Mondriaans Roode Molen
woensdag 13 september 2017 - 17:11
Verder in 'Alleen een wonder kan je dragen' van Leon Hanssen, over Mondriaan. Wat is een molen? De vuurdoop van een molenaarszoon is van oudsher vastgebonden worden aan de wieken en dan meedraaien in vliegende wind.
Dan is er de betekenis van de stand der wieken in rust. Piet Mondriaan schilderde vele molens en ook voor hem waren ze rijk aan betekenis. De beroemdste is De Roode Molen (1911), in Domburg. Door tijdgenoten religieus geduid: een kruis. Critici grapten ook wel dat Piet een tik van de molen beet had.
Zo komt Hanssen weer bij de twee kanten aan Mondriaan. De anarchistische, revolutionaire die de Molen schuin in beeld brengt of pal van voren, in de lucht hangend. Anderzijds wilde hij af van het 'visuele zien', maar schilderen wat 'de geest ziet'. Geen molens meer.
Hoe is de anarchistische en mystieke kant van zijn vroege tijd te rijmen met de man van De Stijl, de 'uitvoerder van objectieve wetmatigheden', in dienst van universele wetten. Hij was het machinale werktuig in de hand van de absolute geest, die hem de patronen 'op de juist plaats' dirigeerde
De man met de missie bleef tegelijk een dromer. Hij schreef: 'I had to seek the true way alone'. Het is of je Van Gogh leest. De romantische kunstenaar verlaat hem niet. Getuige zijn worsteling met de onvoltooide Victory Boogie Woogie.
RSS