Stoof

 Ik kwam erop door een afbeelding in het Brusselse Stadsmuseum het Broodhuis, op de Grote Markt. Wat opvalt is de gezelligheid, het laten varen van de privacy. Zoals ook in hotels tot in de 19de eeuw de gasten gezamenlijk aten aan de table d' hôte en vaak bedden deelden.

 Natuurlijk stamde het idee uit het Midden-Oosten en werd het door Grieken en Romeinen overgenomen. En vanzelf verwerden badhuizen vaak van hygiënische ondernemingen tot bordelen. Maar denk je in, wassen was in Middeleeuwse steden ook hard nodig, fris water schaars. Riolen bestonden nauwelijks, waterleidingen amper. Kippen en varken scharrelden overal rond, insecten, muizen, ratten. Baden was geen luxe. 

 Vandaar de Stoofstegen of Stoofstraten die je in Vlaamse en Nederlandse steden nog terugvindt. In Aalst, Antwerpen, Gent en Mechelen vind je ze, net als in Amsterdam. In Brugge dateert de oudste van 1303. In grotere steden had je er tientallen. Meest dicht bij een fontein of het waterhuis. Sommige alleen voor mannen, andere voor vrouwen, maar de gemengde stoven trokken het meest. Criminaliteit hoorde er bij. Eind vierde eeuw verbood de Kerk al het gemengd baden. Uit de Gentse stadsarchieven blijkt dat er in 1479 maandelijks zo'n 140 misdaden in stoven plaatsvonden.

 En nu? Zou er ergens nog zo'n combinatie van een bad, een restaurant en een bordeel bestaan. Ik gok op Rusland. Pieter Waterdrinker?