Vanaf 27 november wordt in het museum De Pont in Tilburg dagelijks een film van Tacita Dean vertoond over Michael Hamburger (1924-2007), die ik ken als een monumentale figuur uit 'De ringen van Saturnus', de Engelse pelgrimstocht van W.G.Sebald.
Waarom ik zo nieuwsgierig ben naar die film?
De foto's die Sebald maakte van het huisje van zijn Duitse dichtersvriend zijn onvergetelijk, net als de weergave van hun conversatie en de citaten uit wat Hamburger schreef over zijn vooroorlogse Berlijnse jeugd .
Twee Duitse schrijvers, Ausgewanderte in Suffolk. Sebald is net verdwaald op de hei. Dan komt hij eindelijk bij z'n vriend terecht.
En tja, waarom schrijven?
Uit gewoonte? Geldingsdrang? Omdat je niks anders geleerd hebt? Hamburger weet het niet. 'Net zo min als je weet of je er verstandiger van wordt of juist gekker.'
Misschien, denkt hij, verlies je het overzicht, terwijl je, naarmate je voortbouwt aan je werk, ertoe neigt de toenemende ingewikkeldheid van wat je verzint te verwarren met een voortschrijdend inzicht. Terwijl je tegelijk al vermoedt dat je de onweegbaarheden die je leven bepalen nooit zult begrijpen.
Bij hem voelt Sebald zich thuis.
Sterker nog: 'Meteen bij het eerste bezoek aan Michael kreeg ik de indruk dat ik daar woonde, of ooit had gewoond, in zijn huis. En dat wel in alles net als hij...'.