Donkere kamers in Gent (1)

 Weer heeft het Museum Dr. Guislain een tentoonstelling waarin kunst en geneeskunde elkaar vinden. ‘Over melancholie en depressie’ laat schilderijen, foto’s en beelden uit vele eeuwen zien van wat de samenstellers noemen ‘de zwakke plek in de liefde’.

 Als de depressie komt, valt je zelf uiteen en zal uiteindelijk je vermogen om liefde te geven of te ontvangen worden wegenomen.’  Aldus Andrew Solomon, die een persoonlijke geschiedenis van depressie schreef onder de titel ‘Demonen van de middag’.

 Of om een vriend aan te halen ‘je voelt niets meer, het is de ijshel’. Wat nog eens iets anders is dan het gangbare ‘je niet goed voelen’, dat gewoonlijk met het woord depressie wordt aangeduid. Die mensen immers beroemen zich erop juist heel veel te voelen.

 ‘Melancholia’ bestaat als begrip sinds de oudheid. Dürer en Cranach schilderden de expressie ervan. Droefenis en inactiviteit is de omschrijving die je al bij Plato en Aristoteles vindt. En ook zij zagen al het verband van zwartgalligheid met kunst. Nog pas gebruikte Erik Lindner Acedia, de oude benaming, als titel voor een bundel.

 Wat me hier in Gent treft is de ongrijpbaarheid ervan. Melancholie is niet het gevolg van een enkele droeve gebeurtenis, maar een magneet. De melancholie trekt alle droefenis die de lijder in zijn leven meemaakte naar zich toe. En er is geen kruid tegen gewassen. Later meer.    

Nerveuze vrouwen (2)

 Het ergste wat je sommige zenuwpatiënten kunt aandoen is rust. Dat leer ik uit het boek bij de tentoonstelling in Dr.Guislain in Gent.

 Een slachtoffer van rust werd de schrijfster Virginia Woolf. In 1897 schreef ze tijdens zo'n voorgeschreven rust: 'Dit dagboek wordt alsmaar langer, maar de dood zou korter en minder pijnlijk zijn.' Haar echtgenoot Leonard bleef geloven in rustkuren. Bij tekenen van een naderende crisis paste hij 'drastische maatregelen' toe: naar bed, volledige rust, veel eten en melk drinken. Tussen 1910 en 1915 deed ze vier van die kuren, verbleef wekenlang in een geluidsarme en verduisterde kamer.

 Ze verzette zich tegen de rust door 'uit het niets zintuiglijke indrukken en bijbehorende werelden op te roepen en als in een roes te schrijven.' Ze had last van stemmen in haar hoofd en visioenen: '...het zonlicht trillend als goudwater op de muur. Ik heb hier de stemmen van de dood gehoord.' 

 Een paar dagen voor haar zelfmoord smeekte ze haar arts nog 'Beloof me dat je me geen rustkuur zult voorschrijven...'.

 

Tags: