I.M. Carel van Eeden

 De schilder Carel van Eeden - niet te verwarren met naamgenoot Marcel - is opeens gestorven, zo bericht zijn dochter Lucia me. Ik kende hem sinds hij deelnam aan de tentoonstelling over het jeugdsentiment van de jaren '50, in 1970 in een oude school in de Egelantiersstraat in de Jordaan.

 Carel was een Hagenaar, woonde in z'n jeugd in de Sneeuwbalstraat, aan de rand van de woestenij van het Sperrgebiet, de kaalgeslagen puinzooi waar de huizen van allevier mijn grootouders stonden, dat hij later vele malen tekende. Bunkers waren een specialiteit. Ook met de bloemen en planten die daar later op groeiden. Samen met tramfantasieën.

 De laatste tijd schreef hij z'n katholieke jeugd op, ik kreeg hem in afleveringen.

 Ik maakte een filmpje, in 1970 van de tentoonstelling in het lege schoolgebouw, waar jeugdattributen uit de jaren '50 stonden uitgestald. Daarop zie je Carel zitten kleumen naast een reuzenformaat potkachel die niet brandde temidden van zijn aquarellen.

 Ik ken geen andere kunstenaar die het Sperrgebiet, de met versperringen bezaaide strook afgebroken Den Haag tussen Kijkduin en Scheveningen zo pijnlijk melancholiek in beeld heeft gebracht. Een tentoonstelling dan nu eindelijk?

Tags: 

Betonbloemen

 In Off the map heeft de Engelse geleerde Alastair Bonnet stukjes bijeengebracht over mysterieuze plekken op de landkaarten van de wereld. Niemandslandjes, met vreemd getrokken grenzen.

 Zoals Baarle-Nassau en Baarle-Hertog maar ook rond het verboden stadje Pripyat bij Tsjernobyl. Oekraïne, in 1986, toen nog Russisch. En beschrijft de kernramp en 'De keerzijde van de fantasie dat op een dag de natuur zal terugkeren en het vijandige beton zal bedekken met bloemen.'

 Was het maar waar. We kunnen de aarde ziek maken, en ook deze droom verzieken. De zweefmolen van de kermis van Pripyat roest weg temidden van opschietende vegetatie. Een Sovjet-modelstad was het, gebouwd in 1970, voor bewoners van gemiddeld 26 jaar. Zondagse optochten van kinderwagens.

 Niet alle planten overleefden de straling, al wonen er nu talloze vogels in de betonnen 'sarcofaag' waarmee de reactor werd overkoepeld.

 De natuur maakt antistoffen, bij beetjes. Maar mutaties zijn er nog steeds veel bij plant en dier.

 Meteen dacht ik aan het nieuwste werk van Haagse vriend Carel van Eeden (geen familie) die van jongsaf het Haagse Sperrgebiet van de Atlantikwall tekende. Hij woonde ernaast. En de laatste jaren, wat blijkt? Op het beton hebben zich intussen vele bloemrijke plantensoorten gevestigd. Die Carel nu tekent.