Morgen, zondag 4 juni is het misschien een idee naar Hoek van Holland te gaan, naar het Atlantikwall museum dat niet zo vaak, en alleen op zondagen open is. Vanaf elf uur.
Het museum zit in een gasdichte bunker van het type 625B. Er hebben daar zes soldaten gewoond, drie bedden boven elkaar. De collectie vertelt vooral hun leven. Er is een vitrine met inktpotten. Wat doet een soldaat in een bunker? Vraag het Gerard Reve. Hij schrijft brieven aan zijn moeder, met een kroontjespen, die hij steeds in z'n inktpotje doopt, want de balpen is er nog niet, op Feldpostpapier. Hij plakt er postzegels met hakenkruizen op. Wat doet de soldaat verder? Hij rookt. Zijn asbakken en pakjes sigaretten liggen er ook. Anders dan de mensen denken bestaat oorlog vooral uit dreiging. Oud oorlogstuig?
Ik stelde me de Atlantik Wall voor als nieuw. Zo functioneert dus een hypermoderne oorlogsmachine. Wanneer breekt de hel los? Alles wacht op het sein, nog steeds. Wat overblijft zijn veldtelefoons, handgranaten, roest, bakeliet, papier en tabak.