How German is it? (2)

 'Wohin wir uns wenden im Gewitter der Rosen, ist die Nacht mit Dornen erhellt' heet het wandvullende (vier bij acht meter) schilderij van Anselm Kiefer uit 1998. Verf, prikkeldraad en gedroogde planten op doek.

 Waarheen je je ook keert in het onweer van de rozen, licht de nacht met doornen op. Het pièce de resistance in Boijmans zegt meteen onontkoombaar waar het om draait in de naoorlogse Duitse schilderkunst. Althans tot voor kort. 

 Er is een kentering. De verwerking van de oorlog, de Bewäl­tigung, inclusief de DDR en de grimmige tijden van de Rote Armee Frac­tion maakt plaats voor lichtere tonen, zelfs grapjes en ver­halen. Stripfiguren zoals de Donald Ducks van Markus Lüpertz en hier Walter Dahn, die met z'n 'Dial­og' (1981) de Duitse dis­cussiedrift hekelt, de tong van een orakelende debater krijgt oogjes en kijkt de spreker ver­bijsterd aan.

 De ouderen, meest in of voor de oorlog geboren, zijn en blij­ven ernstig. Hoe zouden ze anders? Begrijpelijk/onbegrij­pelijk de sym­boliek van Penck, de onderstebovens van Baselitz. Gek, Joseph Beuys, die er als eerste doorheen brak, ontbreekt. Maandag meer.

Tags: