Halsbandje (2)

Veel reacties op het 'poezenbandje'.  Ligt de oorsprong in de Rococo (ca. 1715-789)? Maar daar is het meer een ingewikkelde halsdoek. Lucas Cranach schilderde veel gouden halsbandjes in de 16de eeuw.

De band van zijde, kant of fluweel is van later. Maar wanneer?
Omschrijving en vorm verschillen per taal. Zo zit de Engelse 'choker' (verstikker) uit de Victoriaanse tijd strak om de nek, met vaak een medaillon of edelsteen eraan. De choker maakte een come-back in de jaren '20.
Het Franse 'collier de chien' is vaak eerder een polsbandje. Wat terugwijst naar de Rococo toen dames hun parelkettingen om de pols gingen dragen. Ach!
En de Duitse Kropfband-Schmuck komt uit de Beierse klederdrachten en hoort bij de dirndl-jurk.

Na de Tweede Wereldoorlog was het halsbandje weg. Maar rond 1970 kwam het nog even terug, soms zelfs met een 'peacesign'. 
Daarna verdween het weer. Hebben feministen het 'choking' idee - symbool van onderworpenheid - afgekeurd?
Maar nee helemaal weg is het niet. Het poezenbandje overleeft op gothic-feesten, waar het de vampier de weg naar de blanke nek wijst. 
Daar is ook het omgekeerde te zien: met spijkers belegde leren nekbandjes, attributen van grote strijdbaarheid.

 

Halsbandje (1)

 Wat is er toch met het halsbandje gebeurd dat sommige vrouwen soms droegen? Veel tegenstrijdigs ontmoet ik op m'n zoektocht naar naam en herkomst van het 'poezenbandje', zoals mijn Antwerpse tante het bandje noemt dat haar elegante, maar degelijke grootmoeder op een foto draagt: vrij smal, met 'n ringetje eraan.

 Fluweel vaak.
'Glenn Close draagt ze in Liaisons dangereuses en Renée Soutendijk in Van de koele meren des doods,' fluistert Niki B. me in. 'Ze zijn mode sinds Louis XV.'
Mode?
Het bandje kent een raadselachtige reputatie.
Emily Dickinson was toch 'n degelijk meisje, de cocotte Olympia van Edouard Manet het tegendeel. Allebei droegen ze het. En geloof me, in deze dagen krijg je geen vrouw meer zo gek het te dragen.

 Ik weet, kleren kunnen meer betekenissen hebben. Denk aan de 15 denier zwarte kousen die bij begrafenissen worden gedragen maar ook op feesten.
Het poezenbandje moet ten prooi gevallen zijn aan een betekenisverschuiving die het over de rand van het betamelijke heeft geduwd.
Het is verdwenen.
Onbegrijpelijk.