Blik
vrijdag 19 januari 2007 - 21:40
Twee weken terug was ik in het curieuze museum van de Brusselse deelgemeente Elsene (Ixelles). Een voormalig slachthuis in een zijstraat van een zijstraat van de Avenue Louise (Jean van Volsemstraat 71).Vreemde verzameling in die stille zijstraat. Veel Belgen van rond 1900, een Rik Wouters beeld van zijn extatisch springende Nel ('Het zotte geweld'), een mooi strandtafereel van Edgard Tytgat, Delvaux, Magritte. Een zeldzame collectie affiches van begin vorige eeuw. Maar ook zomaar een Picabia, een Picasso of een Signac. Ook oudere dingen waaronder een vrouwenportret van de Nederlander Jan Albertsz Rotius (1624-1666).
Opeens die vrouw met haar moderne, grote mond, zinnelijke lippen. Lelijk voor toen, vermoed ik. Grappige scheve ogen kijken de toeschouwer taxerend aan. Een blik waar ironie in lijkt te zitten. Wie is zij?Het antwoord kreeg ik tot m'n verbazing een dag later in het Antwerpse Museum Mayer van den Bergh. Verdomd ze was het. Ze draagt zelfs dezelfde kanten kraag, de zelfde broche: 'Meynder Sonck met vrouw en kinderen' staat er. Vijf dochters maar liefst, die nogal op haar lijken (oogjes, monden).
Ze kwam uit Hoorn, haar echtgenoot was in zaken, scheepvaart vermoedelijk. Merk op hoezeer zij - niet haar man - de centrale figuur in het portret is. En zie, onder het strenge zwarte jak gaat een flamboyant groen met gouden gewaad schuil. Enigszins wijdbeens zit ze. Een rijzige gestalte laat zich raden. Verder voorlopig niets bekend. De Antwerpse kunsthistoricus Hans Nieuwdorp noemt dit familieportret 'star en levenloos'. Ik denk dat het Hollands is. Geen opgelegde expressie. Een formeel portret, zoals familiefoto's nog gemaakt worden.
Maar dan. Elk van de geportretteerden draagt een verhaal met zich. Verhoudt zich zwijgend tot het gezin. Zo reist hun blik verder in de wereld.PS. Ik maakte - clandestien - de foto's, vandaar de donkere plekken.
PS2. De advocaat Meijndert Sonck (1626-1675) werd geboren en stierf te Hoorn, waar hij onder meer vijf maal burgemeester was.Nu de naam van zijn vrouw nog.
RSS