Rembrandt gespiegeld (2)

Vergelijk het met het openingsshot van een film.
Vaak is dat een totaalbeeld, van boven af gefilmd, zeg een straatscene.
Je weet wat er gaat gebeuren. Ergens links van het midden loopt een vrouw die zich enigszins onderscheidt van de anderen. Gek genoeg heb je haar meteen in de gaten. Misschien loopt ze wat vlugger, ze heeft haast, of er valt net een streepje zonlicht op haar jas. 
De titels beginnen te rollen. En jawel, in het volgende beeld kom je dichter bij de vrouw die net nog in de menigte opging. Zo zijn beeldcodes.
Ook in Rembrandts tijd al.
Wie - zoals bij het etsen - in spiegelbeeld werkt moet rekening houden met deze kijkgewoonten. Maar Ernst van de Wetering zegt dat Rembrandt zich van het spiegelen weinig aantrok. Daar zijn bewijzen van. Een engel heft de linker- in plaats van de rechterhand op. In een zelfportret tekent de meester met zijn linker- in plaats van zijn rechterhand. En het Gezicht op Amsterdam toont de stad in spiegelbeeld. En er is veel meer. Als je 't eenmaal weet word je d'r knots van. 
Toch, vaak denk ik te merken dat Rembrandt heeft gedacht 'spiegelen' en in z'n opzet bijvoorbeeld de lichtinval van links heeft genomen. De links-rechtsverdeling is steeds spannend om te volgen. Links begint een ets gedetailleerd, rechts loopt hij weg. Actie zit links, reactie rechts. Maar lang niet steeds, alsof regisseur Rembrandt zich - na de opzet - soms opeens herinnerde 'ach verdorie 't is een ets'.

ps. En natuurlijk zou de titel van de tentoonstelling eigenlijk moeten zijn: 'Rembrandt ontspiegeld''.