Oskar Baum, de foto

Oskar Baum en Peter Bes (2)

Peter Bes maakte - in vele versies - zijn portret van de blinde dichter Oskar Baum, vriend van Kafka, naar een foto. misschien de enige foto die van Baum bewaard is. Later vroeg ik me daarbij van alles af. Het maken van foto's of afbeeldingen is in verschillende religies taboe. Het is 'het stelen van de ziel' lees je wel.

Het fotograferen van een blinde lijkt een extra dimensie toe te voegen. Nooit zal Oscar Baum bij benadering weten hoe anderen naar hem kijken. En is dat langzamerhand niet een onvervreemdbaar recht 'mogen weten hoe anderen je zien'?Schuilt daar het raadsel van de blik van Oscar Baum? Is het een blik die zich verzet? Wim Bloemendaal vond in de "Gesprekken met Kafka" van Gustav Janouch over Baums blindheid het volgende: "Franz Kafka vertelde mij: De Praagse joodse dichter Oskar Baum ging als kind op de Duitse openbare school. Op weg naar huis kwam het gewoonlijk tot vechtpartijen tussen Duitse en Tsjechische leerlingen. Bij zo'n vechtpartij werd Oskar Baum met een houten pennenkoker zo op zijn ogen geslagen dat het netvlies van de oogappel losliet en Oskar Baum blind werd. 'De jood Oskar Baum verloor als Duitser zijn gezichtsvermogen", zei Franz Kafka. "Als iets wat hij eigenlijk nooit was en als hoedanig hij ook nooit is erkend. Misschien is Oskar niet anders dan het treurig symbool van de zogenaamde Duitse jood uit Praag."