Antonioni en Vitti

 Wat ze ook draagt, telkens is het strak van kleur en ontwerp. Geen frutsels, geen ornamentiek. Meteen denk je aan de groene jas uit Deserto Rosso. En de strakke vorm van die film. Antonioni komt uit Ferrara, waar binnen enkele kilometers de Po in zee stroomt. Zijn oerdecors zijn de mist en modder van de Povlakte. En de industrie daar. Betonnen hekken en pijpleidingen. Vervuiling. Een kade. En dan Monica Vitti in de groene jas, op hakken.

 Er is iets. Maar de entoerage is altijd sterker. Een leeg fabrieksterrein, vaten, vrachtwagens. Ze noemden het toen 'vervreemding'. Dat de omgeving je onwerkelijk voorkomt. Dat je je afvraagt of je er wel bent. En voortdurend moet meespelen in voorstellingen die je vreemd zijn. 

 In Antonioni's regie krijgt de geringste beweging van voet of wenkbrauw betekenis. Hij houdt van totalen, vaak van boven gezien. En dan opeens een close-up die hard aankomt. Een stapje vooruit doet de wereld kantelen.

 Monica Vitti kon dat. Grafisch. Niet ouderwets acterend als Jeanne Moreau in La Notte - waar ze allebei in spelen en het verschil erg opvalt. Ook Mastroianni valt in die film uit de toon door zijn teveel.

 Acteurs moesten voor Antonioni bovenal functioneel zijn. Landschappen waren minstens zo belangrijk. Hij tekende ze zelf, ze zijn te zien.

 Maar in die landschappen moest een vrouw rondgaan. Een dragende figuur, die er was maar ook weer niet. Antonioni zag dat in Monica Vitti. Ik herinner me een interview waarin ze heel bescheiden haar verbazing daarover uitsprak. Ze was toch niet speciaal mooi, geen filmstertype.

 Haar manier van acteren leerde ze van hem. Was ook alleen geschikt voor zijn films. In andere films van belang heeft ze nauwelijks gespeeld.