en dit dan? (ook zonder titel, 1929)
wat ís dit toch? (zonder titel, 1929) 

Moholy-Nagy (1)

Het 'fantasiemotief' in gordijnpatronen deed bij mij thuis z'n intree toen bloemetjes, streepjes of 'een werkje' verveelden. Deze oneerbiedige gedachte kwam vanmiddag bij me op bij de grote Laszlo Moholy-Nagy tentoonstelling in het Haags Gemeentemuseum.

Daar hangen ook zijn 'fotogrammen', foto's gemaakt zonder lens, waarbij 'zomaar' huishoudelijke voorwerpen hun afdruk rechtstreeks in het gevoelig papier maakten. 
Het fotogram dat Moholy-Nagy in 1922 in het Bauhaus bedacht komt van telegram en betekent lichtschrijfsel. Hij wilde er in ernst 'optische emotie' mee overbrengen. Tot het eind van z'n leven bleef ie ze maken.

Weinig zo aan tijd en mode gebonden als fantasie.. Van de 'primitieve' bij Picasso na z'n ontdekking van de Afrikaanse kunst, de surreële van Dali, tot de kinderlijke van Cobra.
Je kunt fantasie heel precies dateren. 'Cultuur, dat is dat mensen elkaar nadoen,' zei Jan Pieter Guépin eens. 
Terwijl de makers vaak juist dachten dat ze zich losfantaseerden uit hun tijd. Maar, deze fantasieën uit 1929... ach!