Kimonomeisje

 En nu dan. In het Rijks, zijn dertien kimonomeisjes bijeen. Tezamen een raadsel van toewijding aan, ja wat? Over de relatie tussen de schilder en het in het begin pas zestienjarige model Geesje Kwak is weinig meer bekend dan dat ze kort na de serie, in 1895 emigreerde naar Zuid-Afrika en daar in 1899 aan tuberculose stierf. Breitner werkte aan de serie door met de schetsen en foto's die hij van haar had.

 Beelden van een mager meisje met bleke, sprekende ogen, dat schuilgaat in wolken prachtige stof. Tegen Oosterse achtergronden met veel kamerscherm.

 Welke opdrachten gaf hij haar? Begreep ze uit zichzelf wat hij wilde? Maar wat wilde hij, wat zag hij in haar?

 Aan zelfvertrouwen mankeert het haar niet. Als een geschoolde mod­er­ne filmactrice geeft ze houding en gezicht aan de stemming van de schilder. Zodat je denkt aan Antonioni en Monica Vitti. Alsof de schilder en zij een geheim delen.

 Ze begreep hem zonder woorden, dat moet wel. De kunst van het poseren. Haar blik en lichaam drukten zijn stemmingen uit. Ze kijkt de toeschouwer maar een keer in het gezicht, verder hooguit vanuit de spiegel. Meestal dagdroomt ze.

 En daarna, zo staat secuur te lezen in de catalogus, begon het werk, dat resulteerde in wat eruit ziet als spontaan geschilderde momenten. Terwijl er juist zo vele schetsen en foto's aan vooral gingen.

 Breitner wist wat hij wilde. Geesje wist wat Breitner wilde. Wat dat was wist alleen het oog.