Waar is Frans Masereel?

 Met 25 tekeningen van een miljoen Parijzenaars op de vlucht voor het Duitse leger in juni 1940. Masereel vluchtte zelf naar Genève en stortte zich in het vluchtelingenwerk, het doorsturen en vertalen van brieven via het Rode Kruis. Op weg daarheen maakte hij schetsen. Saris citeert hem: '...in de greppels, achter muren van platgebrande boerderijen tussen lijken van mensen en kadavers van dieren. Vanaf de dag dat ik in een stadje papier en Oost-Indische inkt had gevonden - een penseel had ik zelf op zak - begon ik grotere tekeningen op papier te zetten van wat ik gezien, gehoord, gevoeld en gedacht had, en zonder artistieke pretenties althans een directe algemene indruk van die vervl­oekte tijd te geven.'

 En nu de sprong.

 Niet ver hiervandaan, in Syrië, het Midden-Oosten, hebben zich de laatste jaren heel vergelijkbare tonelen afgespeeld. Maar daar geen Frans Masereel. Vluchtelingen werden met tegenzin mondjesmaat toegelaten. De natuurkundige Frans Saris beschrijft hoe het militarisme terugkeerde en het pacifisme verdween.