Uit protest kwam er een stortvloed aan handvaardigheid. Museum Boijmans pakt op de tentoonstelling Hand Made uit met het werk van glasblazers, zil­versmeden, tingieters en wevers uit de laatste twee eeuwen, uit hun collectie. Met daarbij toch weer de suggestie ‘dit sterft uit’.

 Maar wat op Hand Made vrijwel ontbreekt is wat handen in deze tijd alle dagen doen. Immers, om wat te noemen, bij de radio zitten program­mamakers intussen zelf aan de knoppen, wat achter computers gebeurt barst van de unieke handvaar­digheid. Menige lay-outer is creatiever dan de glasblazers van Bert Haanstra, wiens film onvermijdelijk voorbijkomt. De tentoonstel­ling houdt op waar hij zou moeten beginnen. Bij Iris van Herpen.

 Bij de oog-handc­oördinatie van nu, die unica oplevert. De grenzen tussen kunst en nijverheid vervagen. Waarbij komt dat de veelgeprezen 'design' tekenen van landerigheid begint te vertonen. Zie de ironische tafels en stoelen van Maarten Baas, of hier, de papiervouwkunstjes van Pavlos.

 Maarten Baas kwam in 2002 van de Eindhovense designacademie. En brak onmiddellijk in de Verenigde Staten door met z'n 'Smoke' project. Tafels en stoelen die hij eerst in brand stak en daarna met lak bewerkte.
Ik sprak hem, zittend aan zo'n tafel.
Rare sensatie, je vingers gaan toch steeds langs de structuur van verbrande planken. Niet onaangenaam. Het lijkt ook of ze nog naar brand ruiken, maar dat is suggestie.
 Op de vraag naar het 'waarom' heeft hij nog steeds geen antwoord. Hij deed het zeker niet uit agressie tegen wat dan ook.
Eerder uit een gevoel voor 'zuiverheid'. Een mooi antwoord voor iemand die opereert aan de grens van vormgeving en kunst. Hij zei niet 'reinigend vuur', wat hij had kunnen doen.
Na enig aandringen wil hij wel toegeven dat hij niet zo houdt van de hang naar perfectie in zijn vak, de design. Want, hoe hoort het daar eigenlijk? Geen krasjes, toch liever. Er is weliswaar een marge voor een zekere - gecontroleerde - slordigheid, maar verbrand, nee.
Zo'n verkoold tafelblad vindt ie mooi. Dat is het. Ik nu ook.

Wat betekent dat je een digitaal uurwerk op je mobieltje meedraagt waarin een mannetje verborgen zit dat elke minuut, precies op tijd, de digitale cijfers op de display handmatig verknipt en verplakt.
Zodat een zeven en acht wordt etc.

Een echt mannetje in een digitaal klokje op je telefoon, zei Maarten. En demonstreerde zijn vinding. 
Mijn reactie: 'Jee dat wil ik ook'.
Maandag is hij te horen in de Avonden.
 

Tijd, iets wat wij onszelf aandoen.
Zo laat hij het zien.
Als een grap ook. Hij gebruikt lo-tech dwaasheden als een alleen in schijn digitale klok - waarin bij nader kijken mannetjes de oplichtende streepjes zwart maken of schoonvegen, zodat telkens een ander cijfer ontstaat.
Of de twee straatvegers die de wijzers van een klok als strepen vuil rondvegen.
Eens dachten we ons leven te ordenen rond de klok, in dienst van God. Zo organiseerden we kloosters en hele steden. We werden maar wat graag gevangenen van de tijd, van god, van onszelf.
Maarten Baas laat zien: 'klokken zijn belachelijk - wij zijn belachelijk'.

Nu Real time voor het eerst in zijn geheel te zien is in Nederland moet ik zeggen - met alle respect voor het Zuiderzeemuseum - dat ik Maarten Baas eerder in het GEM in Den Haag, of in Boijmans had verwacht. 
 

Maarten Baas heeft een staande klok gebouwd waarin duidelijk zichtbaar, achter een bewasemde ruit, een mannetje zit. Een mannetje, net als in de radio.
Het mannetje tekent de wijzers van de klok. Steeds weer. Steeds veegt hij de ruit van de staande klok schoon en tekent ze dan in volgende stand, die van vijf minuten later.
Je ziet het hem doen. Precies op tijd!
Maar wie is hij? 

Zaterdag tegen kwart voor twaalf  in de weekendbijlage van De Avonden meer.