Orwells dagboeken (1)

 In 1968 was ik in Bush House, het schipvormig BBC-gebouw aan Portland Place, de plek waar George Orwell in 1941-1943 werkte bij de 'Overzeese Dienst', met als opdracht met radio-uitzendingen de bevolking van India en heel Zuidoost Azië te winnen voor de oorlog.

 Op 10 oktober noteert hij: 'Vandaag werd ter ere van de Chinese revolutie de Chinese vlag op Broadcasting House gehesen. Helaas hing hij ondersteboven.'

 Het gebouw zal me heugen. Alle portiers en assistenten waren oorlogsgewonden, niemand van het lagere personeel liep zonder krukken. De technische installaties waren een wonder van eenvoud: er werd maar met een soort microfoons gewerkt. Ging er eentje stuk dan was er vlug een andere bij de hand.

 In zijn dagboeken, nu verschenen in de mooie selectie en vertaling van - juist gestorven - Nelleke van Maaren, doet Orwell verslag van zijn ervaringen met de Engelse en Buitenlandse propagandamachines. Veel daarvan is terug te vinden in zijn roman 1984 (Big Brother!). Zijn studie van het Stalin-regime leidde tot Animal Farm, zodat kamer 200, waar hij zat, de 'Zoo' werd genoemd.

 Orwell, die eigenlijk Eric Blair heette, was geboren in India, had in Birma gediend en was geknipt voor die baan. Lastig, dat wel, de Indiërs wilden juist zelfstandig worden en van de Engelse koloniale overheersing af.

 En dan de omroep. Op 21 juni 1942 staat er: 'Wat je opvalt bij de BBC - en dat geldt duidelijk ook voor verschillende andere afdelingen- is niet zozeer de morele vervuiling en de oneindige zinloosheid van wat we doen als wel het gevoel van frustratie, de onmogelijkheid om wat dan ook gedaan te krijgen, zelfs geen geslaagde schoftenstreek. Ons beleid is zo slecht omschreven, de ontwrichting zo groot, er zijn zoveel veranderingen van plannen en de angst en haat voor intelligentie zo allesoverheersend dat het onmogelijk is wat voor radiocampagne dan ook te plannen.'

 Toch lukte het hem schrijvers als T.S.Eliot en E.M.Forster bij zijn dienst te betrekken. Tot in 1943 bleek dat de dienst te weinig luisteraars trok.

Tags: