Breitner en Geesje Kwak

 Terwijl er maar één vraag is: 'Hoe?' George Hendrik Breitner moet behalve schilder en fotograaf ook een begaafd casting director en regisseur geweest zijn. Zo iemand die de camera en het palet de kamer uit kan praten door zich volledig te concentreren op een actrice. In zijn geval Geesje Kwak. Ze werkten maar twee jaar samen. Ik zou wat geven voor een filmpje waarop je de twee in de weer zag. Zijn aanwijzingen, haar manier van daarmee om te gaan. 

 Geesje Kwak kon wat bijna niemand kan als er een camera in de buurt komt en de fotograaf zegt 'kijk eens gewoon'.

 Bij Breitner en hoedenverkoopster Geesje (1877-1899, gestorven in Zuid-Afrika) lijkt het of er geen camera is. Ook als er later een schilderij van komt blijft haar naturel bewaard. Ik weet niet of hij haar dan weer liet komen. Er bestaat een boekje met de sessies en wat hij haar betaalde.

 Foto en schilderij raakten elkaar eerder in de 19de eeuw al in het 'afsnijden' van figuren of interieurs, inplaats van alles binnen het klassieke vlak af te beelden. Breitner schaamde zich misschien dat ie niet als z'n vriend Isaac Israëls zo op het oog kon schetsen en schilderen. En verborg dat.

 Maar zijn methode maakte van hem allereerst een regisseur - en decorontwerper ‑ van een actrice. Wel zie je dan de verschillen tussen foto en schilderij - hij maakte haar jonger, languissanter - de Vuillard en Vallotton-achtige tapijten, het behang en de kimono's.

 Wat Marlene Dumas doet is veel simpeler. Een kranten‑ of nieuwsfoto dramatiseren. Gebruikt ze zelf een camera? Ik dacht van niet, ze kiest een foto uit haar archief. Waarmee ze het halve werk aan anderen overlaat.