Keisnijden

 Het begon met de gedachte dat krankzinnigheid werd veroorzaakt doordat een insect tijdens de slaap door de neus in de hersenen kwam en daar veranderde in een kei. Zoals paarden dol werden als een horzel in hun oor kroop.

 De kei moest eruit. Op het schilderij van Jan Sanders van Hemessen (ca. 1540) zie je de uitgeboorde keien links boven op een rij hangen.

 Schedeltrepanatie blijkt van vele tijden. Bart Huges dacht in 1965 zo een 'derde oog' te verwerven - oa. op aanmoediging van Simon Vinkenoog - geïnspireerd door verhalen over Afrikaanse stammen.

 Het mooist is het verhaal Scarabaeus cogitans dat Maarten Biesheuvel in 1986 op de radio voorlas, over de broer van hersenchirurg Guido Bostoen, die krankzinnig was geworden.

 "Hij kon soms in de wachtkamer, waar ook andere gekken zaten, minuten achter elkaar spreken, maar wat hij precies bedoelde wist je nooit: 'Grijp de rechterhand van de Christus Jezus! een nul! De ijskappen smelten, stop de zeehond! Waarom hebben kippen geen gebitje?'

 En verderop: 'Zijn moeder kwam op een keer binnenstappen en hij sprak: 'U bent mijn moeder niet meer, dag mevrouw.' Nooit heeft hij meer een woord tegen haar gezegd. Dat kwam allemaal door de  Scarabaeus cogitans, een beestje dat zich nestelt tussen de hersenpan en het hersenvlies. De enige remedie tegen deze gevaarlijke parasiet is een welgemikte klap met een speciale scarabaeus‑cogitans‑hamer."

 In de ijzertijd werd vermoedelijk al gedacht dat krankzinnigheid werd veroorzaakt door een kwade geest. En dat die door het boren van een gat het hoofd weer kon verlaten.