Bevrijding

 Van mijn moeder kreeg ik voor ze stierf 'De slag om Zutfen', een vaaloranje boekje, waarin de inname van de stad door de Canadezen beschreven werd, eind maart, begin april 1945. Ik was toen anderhalf jaar oud en kan me niets herinneren. Achterin vond ik een handgeschreven briefje van haar met aanvullingen. Mijn vader, haar man, noemde ze toen al (drie jaar na hun huwelijk) steevast 'papa':

 'De laatste maand voor de bevrijding hadden wij de bedden al in de kelder gezet plus het kinderbedje van Wim. We moesten er nl. elke nacht toch heen. We hadden een gat naar de buurkelder gehakt om bij eventuele instorting nog een andere vluchtmogelijkheid te hebben. Onder de voordeur zat alleen een smalle spleet voor lucht met ijzertraliewerk zonder glas. In de laatste nacht kwamen daar nog Derk, Plona met twee kinderen bij (hun huis was afgebrand).

 Toen we definitief in de kelder vluchtten stonden de kopjes nog op tafel. Na de bevrijding waren alle ruiten uit het huis kapot, het halve dak weggeschoten door een granaat (scherf in de secretaire) maar de kopjes waren heel. In de buurkelder zaten Opa en Oma de Graaf en Papa gaf militaire tekst en uitleg van wat er gebeurde - eerst de granaten dan de tanks - tenslotte de soldaten met het geweer in de aanslag. Papa was de enige die af en toe naar boven ging om door de kelderdeur te gluren. Toen alles stil werd ging iedereen naar boven behalve Derk en ik die allebei op een bed lagen, hij met een maagbloeding. Tenslotte zijn we ook eruit gekropen en begonnen puin te ruimen. Derk en Plona hadden niets meer, behalve wat ze aanhadden. Wij waren er nog goed afgekomen.

 Op de zolder was alles vernield maar dat waren allemaal spullen van anderen. Wij hadden veel onder de grond gestopt.Papa heeft het dak gerepareerd met een tuinschutting - de ramen met oude planken dichtgetimmerd (uitgespaarde ruiten van portretlijsten). In de voorruit hebben we de keukendeurtjes van de glazenkast getimmerd. Stond best leuk.Later werden alle ramen met doorzichtig plastic afgedekt, dat heeft nog een jaar zo gezeten. Glas kwam heel laat. De mortieren stonden in de achtertuin om de binnenstad te beschieten - de Canadezen dronken bij ons hun meegebrachte koffie en chocola ! Papa had z'n eerste echte sigaretten !'

Tags: