Een Room without a view. Ongebruikelijk. Balkons in de schilderkunst, van Manet tot Caillebotte, buiten juist het balkon ten volle uit. Je ziet personages halverwege binnen en buiten, hoog boven de straten, genietend van een uitzicht. Maar dit is niet Parijs, het huis staat ergens buiten Kopenhagen.
In het werk van Vilhelm Hammershoi (1864-1916) draait veel om vrijwel lege withouten huizen, die je de rug toekeren, net als de figuren in zijn interieurs, die, als toevallig, bladerend in een boek, met neergeslagen blik of op de rug gezien worden aangetroffen. Vaak schilderde hij zijn vrouw in de nek gezien. Michael Borremans moet dat hebben opgepikt..
De deur staat aan, maar op het balkon lijkt het nog wat te fris. De kamer met balkon heeft als ondertitel het spreeuwennest - naam van het huis - maar wat die spreeuwen zien komen we niet te weten. Van wat buiten is zie je niets.
Hammershoi schilderde een huis, ook wit, met een binnenplaats rond vele ramen die uitgeven op andere ramen, je ziet er niets dan huis. Wanneer zoveel niet getoond wordt raakt de toeschouwer bevangen door benauwenis, beklemming.
De kamer met balkon uit 1911 die Boijmans aankocht is de eerste aankoop van een Hammershoi in Nederland. Trots wordt hij door Boijmans omgeven met een zaaltje met vensterkunst uit alle tijden, oa. David Claerbout en Gerhard Richter. En ook een grotere zaal die vrij associërend gevuld is met vooral schilderkunst die verband houdt met verstilling. Van Willem Witsen tot Vuillard, van Hans Arp tot Odilon Redon.
Dat kan geen kwaad, al is het verband verwijderd. Het museum in je hoofd wordt erdoor verrijkt.
Hammershoi is hier nog zo onbekend. Al brachten het Orsay en Guggenheim al grote overzichten.
ps. Met dank aan Mieke voor het oplossen van het ramenraadsel.
RSS