Meermin (1)

 Was Hans Christian Andersen de eerste die de eeuwenoude ver­halen over zeemeerminnen ten einde dacht? Een Zee vol Meerminnen heet de tentoonstelling in het Haar­lemse Teylers waar ik – onder veel meer - het antwoord hoop te zien. Wat er achter dit - ook al door Disney verzoet­elijkte - sprookje schuilgaat is pijn.

 De zeemeermin is bij Andersen eens niet de verleidster zoals de Sirenen in de Odyssee, die immers ook zeemeerminnen waren. Of zongen ze zo mooi omdat ze pijn hadden?

 Als voorleeskind al voelde ik de pijn van de zeevrouw die een zeevarende prins van de verdrinkingsdood redt, op hem ver­liefd raakt en haar staart bij de zeeheks – tegen inlevering van haar tong - verruilt voor benen. Al wist ik toen nog niet dat ze dat deed om ze te kunnen spreiden voor de prins.

 Zonder haar staart 'liep ze op messen', las mijn moeder voor. Nooit vergeten. Maar nee, weet ik nu, de messen lagen niet onder haar voet­zolen, de pijn was gruwelijker. Andersen, de sadist, liet het hier niet bij. Zijn zeemeermin werd wel een vrouw, maar zingen of praten kon ze niet meer. Waar­door de prins ver­veeld raakt, haar afdankt en met een ander trouwt.

 Nooit gehoord dat de Deense vrouwenbeweging bezwaar maakte tegen haar beeldje in de haven van Kopenhagen. Benieuwd hoe ze er in Teylers vanaf komt.