In het Mauritshuis werd mijn orde ook eens verstoord door het verhangen van het aan Hans Holbein toegeschreven portret van - volgens mij - diens vrouw, dat net tegenover het torentje van Rutte hing.

 Wie denkt dat je een schilderij zomaar kunt loshalen uit zijn vertrouwde omgeving begrijpt niet wat oude schilders en hun opdrachtgevers wel wisten. Er werden schilderijen besteld voor zeer bepaalde plaatsen in hun paleizen, waar het licht zo en zo viel.

 Het nieuwe Kunstschrift is een Rembrandtnummer, in ruimste zin. Tjebbe Beekman wandelt door het depot - wat al een grote ordeverstoring is - van het Haags Gemeentemuseum. Hij mag bedenken wat zijn favorieten zijn, maar raakt - geen wonder - de draad kwijt.

 Het binnenomslag van Kunstschrift geeft te denken. Links een foto van Brigitte Bardot aan het strand, die zicht baar instructies van een fotograaf opvolgt en poseert. En rechts Rembrandts badende vrouw, die omlaag kijkt naar haar spiegeling in het water. Beiden tillen met twee handen hun rok op. Bardot om haar been te laten zien, Rembrandt is geboeid door hoe de vrouw naar haar spiegelbeeld in het water kijkt.

 Toch naar het nieuwe behang in het Mauritshuis wezen kijken. Beneden blauw met het Biedermeier motiefje, beetje te fors. Boven het zelfde maar dan groen, ongeveer zoals het bankstel van mijn grootouders in het Statenwartier. Dat vrij felle groen moet nog een beetje slijten. Nu zit dat het groen in veel van de schilderijen dwars. Groen tegen groen slaat dood, terwijl het blauw juist mooi verzinkt.

 In het trappenhuis is nog wat rood, ook de gordijnen hebben dat, net als die van mijn grootmoeder, die ze nooit verving: ‘’t is de moeite niet meer’. Dat moet ook nog wat slijten.

 Woninginrichting. Het Mauritshuis is en blijft bovenal een huis. Tussen de schilderijen hangen de ramen, met elk hun eigen uitzicht. Bezoekers gaan er vaak voor staan om de vijver en de Vijverberg te bekijken. Ongetemperd buitenlicht.

 De extra kunstbelichting is nu beter, schept rond elk doek een eigen kring.

 Het was gezellig druk, maar niet té. Alsof je bij oude kennissen op visite ging. De nieuwe foyer en ontvangst zijn traag en on-Amsterdams prettig. Alleen, naar een tweede favoriet, de brieflezeres met hondje in haar eindeloze perspectivische doorkijk van neef Samuel van Hoogstraten die boven in de overloop hing zocht ik vergeefs. Ze is verdwenen. Ik ga informeren.

 De heel complete catalogus laat hem uitvoerig aan het woord. Zo leer je dat hij zijn figuren nooit naar de natuur schildert, het zijn bedachte personages in voorstellingen van een poppenspeler. Vaak voor de helft, spiegelend in een tafelblad, half gekleed, op de rug gezien. Ze hebben immers geen ziel. Of kregen - aan de lijmnaad in The false head (2013) duidelijk zichtbaar - een ander hoofd opgezet. Dat idee kwam van de Barbiepop van zijn dochter, waarvan het hoofd ook los kon. Het enige echte naakt in Brussel draagt een stuk kaas in haar hand. Pas als hij heel oud en goed genoeg is zal hij naakten durven schilderen, zegt hij.

 Theater brengt verkleden mee, maskerades zoals de raadselachtige androgyne figuur in jurk met het zwartgeschminkte hoofd op het affiche. Of de beschilderde rode en groene harlekijn-hand. Geen sekse, geen gezicht.

 As sweet as it gets verraadt de pogingen tot zelfbegoocheling van een klein jongetje. Hoever kom je in een voorstelling voor jou alleen? Wie zou je begrijpen? Zou hij daarom zo lang gewacht hebben - tot na zijn dertigste - met schilderen?

 Ik moet weer terug naar Brussel. Er valt nog zoveel te doorgronden.

 'The journey (true colours)' uit 2002 toont een reis naar een merkwaardig huis in een vreemd land. Een man op de rug gezien zit op een stoel, het huis in maquette recht voor zijn neus, denk je. Maar wie zijn die minuscule figuurtjes rond het huis? Zou het misschien omgekeerd zijn en werden man en stoel door de schilder naar die verre streek gebracht?

 Om haar schouders draagt ze een krap zwart jakje, gevoerd met bont en grote borsten, gehuld in strak, maar hooggesloten wit mousseline. Haar gezicht is poezelig blank, ze heeft lichtbruine, bijna gele ogen die een ietsje loensen naar binnen. Maar hoewel haar blik naar binnen is gericht geeft ze de toeschouwer de illusie dat hij haar zou kunnen wekken, als Doornroosje. Dat ze dromerig zou opkijken als hij het goede woord maar zei. Haar haren, en ook de hals zijn bedekt met een dubbelgeslagen hoofddoek, die alleen over haar voorhoofd - heel geraffineerd - niet dubbel valt maar enkel, en doorschijnend is als een sluier.

 Van de jonge vrouw uit 1517 is beweerd dat zij Elsbeth Binzenstock geb. Schmid zou zijn, de jonge weduwe met wie Hans Holbein kort daarna (1519 of 1520) zou trouwen en die vier kinderen van hem kreeg. Kort daarna werd hij hofschilder aan het Engelse hof. Elsbeth is ook bekend van een portret, dat hij in 1528 van haar en de kinderen maakte voor hij weer vertrok naar Engeland. Holbein is tussen de twee portretten bijna steeds buitenslands geweest (in Engeland had hij buitenechtelijke kinderen), Elsbeth bleef in Bazel. Zij? De vorm van wangen, neus en mond komt overeen. De kleur van de ogen is groener. Maar toch, haar blik keert zich op de zelfde manier naar binnen. Godweet wat zich daar in elf jaar heeft afgespeeld. Ik twijfel niet, ze is het.