn inmiddels woorden te horen als bakra, switi, brasa, duku, wagi. pata, smatje, fawaka, dyuka. Begin jaren 70 werd hij met hartklachten opgenomen in het Academisch Ziekenhuis in Leiden. In herstellingsoord Zonneduin in Haarlem ontmoette hij daarna zijn latere vrouw, de Zwitserse Hulda Walser. In februari 1975 stierf hij in Haarlem, waar hij tot 2005 begraven heeft gelegen. Op 21 november 2005 werd in Paramaribo een monument voor Trefossa onthuld aan de Sophie Redmondstraat. President Venetiaan reciteerde in het Sranan een aantal van Trefossa's gedichten en zegende de grond van een monument met de urnen van De Ziel en zijn vrouw. Hier een sonnet, in - altijd gebrekkige - vertaling:rust verstoor mijn denken niet op dit momenten roep mij niet om waar dan ook te kijkenvandaag drijft mijn hart mij te gaantot aan een stille kreek, ver weg.zeg niet dat ik alleen maar weg wil lopenomdat ik bang zou zijn voor strijd en pijnmaar het rumoer van mensen dringt zo om mij heen,wat moet ik doen? mijn bloed wil ademendaar, aan de kreek, zal ik een droomland zienwaar alles zoeter is dan hieren schrikverhalen mij niet verontrusten.als ik teruggekeerd ben, zal ik misschieneen beetje beter mens geworden zijndie weet te lachen, slaag weet te verdragen.

Tags: 

Cricket (2)

Weer cricket. 'Marlon Samuels is your man!' seint Ida Does, die op Aruba woonde en minstens zo pro West Indies is als Arjen Duinker. En ze stuurt het wedstrijdverslag, waaruit deze regels:

'De cricketploeg van de West Indies is het wereldkampioenschap gisteren begonnen met een overwinning op Pakistan. Marlon Samuels was de grote man met 63 runs. Aanvoerder Brian Lara voerde in het partnership met Samuels de score op tot 168. Namens de West Indies nam man-of-the-match Dwayne Smith, die aan slag 32 punten bijdroeg, drie wickets voor 36 runs in tien overs. Ook Dwayne Bravo bowlde goed: 3?42 (9).'Wel wennen, dit. Weg zijn de white flannel trousers, weg de onderkoelde Britishness.Blijven kijken naar de late samenvattingen op de BBC. Sky heeft hele wedstrijden, maar ik geen schotel.

Pagina's